ساڵی 1934، كۆمەڵێك دەروێش بە حاڵ لێهاتوویی كە لە بری جل و بەرگی ئاسایی، گونیەیان لە بەردایەو گۆچان و پاچ و بێڵەكان و خاكەنازیان بەدەستەوەیەو لەبەردەم ئەو فەرمانگە حكومیەی شاری كەركوك كۆبونەتەوە كە ئینگلیزەكان لەو كاتەدا شێخی تەریقەتەكەی ئەوانیان تێدا دەست بەسەر كردووە.

رەنگە بەمدواییانە هیچ کەیسێک هێندەى شوێنبزرکردن و گێڕانەوەکانى کوشتن و پارچەپارچەکردنى رۆژنامەنوسى ناودارى سعودی جەمال خاشقی ، سەداى نەبووبێت. ئەم هەڵا گەورەیەش لەخۆڕا نییەو زیاتر لەهۆکارێکى هەیە،

به‌ڕێزان له‌ چوارچێوه‌ی كۆمه‌ڵناسی ده‌ستگاكان، كه‌ ته‌وه‌رێكی هه‌ره‌ گرنگی په‌رله‌مانه،‌ له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ كۆكین كه‌ ده‌ستگا هیچ نییه‌ جگه‌ له‌ به‌رهه‌می ره‌فتار و گوتاری ئه‌كته‌ره‌كانی نێوی نه‌بێت. په‌رله‌مان هیچ نییه‌ جگه‌ له‌ كار و چالاكی ئێوه‌ نه‌بێت.

ساڵانێكه‌ نوسه‌ری ئه‌م بابه‌ته‌ قسه‌ له‌سه‌ر پرسی ئیسلامیه‌كان‌و واقیع‌و سروشتی كارو پێشمه‌رجه‌كانی گه‌وره‌بوون‌و ئاڵنگاریه‌كان‌و چاره‌نووسی جیاوازیان ده‌كات. وه‌ك خاوه‌ن فكرێكی ئیسلامی نیشتیمانی هه‌وڵیداوه‌، هه‌رچی زووتر ئه‌م ته‌وژمه‌

زیاتر لەنیو سەدەیە كاری سیاسی دەكات، لەپاش هەرەسی شۆڕشی ئەیلوول زۆر بەكەمی پەیوەستبووە بەلایەنێكی سیاسی دیاریكراوە، خۆی وتەنی رۆژ نییە بۆ میدیاكان قسە نەكات، هەر بەوتەی خۆی ساڵی 1970 خەڵكی سلێمانی نازناوی سۆرانییان لێناوە.

ڕیسک تیلەرسن وەزیری دەرەوە پێشووی ئەمریکا، لە بەرواری حوزەیرانی ۲۰۱۷، چەندین هەوڵ و جوڵەی دیبلۆماسی ئەنجامدا بۆ ناوچەکانی کەنداو لە پێناو ڕێگریکردن لە هێرشی سەربازی هەر-سێ وڵات بۆ سەر خاکی قەتەر کە دواتر ئەم هەوڵانەی بووە هۆی ئەوەی کە لە پۆستەکەی دەربکرێت،

پرسی هه‌ڵپه‌ساردنی دامه‌زراوه‌ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم، بووه‌ته‌ یه‌كێك له‌ كێشه‌ ناوخۆییه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و له‌و ڕۆژه‌وه‌ كه‌ یاسای هه‌ڵپه‌ساردنه‌كه‌ په‌سه‌ند كراوه‌، مشتومڕوهه‌را له‌سه‌ری به‌رده‌وامه‌و نه‌یارانی

چاوم لە ڕاگەیاندنی ڕاستەوخۆی کۆمیتەی نۆبێل بوو، کە خەڵاتی ئاشتیی ساڵی ٢٠١٨ دەدرێتە (دێنیز موکوێگێ)ی خەڵکی کۆنگۆ و خاتوو (نادیا موراد)ی ''ئەندامی کەمینەی یەزیدی لە باکووری عیراق''. تا دوایین چرکەی ڕاگەیاندنەکەم بینی و گوێ لێ بوو،

ئەوروپا كەوتووەتە بەردەم قەیرانێكی گەورەوە، بە دەرچوونی به‌ریتانیا (برێكست)، قەیرانەكانی قوڵتر و ئاشكراتر كردووە. ڤێرنەر ڤایدنفێلد، سیاسەتناسی ئەڵمانیی دەڵێت لەسەرووی هەموویەوە ئەوە ئارەزووی لێكتێگەیشتن، ئاساییش، ئاشتیی، ئازادیی و خۆشگوزەرانیی

دانیمارک بڕیاریدا ئەمساڵ هیچ پەنابەرێک لە نەتەوە یەکگرتووەکان وەرناگرێت و زیاتر کار لەسەر تێکەڵکردنی ئەو پەنابەرانەى دیکە دەکات بە کۆمەڵگای دانیمارکی کە بەمدواییە گەیشتوونەتە ئەو وڵاتە.

جیا لە وڵاتانی كەنداو، دەوڵەتی ئیمارات لە پەنجاكان‌و شەستەكانی سەدەی رابردو سوربوو لەسەر وەرگرتنی ژمارەیەكی گەورەی ئەندامانی كۆمەڵەی ئیخوان لە وڵاتانی ترەوە بۆ ناو وڵاتەكەی خۆی، هەتا وەكو دادوەرو مامۆستا دەوام بكەن،

وەڵاتێکه‌ کە دەسەڵاتێکی دیکتاتۆر بەرێوەی دەبات‌و وەک خواداوەندێک حکومڕانی گەلەکەی دەکات بەڵام ئەوەی ماییە سەر سوڕمانە ئەوەیە كه‌ گەلی کۆریای باکور بروایەکی کوێرانەیان بەقسەکانی سەرکردەکانیان هەیەو لەوەش زیاتر بەپیرۆزی دەزانن.

سه‌ره‌ڕاى ئه‌وه‌ى ناوچه‌ شوێنه‌واریه‌كان له‌ئێستادا بوون به‌ناوچه‌یه‌كى گرنگ بۆ گه‌شت و گوزارو ده‌سته‌به‌ركردنى هه‌لى كار له‌زۆرێك له‌وڵاتانهۆكارى سه‌ره‌كى راكێشانى گه‌شتیاره‌، به‌ڵام له‌كوردستان ئه‌م ناوچانه‌ پشتگوێخراون و شوێنه‌وارناسان و ئه‌كادیمیانى زانكۆ داواكارن بایه‌خ به‌ناوچه‌ شوێنه‌واریه‌كان بدرێت.

پێشەوای رەوتی سەدری، موقتەدا سەدر یاری دەکات بە دوایین کارتی فشار لەسەر قەوارە سیاسییە عێراقییەکان تا ڕازی ببن بەو چل مەرجە کە پێشتر دینا بۆ سەرۆک وەزیرانی ئایندە، هەرەشەشی لێکردن کە هەوڵەکانی ڕاگرێت بۆ پێکهێنانی حکومەت و ببێت بە ئۆپۆزسیۆن ئەگەر حکومەتی نوێ بە خواستی ئەو نەبێت،

درەنگانێكی شەوی رابردوو، یەكگرتوو لە راگەیەندراوێكدا دەرەنجامە سەرەتاییەكانی هەڵبژاردنی رەتكردەوە و بەپێی زانیارییەكانیش دوای دانپێدانانی سەركردایەتی ئەو حزبە بە پاشەكشەو كەمكردنی دەنگەكانیان لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلول، چەند بەرپرسێكیان دەست لەكار دەكێشنەوە و بەكۆی دەنگیش بریاریانداوە كە بەشداری حكومەتی داهاتووی هەرێم نەكەن.

بەرهەم ساڵح، بەربژێری "یەکیتێی نیشتمانیی کوردستان" سەرەڕای چالاکییە سیاسییەکانی لەنێو ڕیزی بزوتنەوەی ڕزگارییخوازیی کورددا، هەرگیز چەکی هەڵنەگرتووە، ڕۆژی یەکشەممە ٢ی تشرینی یەکەم ی٢٠١٨، لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە

پارتی کە دۆخەکەی وەها دەبینی، هەوڵیدا لە ڕێگەی ئەو زۆرینەیەی کە لە هەڵبژاردنەکەندا بە دەستیهێناوە، یەکێتی بکێشێتە دانوستانەوە و بە دانی ئیمتیاز لە کوردستان، کلیلی کۆشکی سەلام له‌ یه‌كێتی وه‌ربگرێت.

ژمارەى دانیشتووانى جیهان ئەمساڵ (7،632،819،325)  و چین پلە ى یە کە مى هە یە و ژمارەى دانیشتوانى گەیشتووتە 1،413،000 و هیند 000،1،350 پلەى دووە م و ئە مریکا 326 ملیۆن پلەى سیێەمى هە یە، نیشانەى ئومێدبه‌خش بەپێى ئە نجامە کان لە وڵاتى چیندا (بە ڵام ئێستا نادیارە ) وا دەردەخات کە ژمارەى دانیشتوانى جیهان لەم 50 ساڵەى داهاتوودا لە وانه‌یە کونتروڵ بکرێتـ

كاتێك بۆ وەدەستهێنانی بڕوانامەی ماستەر دەچێتە بەریتانیا، لەوێ بەهۆی برایەكییەوە بەرهەم ساڵح دەناسێت‌و سیی‌و سێ ساڵ لەمەوبەرو لەساڵی 1985 هاوسەرگیری لە گەڵدا ئەنجام دەدات.

هەفتەیەکە دەیان تەلەفۆن و سەدان نامە و کۆمێنتم بۆ هاتووە داوا دەکەن کە ئەنجامەکان واژۆ نەکەین، چونکە ساختەکاری کراوە و وەک تەنها بژاردە لێی دەڕوانرێت.

 ئەو دۆستێكی دێرینی ئەمریكیەكانە، بەڵام بەتەنها ئەوە بەس نەبوو بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆك كۆمار، دواجار بەرهەم ساڵح ڕێگە راستەكەی كۆشكی سەلامی دۆزیەوە كاتێك پشتگیریی ئێرانیەكانی بۆ كارەكەی مسۆگەر كرد.

ئەگەر ئەندازەیی سەیری سیاسەت بکرێت زیاتر لەشێوەی بازنەیدایە بەجیاوازی فراوانی تیرەکەی گەورەییەکەی دیاری دەکرێت . سوڕێکە لە گۆشەیەکی ٣٨٠ پلەیدا نە سەرەتای هەیە و نە کۆتایی .

زۆرینه‌ی ئه‌و بابه‌تانه‌ی له‌م ماوه‌ی چه‌ند ساڵی پێشوو له‌ سه‌ر وه‌زیفه‌ی سه‌رۆك كۆماری عێراق نوسراون، به‌ ڕای من ده‌شێت به‌ سه‌ر‌ دوو روانگه‌دا دابه‌شیان بكه‌ین‌. یه‌كه‌میان، به‌ بێ ئه‌وه‌ی نوسه‌رانی ئاگیان له‌م ڕه‌وته‌ی سۆسیۆلۆژیا بێت