خەستبوونەوەی خوێن لەهەرکەسێکدا دەبێتە هۆی ئەوەی ئەو کەسە چالاکی کەمتر بێتەوە و تووشی سەرئێشەی قورس و بێتاقەتی ببێت.

 یاساى بنه‌ڕه‌تى ئێران دواى شۆڕش، له‌ 15ى نۆڤه‌مبه‌رى ساڵى 1979دا له‌ڕاپرسییه‌كى جه‌ماوه‌ریدا، بڕیارى له‌سه‌ر درا، هاوكات له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌كانى سه‌رۆككۆمار كه‌ له‌ ساڵى 1989 سازكرا په‌سه‌ند كرا.

 نه‌وشیروان مسته‌فا یه‌كێك له‌ ره‌مزه‌ گه‌وره‌كانی شۆرشی كورده‌، هێمایه‌كی به‌رجه‌سته‌ی پابه‌ندبوونه‌ به‌ پره‌نسیپ و به‌هاكانه‌وه‌، به‌لای منه‌وه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا جه‌نگاوه‌رێكی هه‌میشه‌یی بوو‌ بۆ ئازادی،  ئه‌و له‌ هه‌رشوێنێك بووبێت، ئه‌و شوێنه‌ گۆره‌پانی ململانێ و به‌ره‌نگاری بوه‌ له‌ پێناو ئازادی و كه‌رامه‌تی ئینساندا، هه‌موو كاتێك بۆ ئه‌و كاتی  ده‌ستپێك بوه‌و ئه‌و هه‌میشه‌ روو له‌ ئایینده ‌بوو، ئه‌مه‌ ره‌نگه‌ جه‌وهه‌ریترین خاڵێك بێت له‌ پراكتیكی سیاسی نه‌وشیروان مسته‌فادا، لای ئه‌و هیچ كاتێك دره‌نگ نه‌بوو بۆ ده‌ستپێكردن، ئه‌م جه‌نگاوه‌ره‌ی ئازادی دوو ساڵ به‌رله‌ئێستا  كۆچیدوایی كرد، دوای خۆی هه‌م كه‌له‌پورێكی سیاسی ده‌وڵه‌مه‌ند و هه‌م بوونێكی .كاریزمایی گه‌وره‌ی له‌ نێو سیاسه‌ت و شۆڕشدا به‌جیهێشت

له‌وه‌ته‌ی حكومه‌تی فیدراڵی عێڕاق پاره‌ی مانگانه‌ی موچه‌خۆرانی كوردستانی له‌ ٣١٧ ملیار دیناره‌وه ‌زیادكرد بۆ ٤٤٥ ملیارو دواتر حكومه‌تی هه‌رێمیش پاشه‌كه‌وتی سه‌ر .موچه‌ی كارمه‌ندانی كه‌رتی گشتی لابرد‌‌، جۆرێك له‌ گه‌شبینی باڵی كێشا به‌ سه‌ر بازاڕه‌كانی كوردستاندا

ئەوە زۆر باش زانراوە کە ئەدۆڵف هیتلەر(١٨٨٩ – ١٩٤٥) لە هەڵکشانیدا بەرەو دەسەڵات لە ئەڵمانیا چاوی لە بنیتۆ موسۆلینی(١٨٨٣ – ١٩٤٥) دەکرد. مێژوونووسان پێیان وایە کودەتا سەرنەکەوتووەکەی میونیخیش لە ٨ و ٩ نۆڤەمبەری ١٩٢٣دا دووبارە کردنەوەی مارشەکەی موسۆلینی بوو بەرەو ڕۆما لە ساڵی ١٩٢٢.

شتێکى ئاساییەو مافى خۆیانە کە هەموو ساڵێ برادەرانى پارتى ئاهەنگى ساڵیادى ئەوشەڕە دەگێرن، چونکە ئەوە ڕووداوێ بوو لە خەباتى چەکدارى کوردا کە مەلا .مستەفاى بەرزانى سەرکردەى باڵاى بوو

لەدوای کۆچی (نەوشیروان مستەفا) لە رێکەوتی ١٩ ئایاری ٢٠١٧ زۆرێک لەوانەی کە دورو نزیک نەوشیروان مستەفایان دەناسی، یاخود ئاشنایەتیان لەگەڵ نوسینەکانیدا هەبوو، لێرەو لەوێ کەوتنە ئاخاوتن و نوسین لەبارەی تایبەتمەندییە سیاسی و فیکرییەکانی نەوشیروان مستەفا، هەندێکی دیکەش لەگەڵ بروسکەی هاوخەمی و ماتەمینیدا پەردەیان لەسەر کۆمەڵێک لە تایبەتمەندی و خاڵە جیاوازەکانی ئەم سەرکردەیە هەڵدایەوە، بەشیکی دیکەش پێشتر لەرێگەی راپۆرتە رۆژنامەوانیەکانیان لە رۆژنامەو ماڵپەرو دەزگاو میدیا جیهانیەکان، باسیان لەبارەی تایبەتمەندییەکانی ئەم سەرکردەیە کردوەو خاڵە جیاوازییەکانیان خستوەتەروو، بەراورد بە سەرکردەکانی .دیکەی باشوری کوردستان

كاتێك بەرنامەی ئیسلامییەكان دەخوێنیتەوە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە 19/5/1992 هۆشیاریی بەڕێوەبردن و تایپی ڕۆشنبیری پارلەمانی و .نوێنەرایەتیكردنی خەڵك و خزمەتكردنیان بەڕوونی دیارە

حه‌مە هەر یەك لە ئێمە لە ژیانی ڕۆژانەیدا تووشی چەندین ڕووداوی ناخۆش و نەخوازراو دەبین، ئەو ڕووداوە ناخۆشانەش كەم و زۆر كاریگەریان دەبێت لەسەرمان، هەندێ لەو ڕووداوانە بۆ ماوەیەیەكی زۆر لەبیرمان ناچنەوە، دەبنە بەشێك لە یادەوەرییەكانمان و ناتوانین بە ئاسانی لەبیر خۆمانی ببەینەوە، كاریگەریان لە سیماو رەفتارەكانمان ده‌بێت هه‌روه‌ها ڕەنگدانەوەیان دەبێت لەسەر بیركردنەوە، هەست، نەست، هەڵوێست و كردارەكانمان، ئەوخەسڵەتە نەرێنیانەش پێشاندەری نەخۆشی خەمۆكین لە ئێمە.

كاتێك بۆ نێو قوڵاییەكانی مێژوو شۆڕ ببینەوە چەندین كەسایەتی و سیاسی و سەركردە بەدی ئەكرێت ،دەشێ هەریەك لەمانە لەرووی دیدگای سیاسی و چەمكی تێڕوانینەكانیان بۆ حكومڕانی و كۆمەڵگا و دۆزی نەتەوەكەمان هەریەكەو بۆچون و رێگایەكیان گرتبێتە بەر .

ۆ بەڵام لە زانستی سیاسیدا، وەکوو پێکهاتەیەکی تا رادەیەک یەکگرتوو پێناسە کراون کە هەوڵی تەیارکردنی پشتیوانییەکان دەدەن بۆ ئەوەی راستەوخۆ بەشداری لە دەسەڵاتی سیاسیدا بکەن. كەواتە حیزب پێكهاتەیەكی مرۆیی دەستەجەمعیە و خاوەن رێكخستن و ئایادیایەكی تایبەت بەخۆیەتی و هەوڵی راكیشان یان جوڵاندنی رای .گشتی دەدات بۆلای خۆی تا لەڕێگەیەوە بگاتە دەسەڵات

دوای سەردانەكانی پارتی‌و دوا سەردانی فوئاد حسێن، ئیتر ئەوان دڵنیابون لەوەی كە "نەخێر" بۆ مانەوەی مەسعود بارزانی لە سەرۆكایەتی هەرێم، دوا قسەی كاك نەوشیروانە، چونكە چەندجارێك وتبویان ئەگەر تۆ وەڵامەكەت "بەڵێ" بێ، مەسەلەی یاسا‌و پەرلەمان‌و دەسەڵاتەكانی بۆ ئێمە جێ بهێڵ

 ئەم ماوەیە بیر لە ئینتەرنێت دەکەمەوە، زۆر نییە ئێمە ئینتەرنێت بەکار دەهێنین، یان ڕاستر کەوتوینەتە ناو ئینتەرنێت، یان دووچاری ئینتەرنێت هاتووین، بەڵام خەریکە بیرمان دەچێت ئێمە کەوتوینەتە دۆخێکی تازە کە پێشتر وانەبووین، ئینتەرنێت چییە؟

١٩/٥ ھەمومان لەلای ئەبین و پێی دەڵێین کە لەپێناو مانەوەی فکر و بەرنامەکەی تۆ سور ئەبین لەسەر بە مەنزڵ گەیاندنی کاروانەکەت بە ھەر ڕێگایەک بێت یان .ڕاستکردنەوەی ئەم ھەڵانەی خوارەوە لە گۆڕانی ئێستادا

په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكاو عێراق دوای ساڵی 2003 چووه‌ قۆناغێكی نوێوه‌ كه‌ ته‌واو جیاواز بوو له‌ قۆناغی سه‌رده‌می ڕژێمی پێشوو، له‌ ئێستاشدا دوای ئاڵۆزبوونی په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكا و ئێران و ئه‌گه‌ری هه‌ڵگیرسانی جه‌نگی نێوانیان ، عیراق به‌بێ ویستی خۆی به‌هۆی جوگرافیا و ستراتیژی شوێنه‌كه‌ی بۆ هه‌ردوو وڵاتی ئه‌مریكاو ئێران وا ده‌كات كه‌ له‌م دۆخه‌دا بێ لایه‌ن نه‌مێنێته‌وه‌، بۆیه‌ چه‌ند سیناریۆیه‌ك بۆ په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكا و عیراق دێته‌ كایه‌وه‌ كه‌ سروشتی په‌یوه‌ندییه‌كانی :نێوانیان دیاری ده‌كات كه‌ خۆی له‌ سێ سیناریۆ ده‌بینێته‌وه‌

ئایا جەنگی ئەمریکا-ئێران دەستپێدەکات؟  وەلامەکە بەوە دەگۆڕێت چۆن پێناسەی جەنگ دەکەیت. پرۆسەی جەنگ ئاوایە: ئابووریی – سیاسیی – میدیایی/هەڕەشەیی- ئاگریی جەنگ لە بنەڕەتدا جەنگی ئابووریی یان دەسەلاتی ئابوورییە کە ئەمڕۆ لە جیۆپۆلیتکی نەوت و گازدا بەرجەستەیە.

چه‌ند ڕۆژ پاش كیمیاییبارانكردنی هه‌ڵه‌بجه‌ له‌لایه‌ن حكومه‌تی عێراقییه‌وه‌، شێخ عوسمان عه‌بدولعه‌زیز، ڕابه‌ری گشتی ئه‌وكاته‌ی بزوتنه‌وه‌ی ئیسلامی، په‌یامێك بۆ هه‌ریه‌ك له‌ مام جه‌لال‌و مه‌سعود بارزانی‌و ڕه‌سووڵ مامه‌ند ده‌نێرێت.

دوای دووساڵ لە كۆچی دوایی ڕێكخەرەكەی،بزوتنەوەی گۆڕان لەبەردەم گەورەترین مەترسی جیابونەوە و لێكترازاندایە و لە ئێستاشدا بزوتنەوەكە دابەشبووە بەسەر دوو بەرەی سەرەكیدا كە زۆر بەسادەیی دەكرێت ناویان لێبنرێت: گۆڕانی گردەكە و گۆڕانی خوار گردەكە.

سەرۆكایەتیی هەرێم و بڕوانامە. . شتێكی ئاساییە كە هەر كەسێك دێتە نێو كایەی سیاسییەوە و بەرپرسیاریی كەوتە سەرشان، بەدڵنییاییەوە ڕوبەڕوی ڕەخنە دەبێتەوە. چونكە هەم لە لایەكەوە چاوەڕوانی لێی زیاتر ئەبێ و مەرجیش نییە هەموان هاوڕای بن یان لایەنگری بن، هەمیش هەمو مرۆیەك هەڵە دەكا و هەڵەی كەسانی .سیاسیش زۆر زەقتر دەرئەكەوێ.

ئاین رێبازێكی فەلسەفییە، واتە سیستمێكی دیاریكراوی بیركردنەوەو قەناعەت و تێڕوانینە بۆ بوون و ژیان، كە بۆ وەرگرتن یان رەتكردنەوەی پێویست بە ئاستێكی .پێشكەوتووی تێگەیشتن و هۆشیاری دەكات

 تەمەنم ٦٢ ساڵە، لەوەتەی هەم شەڕە. شەڕ وزەکان قوت دەدا، ماسولکەکانی مێشک گرژ دەکات، رێچکەکانی زاکیرە کوێر دەبنەوە، رابردوو دەبێتە مۆتەکە و ئایندەش .دەبێتە وەهم. ئاوارەی زیاتر دروست دەبێ، خانووی خاپوور زۆرتر دەکا، پەیوەندییەکان دەقرتێن، نەوەکان لەیەک دەترازێن

 حكومه‌تی توركیا له‌ مانگی ڕابردووه‌وه‌ به‌ بێده‌نگی ده‌ستی كردووه‌ به‌ دروستكردنی دیوارێكی كۆنكرێتی به‌ ده‌وری شاری عه‌فریندا كه‌ له‌ مانگی ئازاری 2018 داگیرى كرد، دروستكردنی دیواره‌كه‌ هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ زیادبوونی هێرشه‌كانی هێزه‌كانی ڕزگاری عه‌فرین،بۆیه‌ ئێستا ترسی ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ئه‌م كاره‌ی توركیا ته‌نها هه‌نگاوێكی ئه‌منی نه‌بێت، به‌ڵكو بۆ ئه‌وه‌ بێت كه‌ عه‌فرین بلكێنێت به‌ خاكی توركیاوه‌ و ڕێگریش بكات له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌زاران كورد كه‌ به‌هۆی داگیركردنی شاره‌كه‌یانه‌وه‌ ماڵ و .حاڵی خۆیان جێهێشتووه‌

 باوه‌ڕم به‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی هاوڕێکانم نه‌بوه‌، هه‌رگیز نه‌مویستوه‌ بچمه‌ ئه‌م دۆخی وه‌ڵام و وه‌ڵامکاریه‌. حه‌وت مانگه‌ زیاتره‌ کاک عه‌بدوڵاو هاوڕێکانی قسه‌ی ناڕه‌وا نه‌ما به‌ناوی من و هاوڕێکانمه‌وه‌ نه‌یکەن، تۆمه‌ت و بوختان ده‌که‌ن و ڕای گشتی به‌لاڕێدا ده‌به‌ن، ئێمه‌ له‌به‌رخاتری گۆڕان بێده‌نگین.. ئه‌م تۆمه‌تانه‌ .یاتر بوو ... له‌و کاته‌وه‌ی که‌ کاک عه‌بدوڵا نه‌کراو به‌ سه‌رۆکی لیستی گۆڕان و له‌هه‌ڵبژاردنی لیژنه‌ی باڵای هه‌ڵبژاردندا دۆڕا.

سی ساڵ لەمەوپیش بیرمەند ئەمریکی فرانسیس فۆکۆیاما بابەتێکی لە گۆڤاری ناشناڵ ئینترێست بڵاوکردەوە بە ناوی کۆتایی مێژوو؟ لە نەوەدەکانی سەدەی ڕابوردو ناونیشانی ئەم نوسینەم یەکەمجار بەرگوێ کەوت. تێگەیشتن لە هەناو کەلتوری کوردیدا بۆ چەمک و دیدێکی وەها کارێکی ئەستەمە. لە زمانی کوردیدا مێژوو چەمكیک نیە کە هەڵگری هیچ مانایەکی فەلسەفی یان ژیاری بێت، بەڵکو زیاتر گێڕانەوەی سەربوردەی ڕابوردوە. یان پانتاییەکە بۆ لە یادەوەریدا مانەوەی کەسانی گەورە و کاریگەر. دەربڕینی چوە مێژوەوە، یان دەیەوێت بچێتە مێژوەوە لەم ڕوانگەیەوەیە.