بەعس دڕندەترین دوژمنی ئێمەبوو، کاتێ مفاوەزات و ڕێکەوتنێکمان لەگەڵ ئەکرد، خەڵکی ئێمە حەوت شەوو حەوت ڕۆژ هەڵئەپەڕین! نەورۆزی ئەو ساڵەی ئامەد، سێ ملیۆن کەس بەشداری تیاکردو قەرەباڵغترین نەورۆزبوو لە مێژوودا، چونکە نەورۆزی ئاشتیبوو!

ئەو كاتەی هەسەدە ئامادەكاری دەكرد بۆ دەستبەسەراگرتنی كۆتا مۆڵگەیان، چەكدارانی داعش لەهەوڵی دۆزینەوەی ناوچەی جێگرەوەدا بوون لەپێناوی خۆ ڕێكخستنەوەو بەردەوامیدان بەكردەوەكانیان.نەمانی كۆتا مۆڵگەی داعش لەسوریا یەكسانە بەگۆڕانكاری باڵانسی دەوڵەتە زلهێزەكان لەناوچەكەدا، لەگەڵ ئەمەشدا نەمانی دوا پێگەی داعش لەگەڵ خۆیدا ئەگەری سەرهەڵدانی ترسێكی ترە لەو جێگەیەدا، وەك لەڕاپۆرتی ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانیدا هاتووە.

به‌و پێێه‌ى عه‌لى حه‌مه‌ ساڵه‌ح سه‌رۆكى فراكسیۆنێكه‌ ئه‌ركه‌كه‌ى پێوه‌ندى به‌ژیانى زیاتر له‌ سه‌د هه‌زار ده‌نگده‌رى حزبه‌كه‌ى به‌تایبه‌تى و سه‌رجه‌م خه‌ڵكى كوردستانه‌وه‌ به‌گشتى هه‌یه‌,و له‌ماوه‌كانى ڕابردوشدا یه‌كێك بوه‌ له‌و كه‌سانه‌ى زۆرترین ڕه‌خنه‌ى له‌حزبه‌كانى ده‌سه‌ڵات گرتوه‌ و له‌وانى تر زیاتر وشه‌ى توند و جیاوازى به‌كارهێناوه‌ بۆنمونه‌ ( ئه‌مانه‌ زاڵمن , مافیان, گه‌نده‌ڵ و دزن, كه‌رامه‌تى خه‌ڵكیان شكاندوه‌....تد) ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ى به‌رده‌وام به‌داتا و ژماره‌وه‌, به‌به‌ڵگه‌ نامه‌ى فه‌رمیه‌وه‌ و جاروباریش له‌دادگانه‌وه‌ بۆ گه‌یاندنى گه‌نده‌ڵكاران به‌لێپرسینه‌وه‌ ده‌ركه‌وتوه‌, ئێستاش له‌ده‌ورێكى جیاوازترى دا داواى حوكمى ویژان و دوركه‌وتنه‌وه‌ى خه‌ڵكى له‌ڕق و كینه‌ ده‌كات بۆهەڵسەنگاندنی كارەكانیان بەتایبەتی ڕێكەوتنەكەیان لەگەڵ پارتیدا.. دیدار و گفتوگۆ و نوسین و دیبەیت و لێدوان قسەكانی سەرۆكی فراكسیۆنی گۆران لەماوەكانی ڕابردودا هێندە زۆرن جاروبار بیری چوە چی دەڵێت و بۆچ وای وتوە،  به‌پێویستم زانى ده‌قاو ده‌ق تەنها چه‌ند وته‌یه‌كى كەمی  خۆى له‌باره‌ى زاڵم و مافیاكانى دوێنى و شه‌ریكه‌كانیى ئێستایانه‌وه‌ بیر بخه‌مه‌وه‌ و چه‌ند پرسیارێكیش بۆ مێژوو به‌جێبهێلیم..

تسیبى لیڤنى، وه‌زیرى پێشووى ده‌ره‌وه‌ى ئیسرائیل‌و سه‌رۆكى حیزبى كادیما، ئه‌و ژنه‌ى كه‌ خۆى ڕایگه‌یاند له‌ پێناو به‌رژه‌وه‌ندى وڵاته‌كه‌یدا كارى سێكسى له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك به‌رپرس‌و سه‌رۆكى وڵاته‌ عه‌ره‌بییه‌كاندا ئه‌نجامداوه‌، بڕیارى دوور كه‌وتنه‌وه‌ى له‌كارى سیاسى ڕاگه‌یاند.

هودا موسنى به‌ڕه‌گه‌زنامه‌ ئه‌مریكیى له‌ته‌مه‌نى بیست ساڵاندا ده‌چێته‌ ناو ڕێكخراوى تیررۆیستى داعشه‌وه‌ , دواى سێ جار هاوسه‌رگیرى كردن, و له‌ته‌مه‌نى 24 ساڵانه‌وه‌, ئێستا به‌مناڵیكى یانزه‌ مانگانه‌وه‌ له‌كه‌مپه‌كه‌ى سوریاوه‌ داواى گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ وڵاته‌كه‌ى ده‌كات.

دەستوور بە باڵاترین یاسا دادەنرێت لەوڵاتدا و هەموو ئەو یاسـایانەی کە لە وڵاتدا هەن دەبـــێت لەگەڵ بڕگەو ماددەکانی دەســتووردا بگونجێ و پێچەوانەی نەبێت.

بە شێوەیەكی گشتی رێككەوتن لە نێوان هەر لایەنێكی سیاسی لەسەرەتادا بە ئامانجی گفتوگۆكردنی كێشەكان و گەڕان بەدوای ڕێگاكانی چارەسەریدا ئەنجام ئەدرێت ،بەڵام ئەوەی جێگای ئاماژەیە رێككەوتن تەنها مرەكەبی سەر كاغەز نییە بەڵكو ئەوەی گرنگە كاتێك لایەنەكانی بەشداربوی رێككەوتنەكە پابەندی خاڵەكانی ببن, وەك بەستەیەكی ئەخلاقی و سیاسی دەركی پێ بكەن و بیخەنە بواری كردارییەوە

كه‌نعان ئیسماعیل ئه‌ندامى پێشووى جڤاتى گشتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان و كه‌سایه‌تیه‌كى دیارى ئه‌و حزبه‌ له‌ شارى هه‌ولێردا, دوێنى له‌كۆبونه‌وه‌ى جڤاتى نیشتیمانیدا وه‌ك هه‌ڵوێستێكى له‌دژى ڕێكه‌وتنه‌كه‌ى گۆڕان و پارتى كه‌ به‌وته‌ى ئه‌و دژى به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانى گۆڕان و به‌رنامه‌ و به‌ڵینه‌ سه‌ره‌كیه‌كانى ئه‌و حزبه‌یه‌ ده‌ستى له‌ پۆسته‌كه‌ى و كارى حزبایه‌تى له‌ناو گۆڕاندا كشایه‌وه‌, له‌گفتوگۆیه‌كى دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین دا بۆ یه‌كه‌مجار هۆكاره‌ سه‌ره‌كییه‌كانى ده‌ستله‌كار كێشانه‌وه‌كه‌ى ئاشكرا ده‌كات.

گۆڕان لەسەرەتاوە پرۆژەیەک ؍ فیکرەیەک بوو لەپێناو چەند ئامانجێکی روون و دیاری کراو ۰ لەپێناو چاکسازی ئیداری و ئابووری ؍ عەدالەتی سیاسی و کۆمەڵایەتی ؍ جیاکردنەوەی حیزب لە دەستەڵات و دەستەڵاتەکان لە یەکتر ؍ لە پێناو دابەشکردنی عادیلانەی سامانی نیشتمانی ۰ ئەم ئامانجانە زۆرێک لە خەڵکی هاوڕای لەخۆی کۆکردەوە ؍ پرۆژەکە بووە پرۆژەیەکی سیاسی هەموو ئەوانەی خواستی گۆڕانکاریان هەبوو بەرەو ئەو ئامانجانە ۰ کۆمەڵگە دابەشبوو بەسەر دوو بەرەی بگۆڕ و نەگۆڕدا ۰

سلێمانیى جاران شارێكى بچووك بوو، ئێستا په‌نجا ئه‌وه‌نده‌ى ساڵانى په‌نجاكانى سه‌ده‌ى رابردوو گه‌وره‌ بووه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ى ئاووهه‌واى ژینگه‌كه‌ى جاران پاك و بێگه‌رد بوو، به‌یانیان زوو خه‌ڵك هه‌واى پاكى هه‌ڵئه‌مژى، ئێستا له‌به‌ر زۆریى ئۆتۆمبێل و كارگه‌ و سپلێت، نه‌ك هه‌ر ناتوانى هه‌وا هه‌ڵمژى، به‌ڵكو ده‌رگاى ماڵ و په‌نجه‌ره‌كانیش دائه‌خه‌ى، جاران خه‌ڵك ته‌مه‌ندرێژتر بوو، له‌به‌رئه‌وه‌ى ئاووهه‌وا پاك و شاره‌كه‌ش ئه‌وه‌نده‌ قه‌ره‌باڵغ نه‌بوو، خه‌ڵكه‌كه‌ به‌ پێ هاتوچۆیان ئه‌كرد.

 چاودێران بەهۆى فۆرم، سیمبۆل و پراكتیكە ناباوەكانی هێلەگ زەردەكانەوە بەتەواوی تووشی سەرسوڕمان و سەرلێشێوان هاتوون. هەموو كەسێك ڕادیكاڵیزمی ناڕەزایەتییەكە، خەسەت و مەودا بەرچاوەكەى دەناسێتەوە، بەڵام بزووتنەوەكەیان لەزۆر ڕووەوە وەك بابەتێكی نامۆو پۆلێن نەكراو دەمێنێتەوە، هەم بەشێوەیەكی ساویلكانە وەك ڕاگەیاندنی شۆڕش ئایدیالیزە كراوەو هەم بەشێوەیەكی نەزانانە وەك بەشێوەیەكی مەترسیدار و هێزەكیانە مۆركی " لایەنگری فاشیزم"ی لێدراوە.

ئەو كاتەی كە مەلا مستەفا لە ڕووسیا بووە لەگەڵ ئامۆزایەكی قازی محەمەددا شەش نامە لە نێوان یەكدا ئاڵوگۆڕ دەكەن‌و لە یەكێك لە نامەكاندا، مەلا مستەفا داوا لە ئامۆزاكەی قازی محەمەد دەكات كە كتێبەكانی ماركس‌و لینین وەربگێڕنە سەر زمانی كوردی.

تا دێت دۆخی سیاسی له‌ هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی دانیشتنه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی 18 مانگ ئاڵۆزتر ده‌بێت، تاكو ئێستاش پارتی و یه‌كێتی هیچ رێكه‌وتنێكی واژۆكراویان ئه‌نجام نه‌داوه‌.

تا ساڵی ١٩٥٧ لە عێراق سێ سەرژمێری نا تەواو ئەنجام درابوون، لە هیچ کام لەو سەرژمێرییانە باسی زمانی دایک لە ئارادا نەبوو. ئەی دەبێ ئەم بالۆرەی زمانی دایکە لە کوێوە هاتبێت؟

بەرواری ئێوارەی ئەمڕۆ ڕۆژی ۱٥ ی فێبرایەری ۱۹۹۹، شوێن؛ فڕۆکەخانەی نایرۆبیی پایتەختی وڵاتی کینیا لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقیاو شەوێکی ئەنگوستەچاو و کەشوهەوا باراناویی‌و تەڕو تووشە، فڕۆکەیەکی بچووک دەگاتە فڕۆکەخانە، بەپێی بەڵگە تۆمارکراوەکان بێت فڕۆکەی پیاوێکی کاری تورکییەو لە ڕێگەدایە بەرەو میسر.

پۆشاكی ژن جیاوازیە گەورەكەی نێوان هەردوو دەسەڵاتی شای پەهلەوی‌و ڕژێمی كۆماری ئیسلامی ئێرانە، هەرچی پەهلەویەكانە لە سییەكانی سەدەی ڕابردوو ڕێگەیان نەدەدا ژنان بەهیچ شێوەیەك سەریان دابپۆشن، هەتا ئەو ڕادەیەی بەزەبری هێز سەرپۆشیان لەسەری ئافرەت دا دەماڵی.

لەرێگەى سەرکردەیەکى سەربازییەوە یەکێتى پەیامێکى هەرەشە ئامێز ئاراستەى گۆران دەکات و ئاگادارى دەکاتەوە شتێک نەکەن هەردوولا پەشیمان ببنەوە.

به‌ختیار عه‌لى، دره‌وشاوه‌ترین نوسه‌ر و ئه‌دیبى سه‌رده‌مى هاوچه‌رخى باشورى كوردستان، شایه‌د هه‌ر چوارپارچه‌ى كوردستانیش بێت له‌ سه‌رده‌مى ئێستاماندا.ئه‌گه‌ر هه‌ر قۆناغێكى ئه‌ده‌بى كوردى پێشه‌نگى تایبه‌ت به‌خۆى هه‌بێت، زیاده‌ ڕۆیى نییه‌ ئه‌گه‌ر بڵێین به‌ختیار پێشه‌نگى ئه‌ده‌بى كوردى ده‌كات له‌ ڕۆژگارى ئه‌مڕۆماندا.

 بیرکردنەوەی شوێنی، جۆرێکە لە بیرکردنەوە کە لە دونیای ئێمە و دەوروبەرماندا بە ئەستەم بوونی هەیە. ئێمە بە زۆری وەها جۆش کراوین کە لە میانەی کاتدا بیربکەینەوە. دیارە دەبێت ئەوش بڵێم کە بیرکرنەوەی کاتی-ش، وەک پیویست گەشەی نەکردوە. کۆمەڵە چەمکێکی زۆر هەیە لە بواری بیرکردنەوەی کاتیدا لە دونیای ئێمەدا باسی لێوە نەکراوە. 

له‌دوای به‌شداری نه‌كردنی به‌ره‌ی هاوپه‌یمانی نیشتیمانی(هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری)له‌ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان، به‌هۆی ده‌سله‌كار كێشانه‌وه‌ی كه‌سی یه‌كه‌می حیزبه‌كه‌یان(به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح) و كێشه‌ ناوخۆییه‌كانیانه‌وه‌، له‌ ئێستا وه‌ك حیزبێكی په‌راوێزخراو له‌ساحه‌ی سیاسیی هه‌رێمی كوردستان ده‌بینرێن، له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌شێك له‌ لایه‌نگرانی به‌رهه‌م ساڵح ده‌ڵێن:"هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری هه‌ڵوه‌شاوه‌ته‌وه‌ و ئه‌وه‌شی ئێستا هه‌یه‌ به‌ناوی هاوپه‌یمانی نیشتیمانی نایاساییه‌".

كورد كە عەرەب بەبێ‌ واوەكە ئەینوسێت (كرد) لەزمانی فارسەكاندا بە واتای، پاڵەوان، یاخود جەنگاوەر، یان چاونەترس دێت، لەكتێبی داستانی شانامەی ئێرانیدا كە 60 هەزار دێڕ هۆنراوەیەو فردەوسی بەناوبانگترین شاعیری ئێران دایناوە، ئەڵێ‌ كوردەكان بۆیە ئەو ناوەیان لێنراوە چونكە بە چاونەترسی ناسرابوون هەر ئەمەش وایكرد مێژوونووسە فارس و عەرەبەكان هەندێكیان كوردیان ئەبردەوە سەر ڕەچەڵەكی خۆیان.

 ‎ داعش لە ساڵی ٢٠١٤ تا ساڵی ٢٠١٥، توانی دەست بەسەر یەك لەسەر سێی خاكی عێراق و نیوەی خاكی سوریادا بگرێت‌و ژمارەی چەكدارەكانی گەیاندە زیاتر لە سەد هەزار چەكدار كە زیاتر لە سی هەزاریان لە وڵاتانی ئەوروپا وئاسیاو ئەفەریقا  خۆیان گەیاندە ڕیزەكانی داعش‌و لەسەر دەستی ئەبوبەكر بەغدادی، خەلافەتی ئیسلامی لەسەر خاكی سوریاو عێراق ڕاگەیاند.    

سەرکردەکانى پارتى پێشنیاریان کردووە بۆ کۆمەڵى ئیسلامى، ئەگەر حەز ئەکەن بەشدارى حکومەت بکەن ئەوا با عەلى باپیر سەردانى بارزانى بکات و دڵى بارزانى ئاشت بکاتەوە.

لە دوای سەرکەوتنی شۆرش لە ئیران کە لەلایەن مەلاکان و خودی خومەینیەوە ڕابەری دەکرا کە بوە هۆی  ڕوخانی شای ئیران و گۆڕانکاری گەورەی لە ئیراندا دروستکرد، سیاسەتی دەرەوەی ئێرانیش بەدەرنەبو لەم گۆڕانکاریانە، وە گۆڕانکاریە گەورەکە ئەوکاتە رویدا کە خومەینی ڕایگەیاند "ئێمە شۆڕش ڕەوانەی دەرەوە دەکەین" وە هەتاکو ئێستاش ئەم لێدوانەی خومەینی بناخەی سیاسەتی دەرەوەی ئیرانە وە ستراتیجی سیاسەتی دەرەوەی لەسەر بیناکراوە. ئەم لێدوانەی خومەینی فکرێکی سیاسی قوڵی لەپشتەوەیە کە بۆتە هۆی پاراستن و بەهێز کردنی ئاسیشی ئیران وە هەروەها ڕەهەندەکانی ئەمنی قەومی ئیرانی لەسەر هەڵچندراوە بەواتایەکی تر هەرکات دەوڵەت ڕاوەستا یاخود پاشەکشەی کرد لە هەناردە کردنی شۆڕش ئەوا تەواوی ئاسایشی کۆماری ئیسلامی ئێران دەکەوێتە بەر مەترسی