ڕۆژنامەنوس و مامۆستای زانكۆ
سەرنوسەری دیپلۆماتیك مەگەزین
ڕۆژنامەنوسی تایبەتمەند لە ڕۆژنامەوانی بنكۆڵكاری
هەرچەندە ئەو خۆی بە فەیلەسوفی مرۆڤدۆست و ئازادی و مافەكانی مرۆڤ دەزانێت ، بەڵام نەیارەكانی دەڵێن لەهەر جێگایەك برنارد لیڤی لێبوو نیشانەی ئەوەیە لەو شوێنە لافاوی خوێن هەڵدەستێت.
بەهۆی تێوەگلانی دەیان مامۆستا لە بڵاوكردنەوەی توێژینەوەكانیان لە گۆڤارە ساختەكانی جیهاندا سكانداڵێكی گەورە زانكۆكانی كوردستان دەگرێتەوە و لەوەش مەترسیدارتر ئەوەیە ئەو توێژینەوانە رۆڵیان هەبووە لە بەرزكردنەوەی پلە و نازناوی زانستی مامۆستایانی زانكۆدا، بەجۆرێك مامۆستای واهەیە سێ پلەی زانستی بەوهۆیەوە بڕیووە.
رێكخراوەكە لەو ئۆفیسەوە دەیەوێت گۆڕانكارییەكی كۆمەڵایەتی گەورە لە كۆمەڵی كوردیدا دەستپێبكات, یارمەتیدانی كەمینە سێكسییەكان بە تایبەتی هاوڕەگەزخوازەكان، لە كۆمەڵی كوردیدا یەكێكە لە ئامانجە سەرەكییەكانی رێكخراوەك
هەروەكو چۆن لەناو ماڵی شیعەدا دەنگێكی نەشاز هەيه دەیەوێت كورد وەك دوژمنی شیعە وێنا بكات.ئاواش لە كوردستان دەنگێك هەیە ئەیەوێت بیسەلمێنێت دوژمنی گەورەی كورد شیعەیە. لە مێژووی ڕزگاریخوازی كورددا لە باشور پەیوەندی نێوان كورد و شیعە پەیوەندیەكی باش و دۆستانە بوە.
بەهۆی كەرتی نیشتەجێبونەوە لەماوەیەكی پێوانەیی كەمدا ژمارەیەك دەوڵەمەندی گەورە لە هەرێمی كوردستان دەركەوتن.
لە ناو قوتابخانەكانی سیاسەتدا بێدودڵی تاڵەبانی سەر بە قوتابخانەی پراگماتیك بوو. ئەو تاكە كەس بوو كە دەیتوانی لە دەرگایەكەوە پێشوازی لە ئەمریكاو لەدەرگاكەی تەنیشتیەوە خواحافیزی لە ئێرانیەكان بكات
ململانێكانى ناو بزوتنه وه ى گۆڕان چونه ته قۆناغێكى یه كلاكه ره وه و چاوه ڕىَ ده كرێت له ئاینده یه كى نزیكدا له نێوان ئه وانه ى به باڵى كۆتر و ئه وانه ش كه به باڵى هه ڵۆكان ناوده برێن، یه كێكیان ده ستى ئه وى دیكه بشكێنێته وه
سەلاحەدین بەهادین، سیاسیەكی كەمدوو بێدەنگ، بەڵام چالاك و كاریگەر، یەكێكە لەو كارەكتەرە سیاسیانەی لەدوای 16 ی ئۆكتۆبەرەوە لە گۆڕەپانی سیاسی كوردستاندا چالاكانە دەجوڵێت و كاریگەری هەیە لەسەر ڕوداوەكان .
لەناو كایەی سیاسیدا زیاتر بە پیاوی تەكەتول و مناوەرە ناسراوە، دانوستانكارێكی جیڕەو زۆربەی كاتەكانی تەمەنی بە كۆبونەوە بەسەردەبات، نزیكەكانی دەڵێن “چێژ لە كۆبونەوەی دورودرێژ دەبینێت”.
دواجار بەرهەم ساڵح ئەوكارەیەكرد كە زۆرێك گرەویان لەسەر ئەوە دەكرد ئازایەتی ئەوەی نییە بیكات، لە 10ی ئەم مانگەدا كۆنگرەی دامەزراندنی حیزبەكەی بەست و بە سەرۆكی هاوپەیمانیەكەی هەڵبژێردرا.
لە بنەرەتدا دانانی 20 ڕۆژ وەك دوا وادە بۆ كشانەوە بە كۆمەڵێك مەرجی تەعجیزییەوە بۆ حكومەت، ئامانجەكەی بەهانە هێنانەوە نەبوو بۆ مانەوە لە حكومەت و دودڵێش نەبوو لەوەی بكشێنەوە باشە یان نا؟ بەڵكو ئامانجە راستەقینەكەی خۆشكردنی زەمینەی ناوخۆیی حیزب بوو بۆ بڕیاری كشانەوە و نەمانی هیچ بەهانەیەك بوو بۆ مانەوە لە حكومەتدا.
لەبارەگای رەوتی حیكمە لە سلێمانی گەنجێكی باڵا مام ناوەندی پێشوازی لە میوانەكانی دەكات، سەرە رای ئەوەی هەموو ئەوانەی لەوێن بەتەمەن لەو گەورەترن بەڵام هەموان ڕێزی دەگرن و وەك براگەورەی خۆیان سەیری دەكەن.
بەو هۆیەوە کە مێردمنداڵێکی جوان بوو، بازوەکانی بەهێزبوون و لەزۆرانبازیدا پشتی نەئەدرا لەزەوی، کوڕوکاڵی گەرەکی سەرشەقامی سلێمانی وەک سەرۆکی گەڕەک لێیان ئەڕوانی ، لەشەرەگەڕەکدا لەپێش هەموانەوە شەری ئەکرد
بەیانی ئەمڕۆ هەریەكە لە عومەری سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان و بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی لەماڵی جەلالی سام ئاغا كۆبونەوە.
لەچەند ساڵی رابردوو دوو بۆچون لەناو یەكگرتوو پەیدابوو بۆ جیاكردنەوەی دەعوە و سیاسەت لە یەكتری، ململانێكە لەناو یەكگرتوو بە قازانجی ئەوانە نەشكایەوە كە بانگەشەی جیاكردنەوەی سیاسەتیان دەكرد و دەیانویست یەكگرتوو بكەنە حیزبێكی پاشاخان ئیسلامی.
دیمەنێك كە سەرنج رادەكێشێت، سێڵفیەكە كە لەدوای بەربونی لە زیندان لەناو كۆشكەكەی خۆی چركاندویەتی، تا كاتی نوسینی ئەم وتارە، 136 هەزار لایك كراوە و 186جار شەیر كراوە و 19 هەزار كۆمێنتیشی لەسەر نوسراوە.
ئەنجامدانی ڕیفراندۆم هەر بەتەنها پاشەكشەی بە ئەزمونی هەرێمی كوردستان نەكرد لەڕوی سیاسی و ئابورییەوە، بەڵكو پێگەی سیاسی و دیبلۆماسی خودی بارزانیشی كاڵكردەوە و ئەگەر بۆ قۆناغێكی مێژویی دیاریكراویش بێت لە تەختەی شانۆی سیاسی دورخستەوە.
پزیسكی كێشەكانی ناو كەناڵی knn خەریكە ئاگرێكی گەورەی ناكۆكی لەناو بزوتنەوەی گۆڕان دەكاتەوە.
هەرچەندە هەموو توێژینەوەكانی لەسەر عێراق بوو، بەڵام هەرگیز حەزی نەكردووە تیایدا بژی، عێراق لای ئەو شوێنێك نەبوو بۆ ژیان گونجاوبێت، هەر لەبەر ئەوە لەماوەی 40 ساڵی رابردودا دەرەوەی عێراق و لەندەن و بەیروتی هەڵبژاردووە بۆ ژیان.
دوو رۆژ بەر لە 16 ی ئۆكتۆبەر و بە دیاریكراوی لە 14/10/2017 د.فوئاد مەعسوم، سەرۆك كۆماری عێراق بە پڕۆژەیەكەوە گەڕایەوە بۆ سلێمانی، دیاربوو پرۆژەكە وەك پێشنیارێك لەلەیەن حكومەتی عێراقیەوە بۆ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان هاتبوو
لە شاری بەیروتی پایتەختی لوبنان، سیاسەت لەنێوان چەند سەركردە و خێزانێكی سیاسی دیاریكراودا قەتیس كراوە. هەریەكەیان لە كۆشكێك و تەپۆڵكەیەكەوە فەرمانڕەوایی دەكەن، وەك ئەوەی چەند دەوڵەتێك بێت لەناو یەك دەوڵەتدا.
ملكۆ، لەسەر قەبری خاڵۆزاكانی وەستاوە و سەیری ئەودوكەڵە سپییە دەكات كە وەك تەم بە ئاسمانی ناوچەكەدا بڵاوبۆتەوە.
عەبادی چوار مانگه خه‌ڵكى كوردستانى خستووەته سه‌ر ئاگر، په‌یتا په‌یتا لێدوان ئه‌دات "موچه‌ى فه‌رمانبه‌ران ده‌نێرین" دوو مانگه خه‌ڵكى سه‌رقاڵ كردووه به ناردنى فه‌رمانبه‌ره پله حه‌وته‌كانیه‌وه بۆ هه‌رێم گوایه وردبینى له لیستى موچه‌خۆراندا ده‌كات.
ئەم بەیانییە سەباحم بینی لەدڵەوە كزە لە جەرگم هات، كاتێك پێی وتم ئیتر شوێنی من لەم شارەدا نەماوە، ماڵەكەم باردەكەم و دەچمەوە گەرمیان.
لەم چاوپێکەوتنە تایبەتەیدا لەگەڵ دیپلۆماتیک مەگەزین، د.یوسف محەمەد دەربارەی خۆپیشاندانەکان و کێشەکانی حوکمڕانیی هەرێم و بەدیلی بزوتنەوەی گۆران بۆ ئەم بارودۆخە و هەروەها چارەسەرکردنی کێشەکانی هەولێر و بەغداد وەڵامی پرسیارەکانی دیپلۆماتیک مەگەزین دەداتەوە
هەرێمی كوردستان هەفتەیەكی پڕ لە جوڵە و ناڕەزایی سەرتاسەریی بەڕێكرد، بۆ یەكەمجار لەدوای 31ی ئابەوە گرێی نەجوڵاندنی شەقام لە هەولێر كرایەوە، نەك تەنها ئەوە بەڵكو ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانی ئاشكرا گەیشتە پارێزگای دهۆك، كە پارتی وەك ماڵی بێ كێشەی خۆی سەیری دەكرد.
دۆسیەی هەڕەشەكردن بە مەلەفەكانی گەندەڵی چییە؟. لە خولی پێشوی پەرلەمانی عێراقدا بەگشتی و لەم خولەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەتایبەتی، دیاردەیەك سەریهەڵدا لەناو پەرلەمانی عێراقەوە. ئەویش گەڕان بوو بەدوای مەلەفی گەندەڵی وەزیر و بەرپرسە گەورەكانی عێراق لەلایەن پەرلەمانتارانەوە،
شاسوار عەبدولواحید لە ساڵی 2011 وە كە كەناڵی نالیای دامەزراند، یەكێك بووە لە دۆستە نزیكەكانی بزوتنەوەی گۆڕان و لە هڵبژاردنی 2013 ی پەرلەمانی كوردستان و 2014 ی ئەنجەمەنی نوێنەرانی عێراق و ئەنجومەنی پارێزگاكان كەناڵەكەی خستبوە بزوتنەوەی گۆڕنەوە.
سەنتەری رافیدەین بۆ گفتوگۆ ئەنجامی راپرسیەكی سەرتاسەری لەسەر ئاستی عێراق بڵاوكردەوە و بەپێی ئەنجامی راپرسیەكە لیستەكەی عەبادی لەسەر ئاستی عێراق زۆرینە دەهێنێت و ژمارەی كورسیەكانی پارتی و یەكێتیش كەم دەكات هەرچەندە بە یەكەم و دووەم دەمێننەوە لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان.
سەرە ڕای ئەوەی هیچ بەرپرسیارێتیەكی لەناو خانەی ڕاپەڕاندنی بزوتنەوەی گۆڕان نییە، كەچی لە ڕۆژانی سەرەتای بانگەشەدا قادری حاجی عەلی وەك سەركردەی ژمارە یەكی ئەو بزوتنەوەیە دەردەكەوێت.
هەفتەی یەكەمی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنەكان لە هەرێمی كوردستان بە گەرموگوڕی بەڕێوەچوو، بەڵام ئەوانەی تا ئێستا یەكێتی و پارتی بەساردی بەشداریی هەڵمەتەكە دەكەن.
مه‌سعودبارزانى، سه‌رۆكى پارتى دیموكراتى كوردستان سه‌رۆكایه‌تى پرۆسه‌ی گشتپرسى هه‌رێمى كوردستانى كرد به ئامانجه‌كه‌ى جیابونه‌وه بوو له ده‌وڵه‌تى عێراق و دروستكردنى ستاتۆیه‌كى سه‌ربه‌خۆ. بارزانى، له‌كه‌مپینى بانگه‌شه‌ى ڕیفراندۆمدا ده‌یوت" چیتر ئاماده‌نین له چوارچێوه‌ى ده‌وڵه‌تى عێرقدا بژین، هیوادارین بتوانین وه‌ك دوو دراوسێى باش به‌ئاشتى بژین"
كەمپینی هەڵبژاردنەكان لە هەرێمی كوردستان پێ دەنێتە قۆناغی ئاڵتونیەوە تای هەڵبژاردنیش تاێت زیاتر بەرز دەبێتەوە.
شاسوار عەبدولواحید كەمێك زوتر لە د.بەرهەم ساڵح خۆی یەكلایكردەوە، بەدروستی لەدوای كەمپینی نەخێرەوە دژی ڕیفراندۆم و بونی نزیكەی 200 هەزار دەنگی نەخێر و بەشدارینەكردنی 30% ی خەڵكی كوردستان بۆ ڕیفراندۆم.
هه‌رچى یه‌كێتى نیشتیمانى كوردستانه دره‌نگتر كه‌وته خۆى بۆ دەستپێکردنی هەڵمەتەکانی بانگەشەی هەڵبژاردن، له‌مه‌دا كێشه‌كانى ناو یه‌كێتى ڕۆڵیان هه‌بوو، مه‌كته‌بى هه‌ڵبژاردنى حزبەکەش تاراده‌یه‌ك سست و ڕاڕایه له جوڵه‌كانیدا.
كارل هاینرش ماركس، ئه‌و فه‌یله‌سوفه‌ى ووتى" تائێستا فه‌لسه‌فه خه‌ریكى ته‌فسیركردنى دونیابووه، ئێستا كاتى ئه‌وه‌یه خه‌ریكى گۆڕینى دونیا بێت"، له خێزانێكى مام ناوه‌ندى جوله‌كه له‌دایك بوو.
لەوانیە هیچ هێزێكی كوردستان بەهێندەی بزوتنەوەی گۆڕان كاندیدەكانی بەهێزنەبن، لەهەمان كاتیشدا جگە لە بارزانی كە بەهۆی دەرئەنجامەكانی ڕیفراندۆمەوە دوركەوتۆتەوە لە هەڵبژاردنەكان، هیچ هێزێك بەهێندەی ئەو بزوتنەوەیە كەسی یەكەم و ڕێكخەرە گشتیەكەی بێدەنگ نییە.
ڕۆژنامه‌ى ئه‌لعه‌ره‌ب چاپى له‌نده‌ن، ڕۆژى هه‌ینى له‌وتارێكیدا به‌ناونیشانى" به‌رهه‌م صاڵح بۆ وه‌رگرتنى پۆستى سه‌رۆكى هه‌رێم یان پۆستێكى باڵا له به‌غدا خۆى ئاماده‌ده‌كات " ئاماژه‌ى به‌وه كردووه، به‌رهه‌م ساڵح ئه‌چێته هه‌ڵبژاردنێكه‌وه كه له‌هه‌موو حاڵه‌ته‌كاندا تیایدا براوه‌یه.
هۆگر چەتۆ سەرۆكی تۆڕی شەمس لە عێراق، بەتوندی ئەو هەواڵانە رەتدەكاتەوە كە باس لە ئاشكرابونی دەنگی دەنگدەران دەكەن لەڕێگەی باركۆدی سەر كارتەكانیانەوە.
هێشتا كەس بەتەواوی نازانێت ئەوەی ڕویداوە چییە؟ تەنها شتێك كە وەك ڕۆژی ڕون ئاشكرایە ئەنجامە شۆك هێنەرەكانی هەڵبژاردنەكەی 12 ی ئایارە.
بڕیارە سەركردەی یەكەمی 6 لایەنی سیاسی یەكەم كۆبونەوەی لوتكە لەدوای هەڵبژاردنەكانی 12 ی ئایار بەڕێوەدەچێت لە بارەگای مەكتەبی سیاسی یەكگرتوی ئیسلامی لە هەولێر.
كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان داوای چارەنوسی دەنگەكانی 204 سندوقی هەڵبژاردنەكان دەكات لە پارێزگای سلێمانی
دوای 9 مانگ دابڕان لە یەكتر، جارێكی دیكە مەسعود بارزانی و مەكگۆرك یەكتریان بینیەوە.
وردە وردە دەنگە ناڕازیەكان دژی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنە پەرلەمانیەكەی 12ی ئایار زیاتر دەبێت و لایەنە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیەكان دێنە سەرخەت.
پارێزگاری سلێمانی ، داوای دروستكردنی لیژنەی لێكۆڵینەوە لە بەرپرسی ئۆفیسی سلێمانی كۆمسیۆن دەكات و هۆشداریش دەداتە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان لە ئەگەری" بەریەكەوتنی سیاسی و كۆمەڵایەتی" لەشاری سلێمانی بەهۆی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنەوە
ئەنجامەكانی هەڵبژاردن بۆ حەنان فەتلاوی، سەرۆكی لیستی ئیرادە شۆكهێنەربوو. چونكە وەك سەرۆكی لیست و لەشارەكەی خۆیدا تەنها 4733 دەنگی بەدەستهێناو دەرگای پەرلەمانی بەڕودا داخرا.
هێزەكانی دەرەوەی یەكێتی و پارتی خۆیان دەخەڵەتێنن ئەگەر وابزانن ئەوەی لە 12/5 بەرامبەریان كراوە تەزویر و ساختەكاری بوە.
نوسەر و ڕۆشنبیری دیاری كورد، مەریوان وریا قانع، كە وەك تیۆرسێنی عێزەكانی ئۆپۆزسیۆن دەردەكەوێت پشتگیری بایكۆتی سیاسی دەكات و بەشداریكردن لە پەرلەمان و پرۆسەی سیاسی عێراق بە "تاوانی سیاسی" ناو دەبات
ڕاوێژكاری یاسایی لە پەرلەمانی كوردستان،د.خامۆش عومەر جەخت لەسەر ئەوە دەكات لەحاڵەتی بایكۆتی چوارلایەنەكەدا كورسیەكانیان لەلایەن لیستەكانی دیكە پڕناكرێنەوە.
هەریەكە لە بزوتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و یەكگرتوی ئیسلامی و كۆمەڵ و بزوتنەوە، سندوقی زیرەك رەتدەكەنەوە لە هەڵبژاردنەكانی كوردستاندا و بە ڕیگەیەكی مترسیداری ساختەكاری دادەنێن.
بەپێی هەواڵێكی بەشی فارسی سایتی ئەلعەرەبیە هەریەك لە بەرهەم ساڵح و نێچیرڤان بارزانی و فوئاد مەعسوم و فوئاد حسێن كاندیدی سەرۆكایەتی كۆمارە.
حه‌یده‌ر عه‌بادى سه‌رۆك وه‌زیرانى عێراق كه به‌پێچه‌وانه‌ى پێشبینیه‌كانه‌وه لیسته‌كه‌ى به‌پله‌ى سێیه‌م هات له هه‌ڵبژاردنى 12 ى ئایاردا هه‌موو تواناى حكومه‌ته‌كه‌ى خستۆته‌گه‌ڕ بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى ئه‌نجامى هه‌ڵبژاردنه‌كان.
هەریەكە لەدامەزراوەكانی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی وەزیران دژی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن وەستاونەتەوە و كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان و سەرۆكایەتی كۆمار بەرگری لە ئەنجامەكان دەكەن.
بەپێی زانیاریەكانی دیبلۆماتیك مەگەزین بەهۆی چێككردنی سیدی سكانی دەنگەكانەوە هەزاران دەنگی ساختەكراو لە پارێزگای سلێمانی ئاشكراوە و ژوری هەڵبژاردنی لایەنە ناڕازیەكان شیوازی ساختەكردنی دەنگەكان
هه‌روه‌ها پێشى وایه وه‌ك چۆن ئه‌وه راسته كه ساخته‌كارى كراوه به‌هه‌مان شێوه ئه‌وه‌ش راسته كه لێدوانى لایه‌نه نارازییه‌كانیش موباله‌غه‌ى تێدایه و ته‌زویركردنه‌كه به‌و قه‌باره گه‌وره‌یه‌ش نییه كه ئه‌وان باسى ده‌كه‌ن.
ماوەی 24 ڕۆژە سندوقەكانی دەنگدان لە كۆگاكانی هوانە و هۆڵی یانەی وەرزشی ئاشتیدایە و لەلایەن لیژنەی ئەمنی سلێمانیەوە دەپارێزرێن كە د.هەڤاڵ ئەبوبەكر، پارێزگاری سلێمانی سەرۆكایەتی دەكات.
تێپه‌ڕاندنى هه‌موارى یاساى هه‌مووشتێك له‌ماوه‌ى چه‌ند كاتژمێرێكدا له به‌غدا چۆن هه‌ڵگه‌ڕایه‌وه؟ له‌كاتێكدا لایه‌نه براوه‌كان خه‌ریكى گفتوگۆكانى پێكهێنانى حكومه‌ت و هاوپه‌یمانى بوون، لایه‌نه ناڕازیه‌كان سه‌ركه‌وتوبون له‌وه‌دا كه ڕیسه‌كه‌یان بكه‌نه‌وه خورى و هه‌مووشتێك بهێننه‌وه بۆ خاڵى سه‌ره‌تا.
ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایار لە هەرێمی كوردستان و شاری كەركوك تاڕادەیەك شۆك هێنەربوو، هەرگیز هێزە ناڕازیەكان بیریان لەوە نەكردبۆوە كە لە سندوقی ئەلكترۆنیدا دەنگەكانیان دەبێتە هەڵم.
موقتەدا سەدر خیانەتی لە هاوپەیەمانەكانی كرد و لەهەنگاوێكی چاوەڕوانەكراودا هاوپەیمانی نەسر و حیكمەی جێهێشت و بەرەی ئێرانی هەڵبژارد
سەكۆی جەماوەری رایدەگەیەنێت پڕۆژەی دروستكردنی هاوپەیمانی لەناو لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆن بۆ هەڵبژاردنیی پەرلەمانی كوردستان شكستی هێناوە و هیچ ئومێدێك نەماوە بۆ دروستكردنی ئەو هاوپەیمانێتییە.
هەروەها نابێت ئەوەمان لە یاد بچێت شێوازی داڕشتنی مادەی سێ لە یاساكە، جۆرێك لە ئیهانەی ڕاستەوخۆی تێدایە بۆ پێشمەرگە كە نە شایەنی هێزی پێشمەرگەیە و نە قبوڵیش دەكرێت.
دوێنێ بزوتنەوەی گۆڕان لە كۆبونەوەی جڤاتی نیشتیمانیدا ئامادەیی خۆی نیشاندا بۆ هاوپەیمانی و كاری پێكەویی، لەگەڵ هەموو ئەو لایەنانەی كە داوای چاكسازی دەكەن. كۆبونەوەكە لەكاتێكدابوو كە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی هەرێمی كوردستان بۆ ماوەی یەك ڕۆژ دەرگای بەستنی هاوپەیمانێتی نێوان لایەنەكانی درێژ كردبوەوە.
وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌ى كه ئایا یه‌كێتى چۆن ده‌توانێت كاریگه‌رى له‌سه‌ر بابه‌ته ناوخۆییه‌كانى گۆڕان دابنێت، هه‌مان ئه‌و وه‌ڵامه‌یه كه چۆن نه‌وشیروان موسته‌فا ده‌یتوانى كاریگه‌رى له‌سه‌ر ململانێ ناوخۆیه‌كانى یه‌كێتى هه‌بێت.
ساڵى 2008 كاتێك تازه نه‌وشیروان موسته‌فا كۆمپانیاى وشه‌ى دروستكردبوو، له گۆڤارى لڤین وتارێكى شیكاریم بڵاوكرده‌وه له‌سه‌ر كۆمپانیاى وشه، كه ته‌نها كۆمپانیایه‌كى میدیایى نییه، به‌ڵكو بناغه‌ى حزبێكى سیاسییه.
ئه‌و شه‌له‌له سیاسییه‌ى له 23 حوزه‌یرانى 2015 له هه‌رێمى كوردستاندا دروست بوو تا ئه‌مڕۆ درێژه‌ى هه‌یه، له‌و به‌رواره‌وه هه‌رێمى كوردستان به‌حاڵه‌تێكى ئاورته‌ى سیاسیی و ئابوریی و كۆمه‌ڵایه‌تیی تێپه‌ڕده‌بێت و هه‌رێمیان روِوبه‌ڕووى قه‌یرانى گه‌وره كردووه‌ته‌وه
بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان ده‌بێت له ده‌ستبردن بۆ ئه‌و بابه‌ته‌دا هه‌زار و یه‌ك حساب بۆ به یه‌كگرتویى هێشتنه‌وه‌ى بزوتنه‌وه‌كه بكات و به‌هانه‌یه‌ك نه‌دات به‌ده‌سته‌وه كه بۆنى یه‌كلابوونه‌وه‌ى بڕیارى سیاسى ناو بزوتنه‌وه‌كه‌ی لێبێت له لایه‌ن ئاراسته‌یه‌كى دیاریكراوه‌وه.
له‌م ڕۆژانه‌دا كردنه‌وه‌ى ده‌رگایه‌كى گفتوگۆ له نێوان پارتى دیموكراتی كوردستان و بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان به گه‌رمى باس ده‌كرێت، گۆڕان به‌فه‌رمى ئه‌و ده‌نگۆیانه ره‌تده‌كاته‌وه و پارتیش بێده‌نگه.
ڕوخانى پرده‌كه هه‌ر به‌ته‌نها به‌ماناى پچڕاندنى په‌یوه‌ندى هاتوچۆى نێوان هه‌ولێر- كه‌ركوك و هه‌ولێر- به‌غداد نه‌بوو، به‌ڵكو به‌ماناى دابڕانى سیاسى هه‌ولێر بوو له به‌غداد و به‌جێهێشتنى كه‌ركوكیش بوو بۆ حه‌شدى شه‌عبى و حكومه‌تى عێراق.
كورد هێشتا به ته‌واوى خۆى یه‌كلا نه‌كردووه‌ته‌وه له نێوان ئه‌و دوو بلۆكه شیعیه‌ى كه له‌ئێستادا له به‌غدا دروست بووه، به‌ڵام ئه‌مه به‌ماناى ئه‌وه نییه كه له دڵه‌وه یه‌كێك له‌و دوو بلۆكه‌ى لاپه‌سه‌ند نه‌بێت بۆ هاوپه‌یمانى كردن.
كاتژمێر 10:45 ئه‌م به‌یانیه باره‌گاكانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران له نزیك شاری كۆیه كه‌وتنه به‌ر موشه‌كبارانی خه‌ست و له ئه‌نجامدا لانی كه‌م 11 شه‌هید و زیاتر له 30 برینداری لێكه‌وته‌وه، كه له نێو كوژاراوه‌كاندا 6 ئه‌ندامی كۆمیته‌ی ناوه‌ندی حزبی دیموكراتی كوردستان بوونیان هه‌یه
هه‌رچه‌نده به‌پێى سیستمى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى كوردستان، هه‌رێمى كوردستان یه‌ك بازنه‌ى هه‌ڵبژاردنه و كورسى شاره‌كان جیانه‌كراوه‌ته‌وه، به‌ڵام به لێكدانه‌وه‌ى ئاماره‌كانى ژماره‌ى ده‌نگده‌ران له هه‌ر پارێزگایه‌كدا كه له لایه‌ن كۆمسیۆنى سه‌ربه‌خۆى هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه بڵاوكراوه‌ته‌وه، ئه‌وه ده‌رده‌كه‌وێت كه قورسایى به‌ركه‌وته‌ى هه‌ر پارێزگایه‌ك له‌ناو په‌رله‌مانى كوردستاندا چه‌نده.
دواجار له گێمى یه‌كه‌مى یاریه‌كه‌دا بۆ دیاریكردنى سه‌رۆكى په‌رله‌مان، به‌ره‌ى ئێرانى یاریه‌كه‌ى له‌به‌ره‌ى عه‌بادى و سه‌درى مه‌حسوب له‌سه‌ر ئه‌مریكا برده‌وه، به 169 ده‌نگ، له‌كۆى 289 په‌رله‌مانتارى ئاماده‌بوو، موحه‌مه‌د حه‌لبوسى سه‌رۆكى كوتله‌ى ئه‌نبار ناسنامه‌مانه كه یه‌كێكه له پێكهێنه‌ره سه‌ره‌كیيه‌كانى لیستى بونیادى مالیكى و عامرى بوو به سه‌رۆكى په‌رله‌مانى عێراق.
بە درێژایی سیی بۆ چل ساڵ، دوكانەكەی بەشیر لە بەغداد ماڵی فەرهەنگ‌و زمان‌و ئەدەبیات‌و تەنانەت سیاسەتی كوردی بووە. زۆرینەی ئەدیب‌و نوسەرو سیاسەتمەدارانی كورد لە بەغداد، ڕۆژانەو هەفتانە بە بەردەوامی پێیەكیان لە دوكانەكەی بەشیر موشیر بووە.
قوباد تاڵه‌بانى، سه‌رۆكى لیستى یه‌كێتى نیشتیمانى كوردستان، كه لایه‌نگرانى به مامى بچوك بانگى ده‌كه‌ن سه‌رۆك و مایسترۆى سه‌ره‌كى كه‌مپینى هه‌ڵبژاردنى یه‌كێتیه له هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ى كوردستاندا.
ئایا لە هەڵبژاردنی 30 ئەیلولدا ساختەكاریی دەكرێت ؟ بێ دوودڵی وەڵامەكەی ئەوەیە بەڵێ ساختەكاریی دەكرێت ؟ بەڵام ئایا بە هەمان قەبارە و میكانیزمی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایاری ئەمساڵ بۆ پەرلەمانی عێراق دەبێت ؟ بیگۆمان نەخێر.
له ده‌نگدانى تایبه‌تدا بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان كه دوێنێ بۆ هێزه‌كانى پێشمه‌رگه و هێزه ئه‌منیه‌كان به‌ڕێوه‌چوو، زیاتر له 19 هه‌زار ده‌نگى ده‌نگده‌رانى تایبه‌ت به سپێتى خراوه‌ته سندوق یان پوچه‌ڵ بووه، كه ده‌كاته 12%ى كۆى گشتى ده‌نگی ده‌نگده‌رانى تایبه‌ت كه به‌شداربوون له پرۆسه‌كه‌دا.
په‌رله‌مانتارى هاوپه‌یمانى بونیاتنانى مالیكى و عامرى، عه‌بدولئه‌میر حه‌سه‌ن ته‌عیبان، ئه‌مڕۆ یه‌ك شه‌ممه رایگه‌یاند" ئه‌بێت یاداشتى ده‌سگیركردنى كۆسره‌ت ره‌سوڵ جێبه‌جێبكرێت له حاڵه‌تى داخڵبونى به به‌غدا له‌ژێر هه‌ر ناوێكى سیاسیدا بێت".
به‌هۆكارى هه‌وڵدان بۆ ئه‌نجامدانى ساخته‌كارى له‌رێگه‌ى ناسنامه‌ى بارى كه‌سێتى، له ناوه‌ندى ده‌گدانى قوتابخانه‌ى سه‌ربه‌ستى له شێخ مه‌حیه‌دین پرۆسه‌ى ده‌نگدان تیایدا راگیراوه.
به‌پێی زانیارییه‌كانی دیپلۆماتیك مه‌گه‌زین 8 كاندیدی جوڵانه‌وه‌ی نه‌وه‌ی نوێ زۆرترین ده‌نگه‌كانی كانی لیسته‌كه‌یان هێناوه له هه‌ڵبژاردنه په‌رله‌مانیه‌كه‌ی دوێنێی په‌رله‌مانی كوردستان.
لە ئێوارەی بەر لە هەڵبژاردن لە لایەن ئەندامێكی ئەو تیمەوە كە راسپێردرابون بۆ دروستكردنی جنسیە عیضراقسسە ساختەکان ڤیدۆیەك دزەی پێدەكرێت بۆ بەرپرسێكی باڵای بزوتنەوەی گۆڕان و پێی دەڵێت ئەوە ڤیدیۆی ژوری عەمەلیاتی دروستكردنی جنسیەكانە
ئەو دۆستێكی دێرینی ئەمریكیەكانە، بەڵام بەتەنها ئەوە بەس نەبوو بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆك كۆمار، دواجار بەرهەم ساڵح ڕێگە راستەكەی كۆشكی سەلامی دۆزیەوە كاتێك پشتگیریی ئێرانیەكانی بۆ كارەكەی مسۆگەر كرد.
لەوانەیە لەم چركە ساتەدا هیچ ڕۆژنامەنوسێك لە جیهاندا هێندەی جەمال خاشقچی ناوێكی ناسراو نەبێت، ئەو ڕۆژنامەنوسەی بەهۆی كوشتنە تراژیدیەكەیەوە هێندەی دیكە ناوی درەوشایەوە.
بزوتنەوەی گۆڕان لە غیابی دامەزرێنەرەكەیدا یەكەمین ئەزمونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی تاقیكردەوە و بە ئەنجامێكی تاڵەوە لێی هاتە دەرەوە.
كۆمەڵگەی كوردی لە باشوری كوردستان بەر لەوەی كێشەی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنی هەبێت، كێشەی گەورەی هەیە لە میكانیزمەكانی بیركردنەوە و بەرهەمهێنانی مانادا.
پارتی دیموكراتی كوردستان بە زیادكردنی ژمارەی كورسیەكانی لە 38 كورسیەوە بۆ 45 كورسی، براوەی گەورەی دواهەمین هەڵبژاردنی كوردستان بوو، هەربۆیە كلیلی كردنەوەی دەرگاكانی كابینەی حكومەتی نوێ لە گیرفانی ئەودایە.
دوای ساڵێك و دوو مانگ لە شكستی ڕیفراندۆم، بارزانی بە پێیەكانی خۆی ڕێگەی بەغدای گرتەوە بەر و باوەشی بەو سەركردە عێراقیانەدا كردوەكە لە بانگەشەی ڕیفراندۆمدا وەك كەسانی شۆڤێنی ناوی دەهێنان.
ئایا جارێكی دیكە مێژوو دوبارە دەبێتەوە و هەمان چارەنوسی باوكی چاوەڕێی نێچیرەڤان بارزانی دەكات؟.
كاتی ئەوەیە لەبری غەڵبەغەڵب قسەیەكی جدی لەسەر ئەو دیاردەیە بكەین كە بەكۆمەڵگای ئێمەدا تێپەڕدەبێت بەناوی هەڵبژاردنی شاجوانی كوردستانەوە.
مەسرور بارزانی كە بۆ كابینەی پێنجەمی حكومەت لەلایەن پارتیەوە دەستنیشانكراوە، تەنها یەك ڕێگای لەبەردەمدایە بۆ سەركەوتن لە تاقیكردنەوەی حكەمەتداریدا ئەویش گرەنتی موچەی فەرمانبەران و هەڵوەشاندنەوەی سیستمی پاشەكەوتی موچەیە.
ئیقباڵ پور، یان وەك ئێرانیەكان دەڵێن سەردار حاجی عەلی ئیقباڵ پور، ژەنەراڵێكی ئێرانییە و بە كەسێكی نزیك لە قاسمی سولەیمانی و هەندێكیش وەك جێگری ئەو سەیری دەكەن و لەزۆر جێگەشدا نوێنەرایەتی ئەو دەكات.
به‌ختیار عه‌لى، دره‌وشاوه‌ترین نوسه‌ر و ئه‌دیبى سه‌رده‌مى هاوچه‌رخى باشورى كوردستان، شایه‌د هه‌ر چوارپارچه‌ى كوردستانیش بێت له سه‌رده‌مى ئێستاماندا.ئه‌گه‌ر هه‌ر قۆناغێكى ئه‌ده‌بى كوردى پێشه‌نگى تایبه‌ت به‌خۆى هه‌بێت، زیاده ڕۆیى نییه ئه‌گه‌ر بڵێین به‌ختیار پێشه‌نگى ئه‌ده‌بى كوردى ده‌كات له ڕۆژگارى ئه‌مڕۆماندا.
دوای دووساڵ لە كۆچی دوایی ڕێكخەرەكەی،بزوتنەوەی گۆڕان لەبەردەم گەورەترین مەترسی جیابونەوە و لێكترازاندایە و لە ئێستاشدا بزوتنەوەكە دابەشبووە بەسەر دوو بەرەی سەرەكیدا كە زۆر بەسادەیی دەكرێت ناویان لێبنرێت: گۆڕانی گردەكە و گۆڕانی خوار گردەكە.
دوو سەرچاوەی جیا كە یەكێكیان پارتی دیموكراتی كوردستانە و ئەوی دیكەش فەریدون عەبدولقادر خۆیەتی ئاماژە بەوە دەكەن كە كۆسرەت رەسوڵ رازی بووە لەسەر دیاریكردنی فەریدون عەبدولقادر وەك پارێزگاری كەركوك و دواتر پەشیمان بۆتەوە و رێكەوتنەكەی شكاندووە.
پارتی دیموكراتی كوردستان دەقی رێكەوتنەكانی لەگەڵ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بڵاوكردەوە،كەخۆی دەبینێتەوە لە ڕێكەوتن لەسەر پێكهێنانی حكومەتی هەرێم و پاشكۆیەك بۆ رێكەوتن لەسەر پرسی كەركوك.
هەرچەندە بەرهەم ساڵح،سەرۆك كۆماری عێراق خۆی حازر كردوە بۆ بەشداری لە مەراسیمی سوێندخواردنی نێچیرڤان بارزانی وەك سەرۆكی هەرێم،بەلام بەهۆی بە بنبەست گەیشتنی رێكەوتنی یەكێتی و پارتی لەسەر پرسی كەركوك هێشتا دیار نییە كە بەشداری دەكات یاخود نا.
هەفتەیەكە بەگەرمی دەنگۆی دروستكردنی حیزبی نوێ لەلایەن ناڕازیەكانی ناو بزوتنەوەی گۆڕانەوە بەگەرمی باسی لێوەدەكرێت،بەڵام بەپێی بەدواداچونەكانی دیبلۆماتیك مەگەزین ئەو دەنگۆیانە سەرچاوەكەی زیاتر گۆڕانی سەر گردەكەیە و لە بنەرەتدا لەخوار گردەكەوە هیچ هەوڵێك لەئارادا نییە بۆ دروستكردنی حیزبێكی نوێ.
جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان بڕیاریدا بە هەڵبژاردنی ڕێكخەر و خانەی ڕاپەڕاندن لە 14 ی ئەیلولی داهاتوو، بەڵام كۆنفرانسی گشتی دوادەكەوێت بۆ كۆتاییەكانی ئەمساڵ.
ماوەیەك بەر لە ئێستە د.فەریدون نوری لە سایتی فراتابی فارسی بابەتێكی بەناونیشانی نەوشیروان مستەفا چریكی لیبرال بڵاوكردەوە
هەرچەندە خەڵك چاوەڕێی ئەوەیان نەدەكرد لەدوای بونی مەسرور بارزانییەوە بە سەرۆكی حكومەت و وەرگرتنی كلیلەكانی ئەنجومەنی وەزیران
ئەمڕۆ داخستنی مۆزەخانەی ئەمنە سورەكە بەفەرمی و بۆماوەیەكی نادیار راگەیەندرا،داخستنی ئەو مۆزەخانەیە بەهۆی نەدانی موچەی كارمەند و نەبونی خزمەتگوزاری پێویستی رۆژانەیە ئەم رۆژانە لە سلێمانی، بەهۆی نەبونی بودجەوە هەموو دەزگایانەی لە هیرۆ ئیبراهیم ئەحمەدەوە نزیكن روبەڕوی داخستن و كێشەی مادی دەبنەوە.
مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی كوردستان پلانێكی داناوە بۆ كۆكردنەوەی تەواوی دەسەڵاتەكانی ئەنجومەنی وەزیران لەدەستی خۆیدا لەڕێگەی دانانی كۆمەڵێك یاریدەدەرەوە.
سایتی knn زمانحاڵی بزوتنەوەی گۆڕان راپۆرتێكی رۆژنامەوانی لەسەر مەسرور بارزانی و ئاشتی هەورامی سڕیەوە.
دۆناڵد ترامپ سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لە چوارچێوەی كۆنگرەی رۆژنامەنوسیەكەی لەبارەی هێرشی سوپای توركیا بۆ رۆژئاوا و تۆمەتباركردنی بە خیانەتكردن لە كوردەكان رایگەیاند" كوردەكان لەجەنگی جیهانی دووەم یارمەتیان نەداوین، بەنمونە لە شەڕی نۆرماندیدا"
100 رۆژ تێپەڕ دەبێت بەسەر پێكهێنانی كابینەی چوارەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا و هێشتا یاسای چاكسازی نەهێنراوەتە پەرلەمان، كە بەڵینی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان بوو لە كابینەی نوێدا.
چەند سەرچاوەیەكی باڵا لە دەوڵەتی عێراق بە بی بی سی فارسیان وتووە كە روحوڵا زەم رۆژنامەنوسی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی لە لایەن هەاڵگری عێراقەوە دەستگیركراوە و دواتر لە بەغدا تەسلیمی تیمێكی ئیتڵاعاتی ئێرانی كراوە.
كەمتر لە دوو هەفتە ماوە بۆ كۆنگرەی یەكێتی و تادێت تای کۆنگرە بەرزتر دەبێتەوە. یەكێتی لەژێر فشاری رێكخستنەكاندا بڕیاریدا تەنها دوو هەفتە كۆنگرە دوابخرێت،بەبێ ئەوەی خۆی بۆ ئەو پرۆسەیە ئامادە كردبێت.
كۆنگرەی یەكێتی بەشێوەیەكی دراماتیكی و زۆر بەخێرایی دەچێتە پێشەوە،خاڵی سەرنج راكێش تیایدا كەوتنی یەك لەدوای یەكی سەرە گەورەكانی حەرەسی قەدیم و دەسەڵاتی رەهای گەنجانی نێوبنەماڵە دەسەڵاتدارەكانی ئەو حیزبەیە.
سێ حیزبەكەی دەسەڵات بەوجۆرەی كەلەسەری ڕێكەوتبون یاسای چاكسازیان تێپەڕاند،بەڵام دوای ئەوەی كە لەناوەڕۆكەكەی خۆی بەتاڵیان كردەوە. هەر لەبەر ئەمەشە دەكرێت یاساكە بە موزەیفكردن و كوشتنی ئیرادەی چاكسازی دابنرێت.
دوای ئەوەی ماڵباتەكانی یەكێتی بەهۆی ڕێكنەكەوتنیانەوە لەسەر دابەشكردنی پۆستەكانی ناو یەكێتی بڕیاری هاوسەرۆكیاندا,ململانێكانی ناو ئەو حیزبە دەچنە قۆناغێكی نوێوە و بەرهەم ساڵحیش لە كێبەركێی سەرۆكایەتی كشایەوە،دوای ئەوەی ئێران یەكێتی ئاگاداركردەوە كە رازی نییە بەرهەم ساڵح ئەو پۆستە وەربگرێت.
هەرچەندە هەریەك لە بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی بە مەبەستی رازیكردنی، سەردانی كۆسرەت رەسوڵ عەلیان كرد،بەڵام بەپێی زانیاریەكانی دیبلۆماتیك كۆبونەوەكە بەبێ هیچ ئەنجامێك كۆتایی هاتوە و تاڵەبانیەكان نەیانتوانیوە قەناعەت بە كۆسرەت رەسوڵ بكەن كە بە سیستمی هاوسەرۆكی رازی بێت.
لە دواهەمین دیداری رۆژنامەوانیدا وەكو هەڕەشەیەك ووتی"ئەگەر عەلاوی توانی بەبێ كورد و سونە حكومەتەكەی دروست بكات پیرۆزی بێت"
لە بنەرەتدا ساتەوەختی میحنەت و قەیرانە گەورەكانی مێژوو،پێویستە خاڵی وەستان و بەخۆدا چونەوەی مرۆڤایەتی بێت،پێویستە ساتەوەختی بەخەبەرهاتنەوە و وروژاندنی پرسیارە گەورەكانی مێژوو بێت.
لە ئێستادا وەك دیفاكتۆ، لاهور شێخ جەنگی بەدەسەڵاترین سەركردەی سیاسییە لە دەڤەری سلێمانی، بەهۆی باڵادەستی سیاسی و ئابوری و سەربازی و ئەمنی،دەتوانرێت ئەم قۆناغەی ژیانی سیاسی لە سلێمانی بە قۆناغی لاهوری شێخ جەنگی بناسرێت. ئەوجا ئەوەیان بەدەستی خۆیەتی، قۆناغەكەی دەكاتە قۆناغێكی گەش لەڕوی ئابوری و سیاسی و دیموكراسییەوە یان دەیكاتە قۆناغێكی رەش و تاریك.
ئەو لامەركەزیەی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی داوای دەكات و وا پیشاندەدرێت خواستی تەواوی خەڵك و حیزبەكانە، لەبنەرەتدا مانۆڕێكی سیاسی یەكێتییە، نەخشەكەی لە گیرفانی لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆكی تازە دەستبەكاربوی یەكێتیداییە.
كۆبونەوەكەی ئەمڕۆی پەرلەمان لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە، جیاواز لە تێڕوانینی باو ئامانجەكەی عەلی حەساڵح بوو نەك سۆران عومەر.
زۆركەس پێی وابوو عینادیەكەی و ملنەدان بۆ كاندیدی زۆرینەی شیعەكان سەری دەخوات و شكست دەهێنێت. ئەو بەهۆی سوربونی لەسەر هەڵوێستەكانی بۆراسپاردنی كاندیدێكی بیلایەن و دور لە هەژمونی ئێران، لە هەڵبژاردنە ناوخۆیەكانی حیزبەكەیدا باجی گەورەیدا و بە ئاشكرا لەلایەن ئێرانیەكانەوە ڤیتۆی خرایە سەر.
بەپێی داتا فەرمیەكانی ناو راپۆرتی دیلۆیت بۆ وردبینی داهات و خەرجی نەوتی هەرێمی كوردستان دەردەكەوێت، پارتی دیموكراتی كوردستان سیاسەتی نەوتی هەرێمی خستۆتە چوارچێوەی گەمەیەكی نێودەوڵەتی و هەرێمایەتیەوە كە زەمانەتی مانەوە و باڵادەستی بكات لە هەرێمدا بۆماوەیەكی دورودرێژ.
سەرۆكی حكومەتی هەرێم، مەسرور بارزانی، لە وتارەكەیدا دانی بەراستیەكی مەترسیداردا نا، كاتێك ووتی" لە 700 ملیۆن دۆلاری داهاتی نەوت 300 ملیۆن دۆلاری گەڕاوەتەوە بۆ حكومەت"،پرسیارەكە ئەوەیە 400 ملیۆن دۆلارەكەی دیكەی داهاتی نەوت بۆكێ و بۆ كوێ چووە.
كۆنگرەی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان نەیتوانی كۆتایی بە دابەشكاری و فرە جەمسەری بهێنێت لەناو یەكێتیدا،بەڵكو تەنیا شێوە و فۆرمی باڵەكان و دابەشكاریەكەی گۆڕی.
دوای ئەوەی یەكێتی لەسەر بڕیاری مەكتەبی سیاسی بایكۆتی دانیشتنەكەی رۆژی یەك شەممەی كرد،توانی شكست بەدانیشتنەكانی پەرلەمان بهێنێت كە پارتی سوربوو لە غیابی یەكێتیدا ئەنجامی بدات.
هەرچەندە بزوتنەوەی گۆڕان بە بڕیاری جڤاتی نیشتیمانی ڕێكەوتن نامەی دەباشانی هەڵوەشاندۆتەوە،بەڵام هێشتا چاوەڕوانی ئەو بەڵێانانەن كە لەلایەن سەركردایەتی نوێی یەكێتییەوە پێیان دراوە
بەردەوامبونی بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەتە شكستخواردووەكەی پارتی و یەكێتیدا،بزوتنەوەی گۆڕان توشی دابەشبونی سیاسی دەكات و ژمارەیەك لە پەڕلەمانتار و چالاكوانانی ئەو حیزبە داوا دەكەن بزوتنەوەی گۆڕان لە بەشداریكردنی حكومەت بكشێتەوە،بەڵام هێشتا خانەی راپەڕاندن و تیمی وەزیرەكانی گۆڕان لە حكومەت سورن لەسەر مانەوە لە حكومەت و بەرگری لە حكومەتەكە دەكەن.
لە سەد ساڵی دروستبونی عێراقەوە هەتا ئەمڕۆ لەحزەیەك نەبوووە وەك ئەم چركە ساتەی ئێستا هەستی عێراقچێتی لە باشوری كوردستاندا بە هێزبوبێت.
لە تەواوی كابینەكەی مەسرور بارزانیدا، تەنها پۆستێكی حوكمی بەدەست لاهور شێخ جەنگیەوە بێت، پۆستێكی بریكارێكی وەزیرەو یەكێك لە متمانەپێكراوترین پیاوەكانی ناردۆتە ئەو پۆستە كە بریتییە لە لیوا چەتۆ ساڵح لە پۆستی بریكاری وەزیری ناوخۆی حكومەتی هەرێمدا.
سەرجەم ئەندامانی فراكسیۆنی گۆڕان لە بەغدا و نیوە زیاتری ئەندامانی فراكسیۆنی گۆڕانلە پەڕلەمانی كوردستان، لە سەركردایەتی حیزبەكەیان یاخی دەبن و ڕوبەڕوی رێكخەر و ئەندامانی خانەی راپەڕاندندنی حیزبەكە دەبنەوە و رایدەگەیەنن كە پابەندی بڕیارە سیاسیەكانی بزوتنەوەكە نابن.
شانازی ئیبراهیم ئەحمەد بە چوار پەڕلەمانتاری یەكێتی وتووە یان واژوەكانتان لەسەر یاداشتی پرساندنی سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی بكشێننەوە یان ئیستیقالەی بكەن.
كەرتی تەندروستی لە پارێزگای سلێمانی بووەتە دوو باڵ و هەریەكەیان بە ئاراستەیەك و بە شێوازی جیا كارەكانی خۆی دەكات.
ئەندامانی ئەنجومەنی سیاسی یەكێتی لە بڕیارەكانی سەركردایەتی حیزبەكە نیگەرانن و دەیانەوێت ڤیتۆ لەدژی بەكاربهێنن.
ئەمڕۆ وەفدی دانوستتانكاریی حكومەتی هەرێم لەگەڵ بەغدا سەردانی پەڕلەمانی كوردستانی كردو لەگەڵ سەرۆكی پەڕلەمان و سەرۆك فراكسیۆنەكام و لیژنەی دارایی پەڕلەمان كۆبوونەوە.
سەرۆك كۆماری عێراق لەماوەی 24 كاتژمێری رابردودا لەگەڵ سێ بارزانیەكەو مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان کۆبۆتەوەبۆتەوە.
سەردانە مەكۆكیەكانی ئەمڕۆی هەردوو سەرۆك كۆماری عێراق و سەرۆكی هەرێم لە هەولێر و سلێمانی دەسپێكی ئەو پڕۆژە سیاسیەیە كە هەفتەی پێشوو خرایە بەردەم مەسعود بارزانی و ئۆكەی لەسەر كرد.
راكێشانی كارتی پڕۆژە یاسای گێڕانەوەی پارە دزراو و تاڵانكراوەكانی عێراق لەدەرەوەی وڵات" ناردنی بۆ پەڕلەمان تا دەنگی لەسەر بدرێت و ببێتە یاسا، كارێكی پڕ لە جورئەت بوو لەلایەن سەرۆك كۆمارە كوردەكەی كۆشكی سەلامەوە.
هەموو ئامادەكاریەكانی شەڕ تەواوبووە. سەربازەكان لە سەنگەرەكان جێگیر كراون و چەكە قورسەكانیش گواستراونەتەوە بۆ بەرەكانی شەڕ.
ئاهەنگی ئیمزاكردنی ڕێكەوتنی سیاسی نێوان یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بەو مەراسیم و شێوازی رێكخستنەی بۆی كرابوو،زیاتر لە نمایشی كەوڵكردنی شێرێكی پیر دەچووو لەلایەن دوو راوكەری بەهێزەوە كە ئەم دیواو دیوی نێچیرەكەیان گرتووە.
سلێمانی هەر بە سروشت شارێكی جوان و خاوەن تۆبۆگرافیایەكی دڵڕفێن هەڵكەوتووەە.
بەپێی ئامارەكانی كۆمسیۆن لەسەر ئاستی سێ پارێزگاكەی هەرێم 3 ملیۆن و 417 هەزار دەنگدەر هەیە لەم ژمارەیە تەنها 2 ملیۆن و 202 هەزار كەس كارتی بایۆمەتریان هەیە، بەم پێیەش 1 ملیۆن و 215 هەزار كەس بایۆمەتریان نەكردووە،ئەمەش مانای ئەوەیە بایكۆتی پێشوەختەی هەڵبژاردن و وەرنەگرتنەوەی كارتی دەنگدان 35% ی كۆی ژمارەی دەنگدەران پێك دەهێنێت و چاوەڕێ دەكرێت لە رۆژی دەنگدان ئەو رێژەیە تا 65% هەڵبكشێت.
ئەوە چ نەفرینێكە ڕووی لەم شارە كردووە؟ بۆچی خەڵكەكەی ناتوانن پێكەوە هەڵبكەن؟هەمووان لە ململانێدان لە دژی هەمووان؟ كەس كەسی قبوڵ نییە، بەزەحمەت دوو كەس لەسەر كارێك بەیەكەوە كۆدەبنەوە،ئەگەر كۆش ببنەوە هێندە نابات لەیەكتری جیا دەبنەوە.
