فەرهاد عەونی كوڕی عەونی شاعیرەو چەند ساڵێک نەقیبی سەندیكاى ڕۆژنامەنووسان بووە، ئەو بەقسەى خۆى بەكاریگەرى ئایدیۆلۆژیا و حیزبایەتی سەیرى مرۆڤەكان ناكات، باس لە ئەزموون و بیرەوەرییەكانى خۆی لەگەڵ دكتۆر فازیل ڕەسوڵ دا دەكات و ئەزموونی خۆشی لەگەڵ مەسعوود موحەممەد دەگێڕێتەوە. لەنێو كتێبخانەیەكی جەنجاڵ و قەرەباڵغ دا بە دەم خوێندنەوە و هەڵدانەوەى لاپەڕەكانى كتێبەوە، گروپی گوڵنار"، ئەم گفتوگۆیەی لەگەڵدا ئەنجامدا.

بەهۆى هەڵكشانى تەمەنییەوە بەسەرهات و ڕووداوەكان زۆر بەگرانى دێنەوە خەیاڵی، كاتێك ماندوو دەبوو لە وەڵامدانەوەى پرسیارێك و نەیدەتوانى بە درووستی بێڵێ، دەیگوت: بچنە پرسیارێكى تر، تا بەڵكو ئەوەى پێشووبێتەوە خەیاڵم.

له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین" دكتۆر كامه‌ران قه‌ره‌داغى، باس له‌ ئه‌گه‌رى كۆتاییهاتنى ڤایرۆسى كۆرۆنا یان بوونى به‌ په‌تایه‌كى وه‌رزى ده‌كات‌و باسیش له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌ لێكۆڵنه‌وه‌ له‌ ڤایرۆسى كۆرۆنا له‌ هه‌رێمى كوردستان به‌ بڕیارێكى سیاسى سه‌رۆكى حكومه‌ت وه‌ستێنراوه‌.

له‌ نێو گه‌له‌رییه‌كی ڕازاوه‌ و به‌رفراوان دا، هه‌زاران ئیشی ده‌ستی و وێنه‌ و كتێب و پۆرترێت و په‌یكه‌ر سه‌رنجت ڕاده‌كێشن، پیاوێكی سه‌روڕیش سپی و قژ درێژ به‌ خۆیی و چاوه‌ هه‌ستیاره‌كانییه‌وه‌ بۆ پێشوازیت وه‌ستاوه‌، هاوشێوه‌ی ئاغا و ئیمپراتۆره‌كانی زوو له‌سه‌ر ته‌ختی خۆی چاوه‌ڕێی گه‌یشتنی تۆیه‌ تا پێشوازیت لێ بكا، زۆر به‌ خۆی دا ده‌نازێ و هه‌ر بۆچوون و پرسیارێكی تۆی به‌ دڵ نه‌بێ هه‌ڵده‌چێ و جه‌سته‌ قورسه‌كه‌ی كۆده‌كاته‌وه‌ و قیت و قنج داده‌نیشێته‌وه‌ تا بتوانێ وه‌ڵامێكی پڕ به‌پێست بخاته‌ له‌پی ده‌ستته‌وه‌، ئه‌گه‌رچی تۆش قه‌ناعه‌ت به‌ وه‌ڵام و بۆچوونه‌كه‌ی ئه‌و نه‌هێنیت، به‌ڵام زیته‌ی چاوه‌كانی ناچارت ده‌كا بڵێی: به‌ڵێ وایه‌! ئه‌و پیاوه‌ خوسره‌و جافه‌.

پارتی کەبەوە ڕانەهاتووە پێش شارەکانی تر خۆپیشاندان و ناڕەزایی لە دهۆکەوە دەست پێ بکات، وە وێنایەکی بۆ شار و پارێزگاکە هەیە، کە ناوچەیەکی داخراوی پارتیە و هەرکەس شتێك بکات دەبێت بە مۆڵەتی ئەو بیکات، شرۆڤەی بۆ ڕووداوەکان گەرچی دوبارەکردنەوەی گوتاری چەسپاو و باوی پارتی بوو، شڵەژاوی پێوە دیاربوو.

سەرەڕای قوڵبوونەوەی ناكۆكییەكانیان و گەیشتنی بە ئاستێكی زۆر مەترسیدار، نە ئەمریكا و نە ئێران هیچ كامیان نایانەوێ‌ شەڕی رووبەڕوو لە نێوانیان رووبدات. هەردوولایان هەریەكە و بۆ ئامانجێكی جیاواز پێویستیان بە كات هەیە بۆ ئەوەی تووشی ئەو شەڕە نەبن. ئەمریكا لەلایەك لەبەرئەوەی هەڵبژاردنی لەپێشە و لەلایەكی تریشەوە هێشتا بەدیلی بۆ دوای رژێمی ئێستای ئێران ئامادە نەكردووە بۆ راگرتنی هاوسەنگیی نێوان سوننە و شیعە لە ناوچەكە. ئێرانیش پێویستی بەكاتی زیاتر هەیە بۆ پیتاندنی یۆرانیۆم و دەستڕاگەیشتنی بە چەكی ئەتۆم. بەڵام ئەگەری زۆریش هەیە لێكەوتەكانی كوشتنی قاسم سولەیمانی پەلكێشی دۆخێكیان بكات كە هیچیان خوازیاری نین.

لەم دیدارە تایبەتەدا لەگەڵ " دیبلۆماتیک مەگەزین" ئارامی شێخ محەمەد، جێگری پێشووی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، سەبارەت بە خۆپیشاندان و ئاڵۆزییەکانی عێراق دەودوێت و ئاماژە بەوە دەکات کە خۆپیشاندانەکان سەد دەر سەد خۆرسکن و دەشڵێت: ئەگەر گۆڕانکاری سیاسی ڕوو نەدات فەوزا دروست دەبێت و ئەگەر بارودۆخی عێراقیش تێکبچێت، دۆخی هەرێمی کوردستانیش لەڕووی دارایی و ئابوری و یاساییەوە تێک دەچێت".

لەبەشی دووه‌می دیدارەکەى لەگەڵ " دیبلۆماتیک مەگەزین" پشکۆ نەجمەدین نوسەرو ئەدیب‌و پێشمەرگەی شاخ، باسى کێشە نێوخۆیەکانی کۆمەڵەى ڕه‌نجده‌ران‌و یەکێتی و دروستکردنی ئاڵای شۆڕش ده‌كات‌

لەم دیدارەدا لەگەڵ دیبلۆماتیک مەگەزین، دکتۆر سەباح بەرزنجی، نووسەرو ڕۆشنبیرو شارەزای فیکرو عیرفانی ئیسلامی، تایبەت بە عیرفانی ئیسلامی دەدوێت و پێیوایە دورکەوتنەوە لە عیرفان یەکێک لە هۆکارەکانی پەڕگیری ئاینییەو زاڵبوونی تەوژمی سەلەفیەتیش بە یەکێک لە هۆکارەکانی کاڵبوونەوەی عیرفان دەزانێت.

كۆمه‌ڵی ئیسلامی كوردستان بۆ جارێكی تر به‌شێك له‌ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی و ئه‌ندامانی باڵای حزبه‌كه‌ی ده‌ست له‌كارده‌كێشنه‌وه‌ و هۆكاری ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌كه‌شیان بۆ قۆرخكاری بڕیاری سیاسی و ناشه‌فافی و نادادی له‌ ئیداره‌ دانی دارایی حزب و جیاوازی ناوچه‌گه‌رێتی ده‌گه‌ڕیننه‌وه‌.

فیدا موراد خان، نوسه‌رو لێكۆڵه‌رى فیكرو ڕه‌وتى ئیسلامى، لەم گفتوگۆیەی  لەگەڵ دیپلۆماتیك مەگەزین دا ، سه‌باره‌ت به‌ دیارده‌ى سه‌له‌فیه‌ت‌و ڕیفۆرمى ئایینى‌ ده‌دوێت‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ڕەوتى سه‌له‌فى نامۆیە بە دینداریی کوردەواریی‌و پێیشیوایه‌ شتێک نییە بەناوی فیکری ئیسلامی کوردی.

چاوپێکەوتنێکی ماڵپەڕی پرایمۆ ناتمێگ لەگەڵ نوام چامسکی

لەم دیدارەدا لەگەڵ دیپلۆماتیك مەگەزین، د. زەردەشت بابان ڕاوێژکاری کۆمارییەکانی ئەمه‌ریکا باس لە گرژییەکانی ئەم دوایەی نێوان ئەمریکاو ئێران و ئایندەی کوردەکانی ڕۆژئاوا لەدوای شەڕی داعش دەکات‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ هیچ داهاتوویەک بۆ کورد دانەنراوە لەسوریا، ده‌شڵێت ئابوری ئێران لەئاستێکی زۆر خراپ دایەو خراپتریش دەبێت.

چیا عه‌باس هاوڕێى نزیكى ده‌یان ساڵه‌ و كه‌سیى متمانه‌پێكراوى نه‌وشیروان مسته‌فا كه‌ له‌كه‌نارى دانوبه‌وه‌ تاوه‌كو خڕى ناو زه‌نگ ئاگادارى سه‌رجه‌م خه‌بات و پڕۆژه‌ و نهێنیه‌كانى ژیانى سیاسیى نه‌وشیروان مسته‌فایه‌و له‌كاتى دامه‌زراندنى گۆڕانیشه‌وه‌ یاوه‌رێكى به‌رده‌وامى بوه‌, له‌ڕێگه‌ى دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین ه‌وه‌ كۆمه‌ڵیك نهێنى گرنگ و هۆكارى دامه‌زراندنى پڕۆ گۆڕان له‌لایه‌ن خۆى و ژماره‌یه‌ك له‌ هاوڕیێ گۆڕانخوازه‌كانیه‌وه‌ وچه‌ند به‌رنامه‌یه‌كى خودى نه‌وشیروان مسته‌فا كه‌ ئه‌و ئاگاى لێبووه‌ ئاشكرا ده‌كات.

لەم دیدارەدا لەگەڵ " دیبلۆماتیک مەگەزین" دکتۆر فایەق گوڵپی باس لەبیرەوەریەکانی ‌و سه‌رده‌مى شاخ ده‌كات‌و باسى ئه‌وه‌ دەکات كه‌ لەکۆنفرانسی سێی کۆمەڵەدا قاسملو وتارێکی خویندووه‌ته‌وه‌و وتوویه‌تى ئێستا باوی مارکسیزم نەماوەو باوی سۆشیال دیموکراتەو كاك نه‌وشیروانیش وتوویه‌تى له‌ ئه‌وروپا ده‌مێكه‌ ماكسیزم گه‌ڕوگول بووه‌.

له‌م  گفتو گۆیەدا له‌گه‌ڵ دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین، نوسه‌رو ڕۆشنبیر ڕێبین هه‌ردى، باسله‌ به‌شداریكردنى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌ حكومه‌ت‌و ڕێكه‌وتنى نێوان پارتى‌و گۆڕان ده‌كات‌و ڕێكه‌وتنه‌كه‌ى نێوانیان به‌ گوماناوى ناو ده‌بات‌و ده‌شڵێت ئه‌گه‌ر کاک نەوشیروان بمایە بەرەیەکی گەورەتری لەگۆڕان دروست دەکرد، وه‌كو ئه‌و ئاماژه‌ى پێده‌دا لەو ئاخیرانەدا كاك نه‌وشیروان زۆر بڕوای بەوە کردبوو گۆڕان بەتەنیا هیچی پێناکرێ.

دواى یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى كوردستان، جه‌وهه‌ر نامیق سالم كه‌ یه‌كه‌م سه‌رۆكى په‌رله‌مانى كوردستان بوو، وه‌ك سه‌رۆكى په‌رله‌مان بانگهێشتى فه‌رمى ده‌كرێت بۆ به‌ریتانیاو له‌گه‌ڵ ڕۆژنامه‌ى ( الوسط) چاوپێكه‌وتنێك ئه‌نجام ده‌دات‌و له‌و چاوپێكه‌وتنه‌دا سه‌باره‌ت به‌ پرسى سه‌ربه‌خۆیى و شه‌ڕى په‌كه‌كه‌و توركیاو هه‌ڵوێستى وڵاتانى هه‌رێمى و ئۆپۆزسیۆنى عێراقى له‌سه‌ر داواكردنى فیدراڵى بۆ كوردستان، پرسیار له‌ جه‌وهه‌ر نامیق كراوه‌.

24 ساڵ لەمەوبەر، دكتۆر کەمال میراودەلی، ئه‌م چاوپێكه‌وتنه‌ى لەگەڵ كۆچكردو نەوشیروان مستەفا ئه‌نجامداوه‌و چاوپێکەوتنەکەش لە مانگى حوزەیرانی ساڵی ١٩٩٥ لە گۆڤاری " هەنگاو" کە لە لەندەن دەرچووە بڵاوکراوەتەوە.

  له‌ به‌شى دووه‌مى دیداره‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین" هه‌ڤاڵ كوێستانى، نووسه‌رى كێتێبى " ئه‌و ڕۆژانه‌ى نیشتیمان هى هه‌مووان بوو" له‌سه‌ر چه‌ند وێستگه‌یه‌كى شۆڕشى نوێ ده‌دوێت‌و باسله‌وه‌ ده‌كات كه‌  ڕوودانى كاره‌ساتى هه‌كارى چەند پەیوەندی بەڕۆڵی قیادە موەقەتەو هەندێک عەشایەری ئەو ناوچانەوە هەبووه‌، ئەوەندەش پەیوەندی بەتەقدیری هەڵەی سەرکردایەتی ئەوکاتەی یەکێتیەوە هەبووه‌، تەقدیری هەڵە لەوەدا کە دەیانویست بادینان بکەنە مه‌یدانی یەکلاکردنەوەی ناکۆکیەکانیان لەگەڵ قیادەی موقتەدا.

دوای 16 ساڵ به‌سه‌ر موشه‌كبارانكردنى بنكه‌و باره‌گاكانی كۆمه‌ڵی ئیسلامی كوردستان له‌ ناوچه‌كانی هه‌ورامان و ئه‌حمه‌د ئاوا تێپه‌ڕده‌بێت، تائێستا ئه‌و ڕوداوه‌ به‌ته‌مومژاوى و هه‌میش نیگه‌رانى له‌بیر و زیهنی هاوڵاتیانی هه‌رێمی كوردستان و به‌تایبه‌ت لایه‌نگرانی ئه‌و حزبه‌ دا ماوه‌ته‌وه‌، كه‌بوو به‌ هۆی گیانله‌ده‌ستدانی 43 ئه‌ندام و برینداربونى ده‌یان ئه‌ندامى تر، به‌رپرسانى ئه‌و حزبه‌ زانیارى نوێتر له‌سه‌ر ڕوداوه‌كه‌ ده‌ده‌ن و هاوكات به‌رده‌وامى ڕه‌خنه‌كانیان له‌و حزبه‌ى ده‌ستى ئه‌مریكاى برده‌ سه‌ر باره‌گانیان , له‌گفتوگۆیه‌كى (دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین ) دا دوپاتده‌كه‌نه‌وه‌.

ئارام قادر سه‌رۆكى هاوپه‌یمانى نیشتیمانى له‌وه‌ڵامى چه‌ند پرسێارێكى تایبه‌ت به‌ دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین دا بۆ یه‌كه‌مجار باس له‌وزیانه‌ ده‌كات كه‌ د. به‌رهه‌م ساڵه‌ح سه‌رۆكى پێشووى هاوپه‌یمانى بۆ دیموكراتى و دادپه‌روه‌رى ( هه‌مان حزبه‌كه‌ى ئێستاى ئارام قادر به‌ڵام پاشگره‌كه‌یان له‌كۆنگره‌یه‌كى ناوخۆیی دا گۆڕی), به‌وته‌ى ئه‌و, گه‌یاندیه‌ پرۆسه‌ى سیاسى هه‌رێم, هاوكات به‌رنامه‌ى خۆیان وه‌كو حزبێكى سیاسى بۆ ئاینده‌ ئاشكرا ده‌كات.

له‌م دیدره‌دا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین" هه‌ڤاڵ كوێستانى سه‌باره‌ت به‌ بیره‌وه‌رییه‌كانى " ئه‌و ڕۆژانه‌ى نیشتیمان هى هه‌مووان بوو" ده‌وێت‌و باسله‌وه‌ ده‌كات كه‌ یه‌كێك له‌خراپییه‌كانى شۆڕشى چه‌كدارى ئه‌وه‌یه‌ كه‌ كوشت‌و بڕى زۆرى به‌ ناهه‌قى تێدا ده‌بێت‌و ده‌شڵێت كوشتنه‌ به‌ ناهه‌قییه‌كانى شۆڕشه‌كه‌ى ئێمه‌ زۆر له‌وه‌ زیاتره‌ كه‌ له‌ بیره‌وه‌رییه‌كانمدا ئاماژه‌م پێداون.

د.شیركۆ حه‌مه‌ ئه‌مین, په‌رله‌مانتارى پیشووى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له‌په‌رله‌مانى كوردستان و هاوكات هه‌ڵسوڕاوى باڵاى ئه‌و حزبه‌ له‌ ئێستا , له‌گفتوگۆیه‌كى دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین دا , ئاماژه‌ به‌درێژه‌دان به‌ڕه‌خنه‌كانى له‌سه‌ر حزبه‌كانى ده‌سه‌ڵات به‌تایبه‌تى پارتى ده‌دات و نائومێده‌ له‌ جێ به‌جێ كردنى ڕێكه‌وتنه‌كه‌ى پارتی و حزبه‌كه‌ى و دروشمى چاكسازى كه‌ كابینه‌ى نۆیه‌م هه‌ڵیگرتوه‌.

سانا منداڵێكی یه‌ك ساڵ و هه‌شت مانگ بوو، تاقه‌نه‌ی دایك و باوكی بوو كه‌ دوای هه‌شت ساڵ له‌ نه‌بوونی منداڵ چاوی به‌دنیا هه‌ڵهێنابوو. ئێواره‌یه‌ك به‌باوه‌شی باوكیه‌وه‌ خۆی كرد به‌نه‌خۆشخانه‌ی منداڵانداو دایكیشی به‌ چاوی پڕ فرمێسكه‌وه‌ به‌دوایه‌وه‌ بوو.

د. سه‌لاحه‌دین بابه‌کر کارگێری ئەنجومەنی جێبەجێکردنی یەکگرتووی ئیسلامی کودستان لەم دیدارەدا لەگەڵ " دیبلۆماتیک مەگەزین" باس لەقۆناغی ئۆپۆزیسیۆنبوونی یەکگرتووی ئیسلامی دەکات‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ به‌ به‌رنامه‌و پلانه‌وه‌ كارى ئۆپۆزیسیۆن بوون ئه‌نجام ده‌ده‌ن‌و چاودێرى حكومه‌ت ده‌كه‌ن.

له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین" نووسه‌رو چاودێرى سیاسى، مه‌سعود عه‌بدولخالق، سه‌باره‌ت به‌كابینه‌ى نوێى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان‌و ڕێكه‌وتنى نێوان پارتى‌و گۆڕان ده‌دوێت‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ڵوێستى یه‌كێتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانى ناچار كردووه‌ كه‌ ڕوو له‌ پارتى بكات‌و پێیشیوایه‌ ڕێكه‌وتنه‌كه‌ى نێوان پارتى‌و گۆڕان ناگاته‌ ساڵێكیتر.

چیرۆكی كچەكەی هەڵەبجە بەردەوامە، كەلەسەر ئاستی رۆژهەڵاتی ناوەراست بوو بە یەكێك لە 100 كەسایەتی ساڵ، دەشڵێت: چاوەروان دەكەم لە داهاتوودا خەڵاتی دیكە وەر بگرمكەمن ئەو كەسانەی پەی بەتواناكانی خۆیان دەبەن و دەبنە هۆی شانازی بۆ خۆیان و تەنانەت وڵاتەكەشیان، بەڵام وەك دەگوترێت لە هەرێمی كوردستان، ئەگەر تواناشت هەبێت، بەڵام كەسێكی حكومی یاخود حزبی لەپشتەوە نەبێت، ئەوا نەك یارمەتی نادرێیت،بەڵكو لەمپەڕیشت بۆ دروست دەكرێت.

كه‌نعان ئیسماعیل ئه‌ندامى پێشووى جڤاتى گشتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان و كه‌سایه‌تیه‌كى دیارى ئه‌و حزبه‌ له‌ شارى هه‌ولێردا, دوێنى له‌كۆبونه‌وه‌ى جڤاتى نیشتیمانیدا وه‌ك هه‌ڵوێستێكى له‌دژى ڕێكه‌وتنه‌كه‌ى گۆڕان و پارتى كه‌ به‌وته‌ى ئه‌و دژى به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانى گۆڕان و به‌رنامه‌ و به‌ڵینه‌ سه‌ره‌كیه‌كانى ئه‌و حزبه‌یه‌ ده‌ستى له‌ پۆسته‌كه‌ى و كارى حزبایه‌تى له‌ناو گۆڕاندا كشایه‌وه‌, له‌گفتوگۆیه‌كى دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین دا بۆ یه‌كه‌مجار هۆكاره‌ سه‌ره‌كییه‌كانى ده‌ستله‌كار كێشانه‌وه‌كه‌ى ئاشكرا ده‌كات.

گۆشتی سوور بە چەندین ڤیتامین و کانزا دەوڵەمەندە کە بۆ دەوڵەمەندکردن و هەمەڕەنگکردنی ژەمەکانمان گرنگن، بەڵام لەو ساڵانەی دوایی نێوبانگی گۆشتی سوور هەندێک زڕاوە، چونکە هەندێک توێژینەوە ئاماژە بە پەیوەندیی نێوان خواردنی گۆشتی سوور و تووشبوون بە شێرپەنجە، نەخۆشییەکانی دڵ و بۆڕییەکانی خوێن و سستبوونی گورچیلە و چەندینی دیکە دەکەن، بەڵام ئایا بەڕاستى هەموو خواردنێکى گۆشتى سوور بۆ جەستە زیانى هەیە؟

ڕه‌نجده‌ر گڕاوى كه‌سایه‌تیه‌كى دیار له‌ ناو ڕه‌وه‌ندى كوردى و چالاكێكى مه‌ده‌نى سه‌ركێش و بزۆز بۆ گیان به‌رپرسانى پارتى و یه‌كێتى كاتێك ڕوده‌كه‌نه‌ ئه‌وروپا ئه‌و ده‌چێته‌ به‌رده‌میان و به‌توڕیه‌وه‌ په‌یامى خه‌ڵكى ناڕازى كوردستانیان پێ ده‌گه‌یه‌نێ, ڕه‌نجده‌ر هه‌ڵسوڕاوێكى به‌پره‌نسیپ و به‌ئیراده‌ى گۆڕان و دڵسۆز و یارمه‌تیده‌ری هه‌مو ئه‌و كوردانه‌ى ڕویتیده‌كه‌ن و بۆ پێویستیه‌ك ده‌چنه‌ ماڵه‌كه‌ى, یه‌كێكه‌ له‌و چالاكانه‌ى توانى ده‌ستى سه‌رۆكى پێشوى په‌رله‌مانى كوردستان بگه‌یه‌نێته‌ په‌رله‌مانى ئه‌ورپا بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت ڕاى نێو ده‌وڵه‌تى له‌ڕێگرى كردنه‌كه‌ى به‌لاى خۆىدا ڕابكێشیت, ئه‌مانه‌ وته‌ى ژماره‌یه‌ك هه‌َڵسوڕاوى باڵاى گۆڕانه‌ له‌تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان بڵاویان كردۆته‌وه‌. چه‌ند ڕۆژێك پێش ئێستا ڕه‌نجده‌ر گڕاوى ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ى خۆى دواى ده‌ ساڵ كاركردن له‌ گۆڕان و بەرپرسیارێتى ئەنجومەنی ئه‌و حزبه‌ لە بەلجیـکا ڕاگه‌یاند., له‌ گفتوگۆیه‌كى دیپلۆماتێك مه‌گه‌زین دا , هۆكارى سه‌ره‌كى ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ى ئاشكرا ده‌كات.

جیا له‌زۆربه‌ى نه‌خۆشییه‌ ده‌روونى و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانى تر ئۆتیزم, به‌پێى وته‌ى شاره‌زایان , پشكنین و هه‌میش چاره‌سه‌رى زۆر زه‌حمه‌ت و تاقه‌ت پڕوكێنه‌ , هۆكاره‌كانى چاره‌سه‌ریشى پڕ ته‌نگ و چه‌ڵه‌مه‌یه‌, شاره‌زایانى بواره‌كه‌ پییانوایه‌ چه‌ند جۆرێكى نه‌خۆشیه‌كه‌ ده‌توانن ببنه‌وه‌ مرۆڤى ئاسایی. په‌یوه‌ندیدارانى كارگیڕى نه‌خۆشیه‌كه‌ش ده‌ڵین ژماره‌كه‌ ڕوو له‌زیاد بونه‌. به‌هۆى بارودۆخى سیاسى وڵات و قه‌یرانى ئابوریی هه‌رێمه‌وه‌, خێزانى خاوه‌ن ئۆتیزم چه‌ندیجارى تر نه‌هامه‌تى و كیشه‌كانى زۆرتربون.

نزیكەی شەش مانگە عەتا سەراوی لە كۆبونەوەكانی ئەنجومەنی ناوەندی حیزبەكەی و میدیاكان بەدی  ناكرێت، و   دیپلۆماتیك مەگەزین بۆ لەنزیكەوە ئاگاداربوونی لەهۆكاری دوركەوتنەوەی لەچاوی میدیاكان و بەشداری نەكردنی لەكۆبونەوەی سیاسی حیزبەكەی و خوێندنەوەی ئەو سەركردە سیاسییەی یەكێتی بۆ ڕەوشی سیاسی هەرێمی كوردستان و كێشە  ناوخوییەانی  حیزبەكەی، و وتوێژی لەگەڵ ناوبراودا ئەنجام دەدات،و بۆ یەكەم جاریش باس لەهۆكاری دیارنەمانی دەكات و دەڵێت:"لە لایەن دوژمنانی حیزبەكەم  ژەهرد خوارد كرام،و بەناچاری هەرێمی كوردستانم جێهێشت".

دکتۆرە کوردستان موکریانی، کچی ناودار گیو موکریانییە‌و مامۆستای زمانی کوردییە، له‌م دیداره‌دا كه‌ گروپى گوڵنار له‌گه‌ڵیدا سازی داوه‌، باس له‌ بارودۆخى زمانى كوردى ده‌كات‌و پێیوایه‌ زمانى كوردى له‌ باشورى كوردستان له‌ پاشه‌ كشه‌دایه‌و له‌سه‌ر ئاستى چوار پارچه‌كه‌ى كوردستانیش زمانى كوردى به‌ره‌و دوو زمانى ده‌ڕوات.

له‌گه‌ڵ ده‌سپێكردنی وه‌رزی سه‌رماو سۆڵه‌، ده‌نگۆی بڵاو بونه‌وه‌ی ئه‌نفلۆنزا وه‌رزیه‌كان(به‌راز،كولێرا،باڵنده‌) له‌ هه‌رێمی كوردستان سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌. وته‌بێژی ته‌ندروستیش سه‌ره‌رای ئاشكراكردنی چه‌ند حاڵه‌تێكی نه‌خۆشییه‌كه‌ دڵنایی به‌ هاوڵاتیانیش ده‌دات.

بەر لەوەی دوو كاپتنە ڕووسییەكە 52 كۆچبەرە كوردەكە بگەیەننە وشكانی‌و لەمەترسی ئاوی دەریای ناوەڕاست ڕزگاریان بكەن، لە ترسی گیرانیان لەلایەن پۆلیسی ئیتالییەوە یەختەكە بە سەرنشینەكانەوە جێدەهێڵن‌و بە مەلە خۆیان دەگەیەننە وشكانی‌و هەڵدێن.

ڕێبوار كه‌ریم، ئه‌ندامى ئه‌نجوومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ "دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین"، باسله‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌سه‌ڵاتى كوردى ڕازیبووه‌ به‌ به‌شه‌ بودجه‌ى له‌ 12%‌و ده‌شڵێت پارتى حه‌ز به‌كرانه‌وه‌ ده‌كات له‌گه‌ڵ به‌غداد دا

سەرباری ئەوەی هاوسەرێكی كوردی هەیەو خاوەنی سێ منداڵە، لە ڕێگەی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە هاوسەرداری لەگەڵ سێ ئافرەتی سێ وڵاتی عەرەبی جیاوازدا كردووە.

ئەمەی لێرەدا دەیخوێنیتەوە بە ئەدرەسی ( پرسی کورد و ئەزموونی کوردستانی عێراق ) لە واقیعدا بیرەوەرییەکانی خۆمە لەماوەی زێتر لە ٧٠ ساڵی ڕابردوودا ( لە چلەکانی سەدەی بیستەوە تا ئیستە).

له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین"، عه‌بدولستار مه‌جید، ئه‌ندامى ئه‌نجوومه‌نى كۆمه‌ڵى ئیسلامى، ده‌رباره‌ى پێكهێنانى كابینه‌ى نۆى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ده‌دوێت‌و پێیوایه‌ ئه‌م كابینه‌یه‌ش میراتگری ژمارەیەک قەیرانی گەورەی سیاسی‌و ئابوریی دەبێت‌و سه‌باره‌ت به‌ سه‌ردانكردنى پارتى وه‌ك براوه‌ى یه‌كه‌مى هه‌ڵبژاردن بۆ لاى كۆمه‌ڵى ئیسلامى، ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ لایانه‌وه‌ گرنگ نییه‌ پارتى سه‌ردنیان بكات یان نه‌یكات.

بەهادین نوری، سیاسەتمەداری كوردو سكرتێری پێشوتری حیزبی شیوعی عێراق، تایبەت بە پرسی پەیوەندییەكانی نێوان ئەمەریكاو كوردو بڕیاری كشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكا لە ڕۆژئاوای كوردستان لە لایەن ترامپەوە بۆ " دیبلۆماتیك مەگەزین" دەدوێت.

لە دیدارەدا لەگەڵ دیبلۆماتیك مەگەزین، پۆڵات جان نوسەرو ڕۆژنامەنووس، لە سەر دیدو تێڕوانینی بۆ ئەدەبی شۆرشگێڕی‌و کارو بەرهەمە ئەدەبیەکان لە ڕۆژئاواو باکوری سوریا دەدوێت.لەتەك باسکردنی بەرهەمەکانی‌و کاریگەری شۆڕشە کوردییەكان لەسەر بەرهەمەکانی، لەم دیدارەدا، قسەو باس لە ڕۆڵی خۆی لە دامەزراندنی ڕادیۆ کوردییەکان‌و تێڕوانینەکانی بۆ ڕاگەیاندن دەكات.

لەم دیدارەدا سه‌باره‌ت عیرفان‌و مۆدێرنەو ئەدەبیاتی کوردی‌و كۆمه‌ڵێك ته‌وه‌رى په‌یوه‌نددار به‌و باسانه‌، نوسەرو ڕۆشنبیر هیمداد شاهین بۆ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین" ده‌دوێت.

لەم دیدارەدا لەگەڵ دیبلۆماتیك مەگەزین، دكتۆر محەمەد هاودیانی، وەزیری پێشووی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی، باس لە كارەكانی لە وەزارەتی كارو بڕینی مووچەی ئەو كەسانە دەكات كە وەكو خۆی دەڵێت نا موستەحەقبوون‌و وەكو كەمئەندام مووچەیان وەرگرتووە.

سەگە ڕەش بازووە چوار چاوەكەی عەلی، بە بێشەڕكردن گەڕایەوە، چونكە ئەو سەگانەی هێنرابوونە ئەوێ، هیچكامیان هاوتەمەنی سەگەكەی عەلی نەبوون. عەلی وتی:" شەش ساڵە ئەم سەگەم لایەو لەگەنجیدا هیچ شەڕێكی نەدۆڕاندووە، بەڵام ئەمڕۆ هیچ سەگێكی هاوتەمەنی سەگەكەی خۆمم دەستنەكەوت تا لەگەڵ سەگەكەی مندا شەڕ بكات".

له‌م دیداره‌ تایبه‌ته‌دا له‌گه‌ڵ دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین، دكتۆر مه‌حمود عوسمان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ بوونى ئۆپۆزیسیۆن له‌ حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستاندا گرنگه‌و ده‌شڵێت نابێت ده‌سه‌ڵات‌و ئۆپۆزیسیۆن ببنه‌ دوژمنى یه‌كتر.

عەلی کەریمی، نووسەرو سیاسەتمەداری ڕۆژھەڵاتی کوردستان لەم دیدارەدا كە گروپی گوڵنار لەگەڵیدا سازیان داوە، باس لە شۆڕش‌و خەباتی کوردو سەرکردەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستان دەکات‌و

پرسی نەوت لە چوارچێوەی ئابوری عێراق‌و هەرێمی كوردستاندا پرسێكی بنەڕەتیەو هەندێك لە كێشەكانی هەرێم‌و بەغدا تایبەتە بەم پرسەوە، لە هەرێمی كوردستانیش ناڕوونی لەم پرسەدا بوونی هەیە.

هاوپەیمانی پەیوەست نییە بە تاكێكەوە، به كه سایەتی و گروپێكەوە، پڕۆژەیەكەو ئێمە لەدەوری ئەو پڕۆژەیە كۆبووینەتەوە، هاوپەیمانی بەردەوام دەبێت

هۆشیار حەمە فەرەج، ئەو دەنگە دڵنشینەی کە لە سەرەتای هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە لە کایەی هونەری گۆرانی وتندا بۆ گوێگرانی گۆرانی لە کوردستاندا ناوێكی ئاشنایە.

"پارتی وەك براوەی هەڵبژاردن كە ئەركی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی لەئەستۆیە، ئەگەر پێویستی بە هاوبەشیش نەبێت پێویستی بە بەشدار هەیەو لایەنەكان لە كابینەی نوێی حكومەتدا بەشداری پێدەكات و، بۆ ئەمەش پارتی وەك براوەی یەكەم سەردانی لایەنەكان دەست پێدەكات"

هونه‌رمه‌ند خالید ڕه‌شید، له‌م دیداره‌دا سه‌باره‌ت به‌ هونه‌ری گۆرانی كوردی‌و كۆمه‌ڵێك پرس‌و بابه‌تی دیكه‌ ده‌دوێت‌و وه‌ك هه‌میشه‌ ڕوون‌و ڕاشكاوانه‌، گوزارشت له‌ ڕاو بۆچوونه‌كانی ده‌كات.

له‌پاڵ باسكردنی ئه‌زموونی كاری هونه‌ری‌و سه‌ره‌تای چوونه‌ ناو كایه‌كه‌وه‌، هونه‌رمه‌ند ئه‌نوه‌ر قه‌ره‌داغی ڕه‌خنه‌ له‌ دۆخی هونه‌ری گۆڕانی كوردی ده‌گرێت‌و پێیوایه‌ زۆرینه‌ی گۆرانیبێژه‌ نوێیه‌كان ئاستی ڕۆشنبیری هونه‌رییان لاوازه‌

نووسه‌رو ڕۆشنبیر، دكتۆرعه‌لی زه‌ڵمی، ده‌رباره‌ی ریفۆرمی ئایینی ده‌دوێت، به‌ بۆچوون‌و بڕوای ئه‌و، ئه‌وانه‌ی كه‌ له‌ كوردستاندا قسه‌ له‌سه‌ر ریفۆرمی ئایینی ده‌كه‌ن هیچیان ئه‌هلییه‌تی ئه‌و كاره‌یان نییه‌و له‌و رووه‌وه‌ هیچ توانایه‌كیان نییه‌

له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین، توێژه‌رو مامۆستای زانكۆ، ئیبراهیم مه‌لا زاده‌، باس له‌ ڕۆڵ‌و پێگه‌ی كورد له‌ حكومه‌تی عێراقدا ده‌كات‌و ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌كات نه‌ك پۆستی سه‌رۆككۆمار، به‌ڵكو پۆستی سه‌رۆكوه‌زیرانیش بۆ كورد فلسێك ناهێنێت.

له‌م دیداره‌ تایبه‌ته‌دا له‌گه‌ڵ " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین"، به‌هادین نوری سیاسه‌تمه‌داری كورد، باس له‌ ئه‌زموونی 27 ساڵی ده‌سه‌ڵاتی كوردی ده‌كات‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كورد به‌سه‌ركردایه‌تی پارتی‌و یه‌كێتی هیچی بۆ ناكرێت‌و ناگات به‌هیچ، ده‌شڵێت كه‌ له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا، پارتی‌و یه‌كێتی ته‌زویر ده‌كه‌ن‌و سه‌ركه‌وتوو ده‌بن.

لەم دیدارەدا ئەحمەدی حاجی ڕەشید، ئەندامی پەڕلەمانی عێراق، باس له‌ پێكهێنانی حكومه‌تی ئاینده‌ی عێراق ده‌كات‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌گه‌ر كورد بچێته‌ ڕیزی ئه‌و لایه‌نانه‌وه‌ كه‌ له‌به‌ره‌ی ئه‌مه‌ریكان، ئه‌وا به‌ر غه‌زه‌بی ئێران ده‌كه‌وێت‌و به‌ پێچه‌وانه‌شه‌وه‌.

نووسەرو رۆشنبیر، عومەر عەلی غەفور، سەبارەت بە پرسی ئیسلامی‌و عەلمانی‌و ئەو مشتومڕەی لەنێوانیاندا دەگوزەرێت، دەدوێت، ئەو پێیوایە چ ئیسلامی و چ عەلمانی لەكوردستان، ماهیەتی فیكرییان ڕوون نیە‌و نەیانتوانیوە پێناسەی ورد و ڕوون بۆ خۆیان بكەن

ئه‌و كه‌ به‌وته‌ى خۆى له‌ ساڵى 2009 وه‌ به‌ ئه‌ندامى ڕێكخراوى ( سه‌وزه‌چیا ) دانرابوو بۆ ژیانه‌وه‌ى ژینگه‌ ده‌ژیا، ئه‌و شه‌وه‌ى كه‌ كرماشان له‌رزا دڵى شه‌ریفیش له‌گه‌ڵیدا له‌رزا ئه‌و به‌ ڕێپێوان ڕێگه‌ى سه‌رپێلى زه‌هاوى به‌عه‌شق و هاوده‌ردیه‌وه‌ ته‌یكرد بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت زه‌ڕه‌یه‌ك له‌ خه‌مى هاونیشتمانیانى زیانلێكه‌وتووى بومه‌له‌رزه‌كه‌ كه‌مبكاته‌وه‌.

"ئەوەی زۆر پێداگیریی لەسەر هەڵبژاردن دەکات پارتیە، ئەویش مسۆگەرە لە مەسەلەی هەڵبژاردن و لە کورسییەکانی، وەک حزبەکانی تر نییە بەرز و نزم بکات ئەو ئەگەر زیاد نەکات کەم ناکات، بۆیە حزبەکانی تر پیویستە لەسەر هەڵبژاردن هەڵویستیان هەبێت و ئاگادارم لەکۆمسیۆن تانەیان داوە لە شیوازی هەڵبژاردنەکە".

له‌به‌شی دوومی دیداره‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین، ئه‌بوبه‌كر كاروانی، باس له‌ پێوویستبوونی نوێبوونه‌وه‌ی ئیسلامییه‌كان ده‌كات‌و ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌دات كه‌ هێزه‌ عه‌لمانییه‌ كوردییه‌كان له‌ هێزه‌ ئیسلامییه‌كان دیموكراتترنین

ئەم گفتوگۆیەی دەیخوێنیتەوە، لەمەڕ شۆڕش و چاكسازی لەگەڵ شارەزای بواری سیاسەت و شارەزای كاروباری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

له‌به‌شی یه‌كه‌می ئه‌م دیداره‌دا، ئه‌بوبه‌كر كاروانی وه‌ڵامی پرسیاره‌كانی " دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین"، سه‌باره‌ت به‌ بارودۆخی حیزبه‌ ئیسلامییه‌كان ده‌داته‌وه‌و به‌ وته‌ی ئه‌و حیزبه‌ ئیسلامییه‌كان حۆیان به‌رهه‌م دێننه‌وه‌و له‌ چوارچێوه‌یه‌كی ته‌سكی سیاسی‌و جه‌ماوه‌ریدا ماونه‌ته‌وه‌.

به‌رپرسى ناوه‌ندى هه‌ڵبژاردنى كۆمه‌ڵى ئیسلامى پێیوایه‌ خه‌ڵكى له‌ ئێستادا بێهیوان له‌ هه‌ڵبژاردن، هۆكاره‌كه‌شى بۆ هه‌ردوو حزبی ده‌سه‌ڵات ده‌گه‌رێنێته‌وه‌ كه‌ یارییان به‌ هه‌ست و نه‌ستى خه‌ڵكى كردووه‌ و سندوقه‌كانى ده‌نگدانیان بۆ به‌رژه‌وه‌ندى خۆیان به‌كار هێناو

لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ دیبلۆماتیك، سەلیم شوشكەیی، سەبارەت بە پرسی تۆمەتباركردنی بە پەیوەندی لەگەڵ داعشدا دەدوێت‌و باسلەوە دەكات ئەوەی بەرانبەری كراوە پەوەندی بە جموجووڵەكانی خۆی‌و بارگرژییەكانی نێوان‌و كۆمەڵ‌و پارتییەوە هەیە

"له‌ كتێبه‌كه‌دا باسم له‌وه‌ كردووه‌ كه‌‌ خه‌ڵكانێك هه‌ن ده‌ڵێن ئه‌مه‌ هۆشدارییه‌." به‌ڵێ وایه‌، ئه‌وه‌ش مه‌به‌سته‌كه‌یه‌. من خه‌می ئه‌وه‌مه‌ ئه‌مه‌ پشتگوێ بخرێت. ئه‌مه‌ هۆشدارییه‌كه‌ زۆر به‌تایبه‌ت باسكراوه‌‌."

دكتۆرهه‌ردی مێد، مامۆستای زانسته‌ سیاسییه‌كان له‌ زانكۆی پاریس دۆفین، له‌به‌شی دووه‌ی دیداره‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ دیبلۆماتیك مه‌گه‌زین، سه‌باره‌ت به‌ ڕۆڵ‌و كاریگه‌ری حیزب‌و خێڵ له‌سه‌ر یه‌كدی ده‌دوێت‌و باسله‌وه‌ ده‌كات كه‌ حیزبه‌كان په‌یوه‌ندیه‌كی زۆر ئاله‌تیانه‌یان له‌گه‌ڵ خێڵدا هه‌یه‌‌و به‌ مه‌به‌ستی ئیستیغلاكردنی په‌نای بۆ ده‌به‌ن.

مادلین ئۆلبرایت له‌ كتێبه‌ نوێیه‌كه‌یدا به‌ناوی "فاشیزم: هۆشدارییه‌ك" به‌ توندی ره‌خنه‌ له‌ سه‌رهه‌ڵدانی ده‌سه‌ڵاتی تاكڕه‌وی له‌ جیهان  ده‌گرێت و قسه‌ له‌سه‌ر تره‌مپ و پۆتین و تراژیدیای جیابونه‌وه‌ی به‌ریتانیا ده‌كات

له‌ به‌ره‌به‌یانى ١٤ى ته‌موز ژه‌نه‌راڵ عه‌بدولسه‌لام عارف فه‌رمانى به‌ لیواى 20 كرد بچنه‌ ناو شارى به‌غدا و ده‌ستیان گرت به‌سه‌ر رادیۆى فه‌رمى وڵات و به‌یاننامه‌ى شۆڕشیان خوێنده‌وه‌ و به‌شێك له‌و هێزانه‌ ره‌وانه‌كران بۆ كوشتنى مه‌لیك فه‌یسه‌ڵى دووه‌م و عه‌بدولئیلا و ئه‌ندامانى ترى خانه‌واده‌ى پاشایایه‌تیی،.

پیرۆتى كه‌ دكتۆر قاسملۆى له‌به‌ر ده‌رگاى هوتێله‌كه‌ به‌جێهێشتبوو، به‌دڵنیایه‌وه‌ هه‌رگیز بیرى له‌وه‌ نه‌كردبوویه‌وه‌ كه‌ ڕابه‌رێكى دیكه‌ى كورد شه‌هید بكرێت، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ مێژوو ئاره‌زووى دوباره‌بوونه‌وه‌ى ڕوداوێكى هاوشێوه‌ى هه‌بوو ووردەکاریی ٧٢ کاتژمێری کۆتایی تەمەنی قاسملو پێش تیرۆرکردنی

پێیوایه‌ سیسته‌می سیاسی له‌ زۆر شتدا ره‌نگدانه‌وه‌و به‌رهه‌می خودی كۆمه‌ڵگایه‌‌و ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌دات كه‌ دۆخی هه‌رێمی كوردستان دۆخێكه‌ كه‌ هه‌م زاده‌ی نوخبه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌، هه‌م خودی كۆمه‌ڵگاش لێی به‌رپرسیاره‌.

ته‌حسین حه‌مه‌ غه‌ریب، نوسه‌رو ڕۆشنبیرو شاره‌زاى فیكرى ئیسلامى، له‌ به‌شى دوومى دیداره‌كه‌یدا له‌گه‌ڵ دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین، سه‌باره‌ت به‌ پرسى چاكسازى ده‌دوێت‌و باسله‌وه‌ ده‌كات كه‌ چاكسازى به‌ بێ ئایین ناكرێت‌و پێیوایه‌ ده‌بێت چاكسازى ئایینى پێشه‌كى هه‌موو چاكسازییه‌كان بێت.

محه‌مه‌د له‌تیف محه‌مه‌د، لێکۆڵەوەری بواری ئەستێرەناسی و فەلەکی و ساڵنامەیه‌، به‌وته‌ی خۆی زیاتر لە ۲۰ ساڵە لەو بوارانەدا خوێندنەوەو لێکۆڵینەوەی هەیەو ماوه‌ی ساڵێكیشه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ ساڵنامه‌ی كۆچیی دا ده‌كات.

دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین: له‌ بنه‌ڕه‌تدا ئایین‌و ئایندارى بۆ خوداو قیامه‌ته‌، یاخود بۆ دونیاو بۆ ژیانه‌و بۆ دونیایه‌كه‌ كه‌ ژیانسازى تێیدا له‌ ئاستێكى باڵادا بێت؟

له‌ هه‌ڵمه‌تی بانگه‌شه‌ى لایه‌نه‌ كوردییه‌كان بۆ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی عێراق، زۆرێك له‌ كانید و لیسته‌كان په‌نایان بردووه‌ بۆ  جوڵاندنى هه‌ستى ناوچه‌گه‌ریی و عه‌شیره‌ت و خێڵایه‌تی، ده‌یانه‌وێت ئه‌مه‌ بكه‌نه‌ پردێك بۆ په‌رینه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مانی عێراق

لە گەرمەی ڕووداوەکانی ٢٠١١ی و دواى دامرکانەوەی خۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوبات، ڕۆژنامەنووسی ئێرانی ئیحسان هۆشمەند چاوپێکەوتنێک لەگەڵ نەوشیروان مستەفا ڕێکخەری کۆچکردووی بزوتنەوەی گۆران ئەنجام دەدات و لە گۆفارێکی فارسی بڵاویدەکاتەوە،

منیره‌ عه‌لى عه‌بدولعه‌زیز، كچى مه‌لا عه‌لى عه‌بدولعه‌زیزى ڕابه‌رى كۆچكردووى بزوتنه‌وه‌ى ئیسلامى‌و ئه‌ندامى مه‌كته‌بى سیاسى بزوتنه‌وه‌ى ئیسلامییه‌، ئه‌و له‌م دیداره‌یدا له‌گه‌ڵ " دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین"، ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ ئه‌م كابینه‌یه‌ى حكومه‌تى هه‌رێم فاشیلترین كابینه‌یه‌و ده‌ڵێت:" ئه‌گه‌ر پارتى‌و یه‌كێتى تۆزێك ویژدانیان هه‌بوایه‌ خۆیان حكومه‌تیان هه‌ڵده‌وه‌شانده‌وه‌".

مه‌سعود عه‌بدولخالق چاودێری سیاسیی وه‌ڵامی پرسیاره‌كانی دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین ده‌داته‌وه‌ ده‌رباره‌ی شوێن و ئاینده‌ی كورد له‌و گۆرانكارییه‌ نوێیانه‌ی دوای هەرەشەکانی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دێنە ئاراوە لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا.

 لە ماوەی ڕابردوودا به‌هۆى قه‌یرانه‌ بەردەوامەکانەوە له ‌هه‌رێمى كوردستان كۆچى گه‌نجان و هاوڵاتیان به‌ره‌و وڵاتانی ئه‌وروپا ده‌ستى پێكرده‌وه،‌ كۆچێك هیچ كه‌متر نییە له‌ كۆچى به‌ لێشاوى ساڵانى نه‌وه‌ده‌كان كه ‌به‌هۆى گرانی و شەری ناوخۆوە هاوڵاتیان کوردستانیان جێدەهێشت.

د.فواد مەعسوم، دووه‌م سه‌رۆك كۆمارى كورد له‌ عێراقدا دوای کۆچکردوو جەلال تاڵەبانیی، هه‌رچه‌نده‌ پرۆسه‌ى بوون به‌سه‌رۆك كۆمارى ئه‌م پیاوه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ مشتومڕیی زۆرى به‌دواى خۆیدا هێنا لە نێو حزبەکەیدا و لە بەرامبەر د.بەرهەم ساڵحدا، واتە بە ئاسانی ئەو پۆستەی بۆ یەکلانەبووەتەوە.

ئازاد قەزاز، نوسەرو لێكۆڵەرو مامۆستای زانكۆ، لەم دیدارەدا، لەگەڵ دیپلۆماتیك مەگەزین، سەبارەت بەخۆپیشاندانەكانی هەرێمی كوردستان دەوێت‌و پێیوایە ئەگەر لەناو كوردا هۆشیاری ببوایە، دەبوو زووتر خەڵك دژی ئەم دەسەڵاتە بخرۆشایە.

لەم چاوپێکەوتنە تایبەتەیدا لەگەڵ دیپلۆماتیک مەگەزین، د.یوسف محەمەد دەربارەی خۆپیشاندانەکان و کێشەکانی حوکمڕانیی هەرێم و بەدیلی بزوتنەوەی گۆران بۆ ئەم بارودۆخە و هەروەها چارەسەرکردنی کێشەکانی هەولێر و بەغداد وەڵامی پرسیارەکانی دیپلۆماتیک مەگەزین دەداتەوە

"پەروین بوڵدان"ی هاوسه‌رۆكی پارتی دیموكراتی گەلان (هه‌ده‌په‌)ی زۆرینه‌ كورد له‌ توركیا، له‌ دیمانه‌یه‌كی تایبه‌تدا له‌گه‌ڵ "أحوال تركیه‌" دەڵێت:" زۆرینه‌ی كورده‌كان دوا به‌دوای كرده‌وه‌ سه‌ربازیه‌كانی عه‌فرین له‌ پارتی دادو گه‌شه‌ی فه‌رمانڕه‌وا دێنه‌ده‌ر".

دكتۆر دڵشاد عه‌بدولڕه‌حمان، وه‌زیرى پێشووترى په‌روه‌رده‌ى حكومه‌تى هه‌رێمى كوردستان، له‌م دیداره‌دا له‌گه‌ڵ " دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین"، ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ فرۆشتنی نه‌وت به‌ سه‌ربه‌خۆیی له‌ڕێگه‌ی توركیاوه‌، سه‌رچاوه‌ی قه‌یرانه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌

شاهۆز حه‌سه‌ن، هاوسه‌رۆكى پارتى یه‌كێتى دیموكرات (په‌یه‌ده‌) له‌م چاوپێکەوتنەدا له‌گه‌ڵ دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین باسى داگیر کاریی توركیا له‌ عه‌فرین ده‌كات، ئەمەش بە یەکەمین چاوپێکەوتنی ڕۆژنامەوانیی هاوسەرۆکی پەیەدە دادەنرێت دوای داگیرکردنی عەفرین

ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان‌و ئەندامی سەكردایەتی یەكگرتوو، لەم دیدارەدا لەگەڵ " دیپلۆماتیك مەگەزین" باس لە هەڵوێستی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بەرانبەر هەوڵی داگیركاری توركیا بۆ سەرعەفرین دەكات‌

دكتۆر هادی عەلی، سەرۆكی ئەنجوومەنی سیاسی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان، لە دیدارێكدا لەگەڵ " دیپلۆماتیك مەگەزین" باسلەوە دەكات كە بەشێوەیەكی گشتی یەكگرتووەكانی دەڤەری سلێمانی لەگەڵ كشانەوەی یەكگرتوودا بوون لە حكومەت‌و بادینییەكانیش لەگەڵ نەكشانەوە.