شێركۆ بێكەس: پاش ڕاپەڕین زۆرێك لە ئەدیب‌و شاعیرو ڕووناكبیران لەبەردەمی دەسەڵاتداراندا بە چكۆدا هاتن

لەبەشێك لە ژیاننامەو بیرەوەرییەكانیدا " نووسین بە ئاوی خۆڵەمێش" شێركۆ بێكەس، دەربارەی ئەو شیعرانە دەدوێت كە سەبارەت بە نووسینی هەندێك شیعر كە بۆ حیزب‌و كەسایەتییە حیزبییەكان نوسیوویەتی، ئەو لە بیرەوەرییەكانیدا هەم وەڵامی ئەو كەسانە دەداتەوەو هەم سەرزەنشتی خۆی دەكات‌و هەمیش پاساو بۆ نووسینی ئەو شیعرانە دێنێتەوە.

شێركۆ بێكەس لە بەرگی دووەمی " نووسین بە ئاوی خۆڵەمێش"دا كە ژیاننامەو بیرەوەرییەكانیەتی، لە بەشێكدا بەناوی " من خاوەنی سەری خۆم بووم‌و ئەوانیش بەچۆكدا هاتن" دەربارەی ئەو شیعرانەی خۆی دواوە كە بارگاوین بە سیاسەت‌و لەسەر ئەوەش ڕەخنەی لێگیراوەو تۆمەتباركراوە بە شاعیری حیزب.

شێركۆ بێكەس دەڵێت، لە نووسینی هەندێك لەو شیعرانەدا نەمتوانیوە بەر لە تەوژمی دەروونی خۆم بگرم‌و گوێمنەداوەتە ئەوەی كە لە پاشەڕۆژی دورو نزیكدا ئەو شیعرانە لەسەرم دەكەون، ئەو لەمڕووەوە باس لە نووسینی هەردوو شیعری " كۆچ" ‌و" داستانی هەڵۆی سوور" كە لەسەر هەرەسی شۆڕش نووسیوویەتی دەكات‌و دەڵێت:" وەختێ‌ چارەنووسی میللەتێك گەمەی پێكراوەو بە بڕیاری سەركردەیەك یان چەند كەسێك فڕێدراوەتە گێژەنی فەوتانەوە، نەمتوانیوە هاواری خۆم نەكەم، ئەمە جیاوازییەكی دیاری نێوان من‌و هەندێك لە شاعیرانی تر بووە، هەرەسی شۆڕشی ئەیلوول‌و خۆ بەدەستەوەدان بە ئێران یان بە عێراق، من لە ڕەگ‌و ڕیشەوە هەڵتەكان، بۆیە وەختێ " كۆچ" یان " داستانی هەڵۆی سوور"م نووسی، نەمتوانی بەر لە تەوژمەكانی دەروونی خۆم بگرم، من بۆ سیاسەت شیعرم نەنوسیووە بەو مانایەی حیزبێك بیری لێدەكاتەوە، بۆ مەسەلەیەكم نووسیوە كە چارەنووسی زمان‌و شیعریشی پێوە بەستراوە.

هەر سەبارەت بەو ڕەخنانەی كە لەسەر ئەو دوو شیعرە لێیدەگیرێت، شێركۆ بێكەس ئاماژە بەوە دەدات ئەو شاعیرانەی كە لەو سەردەمەدا هیچیان بۆ هەرەسی شۆڕشی ئەیلوول نەنووسیووە، لەبەر ئەوە نەبووە شیعر بارگاوی نەكەن بە سیاسەت، بەڵكو چ لەبەر ڕژێم‌و چ لەبەر ئەو سەركردایەتییانە، نەیانوێراوە هیچ بڵێن‌و خاوەنی هەڵووێستێكی دیار نەبوون.

ئەو لە بیرەوەرییەكانیدا باس لە دۆخی ئەدیب‌و نووسەران‌و شاعیران لە پاش ڕاپەڕینی ساڵی 1991‌و دامەزراندنی حكومەتی هەرێمی سلێمانی‌و هەولێر دەكات‌و دەڵێت، بەچاوی خۆمان بەشی زۆری ئەو ئەدیب‌و شاعیرو ڕووناكبیرانەمان بینی كە چۆن لەبەردەمی دەسەڵاتداراندا بە چكۆدا هاتن‌و لەبەر پارەو پول‌و دەم چەوركردنی زیاد، لەماوەی بیست‌و چوار سەعاتدا هەموو ڕابردوی خۆیان خستە ژێر پێوەو بوون بە بووكە سەماكەرەی سیاسیییەكان.

شێركۆ بێكەس ئاماژە بە سروشتی دوو فاقی بەشی زۆری ئەدیبان‌و شاعیران‌و ڕووناكبیران دەكات كە لەبەردەم سیاسییەكاندا بچووكییان نواندوەو لە نووسینەكانیشیاندا وەكو یاخی گوزارشتیان لە خۆیان كردووە،" بە كردەوە پەراوێزێكی بچووكی بێنرخی ئەوان بوون، بەڵام بە نووسین یاخی بووی ناو زمان‌و شیعرو تازەگەری‌و داهێنان بوون، بە كردەوە لە ئاستی ئەواندا بێدەنگ‌و زەلیل‌و دەست لەسەر سنگ، بەڵام بە چیرۆك‌و شیعرو وتارو دیدار، مۆدێرن‌و خاوەن قسەی زل زلی سەر كاغەزو سنوور بەزێنی ناو ئەدەبی كوردی‌و ڕچەشكێنی شیعری ئەم سەردەمە بوون.

دەربارەی جیاوازی لە هەڵووێست‌و نووسینی ئەو ئەدیب‌و شاعیرانەدا، شێركۆ بێكەس، ڕووداوێك دەگێڕێتەوەو دەڵێت:" جارێكیان بە ئامادەبوونی زیاد لە دوازدە سیازدە ئەدیب لای مام جەلال بووین، یەكێك لەوانە ڕووی كردە مام جەلال‌و پێیووت:" مام جەلال حەز ئەكەم ئەوە بزانیت من یەكێتی نیم، من جەلالیم جەلالی"، بەناوی پرۆژەی ئەدەبی‌و دامەزراندنی ئەو سەنتەرو ئەو ماڵ‌و ئەو كۆڕی زانیاری‌و ئەو ڕێكخراو و بنكەوە، چییان وەرنەگرت‌و چییان نەخوارد، كەچی لەملای ترەوە، گاڵتەیان بەو شیعرو چیرۆكانە دەكرد كە ئێمەو مانان بۆ شەهیدێ، یان كارەساتێ، یان بۆنەیەكی پاكمان ئەنووسی‌و سەرچاوەشیان هەر دڵ‌و دەروونی خۆمان بوون".

شێركۆ بێكەس ئاماژەش بەوە دەكات ئەو ئەدیب‌و نووسەرو ڕووناكبیرانە بۆ پەردەپۆشكردنی ئاكارەكانی خۆیان كەوتوونەتە گەمەكردن بە هەستی خەڵكی‌و لەولایشەوە خۆیان كارمەندێكی بێدەنگ‌و عاقڵ‌و لەسەرخۆی بەردەمی سەركردەو حیزبەكان بوون.

ئەو پاساو بۆ نوسینی ئەو شیعرانە دێنێتەوە كە لە ناوەڕاستی ساڵانی هەشتاكاندا لە " كەشكۆڵی پێشمەرگە"و شیعر " سروود"دا نووسیوونی‌و ناوی " یەكێتی‌و كۆمەڵەی ڕەنجدەران"ی هێناوەو دەڵێت:" ئەو وەختە پێشمەرگە لەشەڕی دەستەو یەخەی مردن‌و ژیاندا بوون‌و ئێمەو مانانیش هەر قەڵەمەكەو ئەوانمان هەبوو.
لەگەڵ پاساو هێنانەوەدا ڕەخنەش لەخۆی دەگرێت لەسەر نووسینی ئەو پەخشانە شیعرەی كە لەسەروەختی یەكەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا بەناوی " دەنگ بدە بە سەوز دەنگ بدە بە هەق" نووسیوویەتی،" من ئەوكاتە لەسەر لیستی سەوز، وەكو شاعیرێكی سەربەخۆخۆم پاڵاوتبوو بۆ پەرلەمانی كوردستان، ڕەخنە لەخۆم دەگرم كە نە ئەبوو لە بنەڕەتدا ئەو پەخشانە بنووسم، چونكە لایەكی تاریكی ئەو نووسینە لەوەدا بوو كە سەربەخۆیی خۆم تیا ون كردو نووسینەكە بە تەنها لە قازانجی تەرەفێك شكایەوە".

لەسەر نووسینی شیعرێك بۆ " جەبار فەرمان" ڕەخنەیەكی زۆر لە شێركۆ بێكەس گیرا، بەڵام ئەو لەبیرەوەرییەكانیدا دەڵێت كە لە نووسینی ئەو شیعرە پەشیمان نییەو پێشكەشكردنی ئەو شیعرە بە جەبار فەرمان نازانێت‌و دەڵێت ئەوكاتەی كە لە ساڵی 1992 – 1993 بزوتنەوەی ئیسلامی مەترسی بۆسەر هەرێم‌و حكومەتی هەرێم دروستكردووەو لەناوچەی پشدەرو قەڵادزێ بەڕێبەری جەبار فەرمان هێرشكراوەت سەریان‌و ڕاو نراون.

دەربارەی نووسینی ئەو شیعرەش كە بۆ " ڕێباز"ی كوڕی كۆسرەت ڕەسووڵ كە لەڕێگەی " دوكان"دا بەكارەساتی ئۆتۆمبێل كۆچی دواییكرد دەڵێت كە كۆسرەت ڕەسووڵ لە ڕێگەی هاوڕێیەكی هەردووكیانەوە داوای لێكردووە شتێكی بۆ بنوسێت‌و ئەویش پەخشانێكی بۆ نوسیووە،:" لەزۆر بۆنەو ڕووداو و كارەسات‌و شەهیدبووندا ئەو خەڵكە ڕووم تێئەكەن‌و داوای شیعرم لێئەكەن بۆ ئازیزانی خۆیان، توشی هەڵووێستێكی وەكو كۆڵانی دەرنەچوو ئەبم، ئەینووسم هەر وەی، ناینووسم هەر وەی، ئەگەر بڵێم ناینووسم ئەبێتە مایەی دڵ ڕەنجان، ئەم رەتكردنەوەیەش لە كۆمەڵگەی ئێمەدا سەخت‌و گرانە، ئەگەر ئەیشینووسی ئەوسا ئەبێت باجی تری سیاسی‌و ئەدەبی بدەیت، ئەمەیان ناخۆشتر".