ئەوان بانگەشەی ئەوە دەكەن كە دامەزرێنەری كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی، ئیمامی مەهدیو مەسیحی چاوەڕوانكراوەو بڕواشیانوایە تەنها لەڕێگەی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدییەوە ئیسلام زیندو دەبێتەوەو هەموو گروپەكانیتر لە ئاگری ئاژاوەو شكستدانو یەكێك لە شوێنكەوتوانی ئەو كۆمەڵەیەش نزا دەكات كە خوای گەورە بەرچاوی حیزبە ئیسلامییەكانی كوردستان ڕۆشن بكاتەوە تا بچنە ناو كۆمەڵی ئەحمەدییەوەو بەیعەت بدەن بە خەلیفەی ئیمامی مەهدی كە ڕێبەری ئێستای ئەحمەدییەكانە.
كارزان ئیبراهیم شەریف كە هەڵگری بڕوانامەی ماستەرە لە شەریعەو فەرموودە ناسیداو یەكێكە لە شوێنكەوتوانی كۆمەڵی ئەحمەدی لە كوردستان، لەم دیدارەدا، سەبارەت بە كۆمەڵی ئەحمەدی بۆ دیبلۆماتیك مەگەزین دەدوێت.
دیبلۆماتیك: بەیعەتدان لە بیروباوەڕی ئەحمەدیدا چییەو مەرجەكانی وەرگرتنی كەسێك لەو ڕێبازەدا چۆنە؟
كارزان ئیبراهیم: لە ڕاستیدا بەیعەتدان، بەیعەتە بە خوای گەورە، پێغەمبەری خوا (درودی خوای لەسەر بێت) بە فەرمانی خوای گەورە بەیعەتی لە باوەڕداران وەرگرت؛ وە خەلیفە بەڕێزەكانیش بەهەمان شێوە بەیعەتیان لە باوەڕداران وەرگرت، وە هەروەها قورئان و فەرموودەكان جەخت لەسەر گرنگی بەیعەتدان دەكەنەوە، بەتایبەتیش لە فەرموودەدا هاتووە، دەبێت بەیعەت بە مەهدی بدەن ئەگەرچی بەسكەخشێ و بەسەر بەفردا بێت دەبێت خۆت بگەیەنی بە مەهدی؛ بۆیە پێویستە هەموو باوەڕدارێك بەیعەت بە ئیمامی سەردەم بدات. بەڵام دەربارەی مەرجەكانی بەیعەت ئەوا مەرجە كەسی مسوڵمانی ئەحمەدی پەیمانو بەیعەت بە خودا بدات بە قەدەر توانا و بۆكران خۆی دوور بگرێت لە كۆمەڵێك ڕەفتار و تاوان كە شەرعی خودا، واتا قورئان و فەرموودەی ڕاست پێیڕازینین بە نموونە شیرك، درۆ، زینا، نەزەر، ستەمكردن، خیانەت، ئەزیەتدان، خۆبەزلزانین. وە خۆڕازاندنەوە بەلێبوردن و خاكی بوون و نەرمونیانی، فەرمان كردن بەچاكەو نەهی لە خراپەو بانگكردنی خەڵك بۆ ئایینی خودا، بەجێگەیاندنی نوێژەكان لەكاتی خۆیدا لەگەڵ شەونوێژ و بەردەوام بوون لە سەڵاواتدان لە سەر پێغەمبەرو تەوبەو ئیستیغفار، دووركەوتنەوە لە هەر بیدعە و زیادەڕۆییەكك لە ئایین؛ چونكە قورئان ڕێپیشاندەرو موڕشیدو رابەرە، وازهێنان لە هەواو ئارەزوەكانی خود لە پێناو فەرمانەكانی خودا و پێغەمبەرەكەی محمد (درودی خوای لەسەر بێت) وە بیانكاتە دەستووری ژیانی، دەبێ سەرخستنی ئیسلام خۆشەویستتربێ لە گیان و ماڵ و جگەرگۆشە و هەرشتێك كە هەیەتی، بەردەوامی و سەرقاڵبوون بە خزمەتكردنی مرۆڤایەتی بە گشتی و ئەحمەدییەكان بەتایبەت بەهەرشتێك كە خودا داویەتی، بەوەفابوون بۆ خودا و ڕازیبوون بە قەزا و قەدەری خۆش و ناخۆش بەشێوەیەك ئامادەبی هەموو ناخۆشیەك لە پێناوی ئەودا قبوڵ بكەی، گوێڕایەڵی و-ئیتاعە-ی خەلیفەی خیلافەتی ڕاشیدەو برا و بەرپرسەكان بۆ هەركارێك شەرع قبوڵی بكات، هەموو مەرجەكان جەخت دەكەنەوە لەسەر پەیڕەوی كردنی ئایینی پیرۆزی ئیسلام بە جوانترین شێوە، بەڕێز دامەزرێنەری كۆمەڵەكەمان دەفەرموێت: "نایەتە ناو كۆمەڵەكەمانەوە مەگەر ئەو كەسەی كە هاتووەتە ناو ئایینی ئیسلامەوە، وە شوێن كتێبی خوا و سوننەتی چاكترینی مرۆڤەكان كەوتووە، وە باوەڕی هێناوە بە خواو پێغەمبەرە بەڕێزە میهرەبانەكەی، وە باوەڕی هێناوە بە حەشر و نەشر و بەهەشت و دۆزەخ، وە پەیمان بدات و دانبنێت بەوەدا كە جگە لە ئیسلام هیچ ئایینێكی تر هەڵنەبژێرێت بە ئایینی خۆی." (كتێبی مواهب الرحمن).
دیبلۆماتیك: بیروباوەڕو مەزهەبی ئەحمەدی چۆن و كەی گەیشتە كوردستان؟
كارزان ئیبراهیم: زۆرینەی ئەحمەدییەكانی كوردستان لە ڕێی كەناڵە ئاسمانییەكەوە واتە (MTA3 AlArabiyya) هەروەها وێبسایتەكەوە www.islamahmadiyya.net ئەم كۆمەڵەیەیان ناسیوە. لە دەوروبەری ساڵانی 2000 ئەحمەدی هاتە كوردستان.
دیبلۆماتیك: ئەوانەی لەكوردستان شوێنكەوتەی ئەم ڕێبازو بیروباوەڕەن، زۆرتر لەكام جۆری تاكەكانی كۆمەڵگەی كوردینو ڕێژە یان ژمارەیان چەندە؟
كارزان ئیبراهیم: ئەندامانی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی قەتیسكراوی گروپو تاقمێكی دیاریكراوی كۆمەڵگا نین، بە گشتی ئەو كەسانەن كە بەدوای ڕاستیدا گەڕاونو شارەزاییان لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا هەیە، ئەحمەدییەكان هەموو جۆرە توێژێكیان تێدایە: دەوڵەمەند و هەژار، خوێندەوار و نەخوێندەوار، ژن و پیاو، كچ و كوڕ زانای ئایینی مامۆستای قوتابخانەو پزیشك و ئەندازیار و بازرگان و كرێكار، هتد. بەڵام دەربارەی ژمارەی ئەحمەدییەكان: ژمارەمان كەمە؛ چونكە تازە و سەرەتاین. بۆیە تاكو ئێستا بەفەرمی خۆمان ڕانەگەیاندووە.
دیبلۆماتیك: ئێوە لەچ ڕێگەیەكەوەو بەكام میكانیزم بانگەواز بۆ ڕێبازەكەتان دەكەن؟
كارزان ئیبراهیم: هەموو ڕێگا شەرعییەكان دەگرینەبەر بۆ بانگەواز كردن، بەڵام لەگەڵ بەكارهێنانی حیكمەتو دانایی، لەگەڵ كەسانی نزیكی خۆمان گفتوگۆ دەكەینو پێیان ڕادەگەیەنین كە ئەحمەدییەت ئیسلامی ڕاستەقینەیەو ئێمە لە سەردەمی ئیمامی مەهدیداین، هەروەها لە فەیسبوكیش كارو چالاكیمان هەیە، بۆ نموونە پەیجێكمان هەیە بە ناونیشانی: (هزر و دیدی نوێی ئیسلامی).
،،
ئێمە باوەڕمانوایە پێغەمبەر مەسیح عیسای كوڕی مەریەم (درودی خوای لەسەر بێت) مردووەو لە ئاسمانەوە دانابەزێت، وە هەروەها خوای گەورە كەسێكی لەم ئوممەتە بۆ ناردووین، كە هاوشێوەی عیسای كوڕی مەریەمە (درودی خوای لەسەر بێت)، وە ئەو دامەزرێنەری كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدییە
دیبلۆماتیك: مەزهەبی ئەحمەدی لەكام ئاڕاستەو بۆچوونی ناو ڕەوتی ئیسلامییەوە نزیكە، یان خاڵی هاوبەشتان لەگەڵ كام ڕەوت و ئاڕاستە زۆرترە؟
كارزان ئیبراهیم: بە گشتی هەموو ئیسلامییەكان لێمانەوە نزیكنو برای ئێمەن، بەڵام خاڵی جەوهەریی و جیاوازی ئێمە لەگەڵیاندا ئەوەیە، ئێمە باوەڕمانوایە پێغەمبەر مەسیح عیسای كوڕی مەریەم (درودی خوای لەسەر بێت) مردووەو لە ئاسمانەوە دانابەزێت، وە هەروەها خوای گەورە كەسێكی لەم ئوممەتە بۆ ناردووین، كە هاوشێوەی عیسای كوڕی مەریەمە (درودی خوای لەسەر بێت)، وە ئەو دامەزرێنەری كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدییە، ئیمامی مەهدی و مەسیحی چاوەڕوانكراوی ئەم ئوممەتەیە. هەڵبەتە بەڵگەمان زۆرە لەسەر ئەم بابەتە، لێرەدا تەنها ئاماژە بەیەك ئایەت دەكەین لەسەر مردنی مەسیح (درودی خوای لەسەر بێت) ئەویش بریتیە لە: {إِذْ قَالَ اللَّهُ يَاعِيسَي إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا...} (آل عمران 55) واتە: "بیهێنەرەوە یادت كاتێ خوا فەرمووی ئەی عیسا من تۆ دەمرێنم و (گیانت) بەرز دەكەمەوە بۆ لای خۆم وە پاك كەرەوەی تۆم لە (هاودەمی) ئەوانەی كە بێ باوەڕ بوون..." (تەفسیری ئاسان) وە هەروەها هەر لە چینی هاوەڵانەوە تا دواتریش بیروباوەڕی ئەوەی مەهدی و مەسیح یەك كەسێكە باوبووە لەناو موسوڵمانان؛ نەوەكو هەر ئەوەندە بەڵكو لە فەرموودەكاندا ئەمە بەڕوونی دەردەكەوێت بۆ نموونە لەم فەرموودەیەدا هاتووە: (مەهدی نییە جگە لە عیسای كوڕی مەریەم) (سنن ابن ماجه)، باوەڕمان وایە كە قورئانی پیرۆز هیچ زیادە و نوقصانێكی نییە؛ بۆیە ناكرێت نەسخ ڕاست بێت وە ئەو ئایەتانەش كە لە قورئان باسیان كراوە مەبەست لێیان نەسخی حوكم و یاسای ئایینەكانی پێشوتر بووە. جیاوازی ترمان ئەوەیە باوەڕمانوایە كە پێغەمبەری خوا پارێزراو بووەو بە هیچ شێوەیەك ڕاست نییە سیحری لێكرابێت یان كاریگەری لەسەر بوو بێت؛ چونكە ئەو جۆرە قەناعەتە دەرگایتر دەكاتەوە بۆ لێدانی وەحی و ڕاستی قورئان. هەروەها باوەڕمانوایە خوای پەروەردگار عادیل و بە بەزییە تاوانباران بەقەد تاوانی خۆیان لە دۆزەخدا دەهێڵێتەوە نەك زیاتر، وە دۆزەخیشی بۆ چاكسازی خەتاباران دروست كردوە دوای پاكبوونەوەیان دەریاندەهێنێ و دۆزەخ لەناودەبات.
دیبلۆماتیک: ئەوانەی لەكوردستان شوێنكەوتەی ئەم ڕێبازو بیروباوەڕەن، زۆرتر لەكام جۆری تاكەكانی كۆمەڵگەی كوردین و ڕێژە، یان ژمارەیان چەندە؟
کارزان ئیبراهیم: ئەندامانی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی قەتیسكراوی گروپ و تاقمێكی دیاریكراوی كۆمەڵگا نین، بە گشتی ئەو كەسانەن كە بەدوای ڕاستیدا گەڕاون و شارەزاییان لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا هەیە. ئەحمەدییەكان ھەموو جۆرە توێژێكیان تێدایە: دەوڵەمەند و ھەژار، خوێندەوار و نەخوێندەوار، ژن و پیاو، كچ و كوڕ زانای ئایینی مامۆستای قوتابخانەو پزیشك و ئەندازیار و بازرگان و كرێكار، هتد. بەڵام دەربارەی ژمارەی ئەحمەدییەكان، ژمارەمان كەمە؛ چونكە تازە و سەرەتاین، بۆیە تاكو ئێستا بەفەرمی خۆمان ڕانەگەیاندووە
دیبلۆماتیك: سەرنجتان لەسەر ڕەوشی ئاینیی و دۆخی بزافی ئیسلامی ئاڕاستەكانی ڕەوتی ئیسلامی لە كوردستان چییە؟
كارزان ئیبراهیم: بەداخو پەژارەوەین بۆ حاڵی موسوڵمانانی جیهان بە گشتیو بۆ موسوڵمانانی كورد بەتایبەتی، پێمانوایە بەهۆی دوورییان لە ئیسلامی ڕاستەقینەو خیلافەی ڕاشیدەو بەیعەتنەدانیان بە ئیمامی سەردەم، ئەوا ڕۆژ بەڕۆژ لە خوێنـرێژی و خۆخۆری و پاشەكشەدا دەبن. داواكارین لە خوای گەورە بەرچاویان ڕوون بكات بۆ هاتنە ناو ئەم كۆمەڵە خواییەوەو بەیعەت بدەن بە خەلیفەی ئیمامی مەهدی. ئامین
،،
باوەڕمانوایە خوای پەروەردگار عادیل و بە بەزییە تاوانباران بەقەد تاوانی خۆیان لە دۆزەخدا دەهێڵێتەوە نەك زیاتر، وە دۆزەخیشی بۆ چاكسازی خەتاباران دروست كردوە دوای پاكبوونەوەیان دەریاندەهێنێ و دۆزەخ لەناودەبات.
دیبلۆماتیك: ئەحمەدییەكان پەیڕەوی كام مەزهەب دەكەن، ئەگەر پەیڕەوی مەزهەبی حەنەفین بۆچی؟
كارزان ئیبراهیم: بەناوی خوای بەخشندەی میهرەبان، درودو سڵاو لەسەر گیانی پاكی گەورەو سەرداری مرۆڤایەتی پێشەوامان موحەممەد، ئێمەی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی پەیڕەوی قورئانی پیرۆزو فەرموودە پیرۆزەكان دەكەینو سوود لەڕاو بۆچوونی گشت مەزهەبە فیقهییەكان وەردەگرین بەبێ جیاوازی، بەڵام لەبەرئەوەی مەزهەبی حەنەفی زیاتر لە ڕوحی قورئانو شەریعەتەوە نزیكەو لە زۆرێك لە بابەتە چارەنووسسازەكاندا، زانایانی شەریعەتیش پەنای بۆ دەبەن، بەهەمان شێوە ئێمەی ئەحمەدیش زۆرتر سوودمان لەو مەزهەبە وەرگرتووە، بەڵام ئەمە واتای وانییە ئێمە مەزهەبی فیقهیمان حەنەفی بێتو پەیڕەوی ئەو مەزهەبە بكەین.
دیبلۆماتیك: بۆچی لەهەندێك وڵات ڕێگری لە ئەحمەدییەكان دەكرێت بەتایبەت لەوڵاتە عەرەبییەكانو بەتایبەتیتر لە جەزائیر، بە چ پاساوێك ڕێگرییان لێدەكرێت؟
كارزان ئیبراهیم: بەداخەوە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست شوێنی ململانێ و بەرەنگاربوونەوەی نێوان ئایینەكانو گروپی ناو خودی ئایینەكان بووە بە درێژایی مێژوو و ئێستاشی لەگەڵدابێت؛ چونكە لانكەی شارستانیەتو سەرهەڵدانی ئایینەكان بووە، بۆیە كاتێك لادان و سەرپێچی لە سەرچاوەو كرۆكی ئایین دەبێتە دیاردەو باو، وە خەڵكی لە گەڵی ڕادێن، دەرەنجام هەر هەوڵێكی گەڕاندنەوە بۆ سەرچاوەی سەرەكی ئایین بە لادانو هەڵگەڕانەوەو زندیقیەت هێماو ئەژمار دەكرێت، هەر لەبەر ئەم هۆیەشە ئێمەی مسوڵمانانی ئەحمەدی زۆرترین گرفتمان لەم رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە بۆ دروستبووە، كە ئەوە كاری ئیصلاحو چاكسازییە، هۆكارێكی تریش وێنایەكی ناشرینی ئەم كۆمەڵەی ئێمە گەیەندراوە بە وڵاتە عەرەبییەكان، بۆیە دەبینین لە سەرەتای بڵاوبوونەوەی ئەحمەدییەت لە هەندێ لەو وڵاتانەدا، ئەحمەدییەكان تووشی ناڕەحەتیو چەوساندنەوەو سجنكردن بوونەو لە هەندێ وڵات تا ئێستاش ئەم كارە قێزەونەیان هەر بەردەوامە، ئەوەی لەم ماوەیەی كۆتاییدا لە جەزائیر ڕوویدا، كاربەدەستانی جەزائیر پاساویان ئەوە بوو گوایە خەڵكی موسوڵمانی جەزائیر پەیڕەوی مەزهەبی مالیكی دەكەنو ڕێگا نادەن هیچ جۆرە بیروبۆچوونێكی نوێ بێتە وڵاتەكەیانەوە، تا كار گەیشتە ئەو ئاستەی تۆمەتو بوختانمان بۆ هەڵببەستن گوایە ئێمە هانی خەڵكی دەدەین بۆ توندوتیژی ئەمەش واتای ئەوەیە -زۆر بەداخەوە- ئەو كەسانەی كە ئەم كارە دەكەن بە هەزاران ساڵ گەڕاونەتە دواوەو بست بە بست شوێن پێی بێباوەڕانیان هەڵگرتووە.
،،
" كؤمةلَي ئيسلامي ئةحمةدي ئةو كؤمةلَةيةية كة بة فةرماني خواي طةورة لةسةر دةستي بةرِيَز ئيمامي مةهدي و مةسيحي ضاوةرِوانكراودا دامةزراوة "
دیبلۆماتیك: ئێوە بانگەشەی ئەوە دەكەن كە یەكەم ڕێبەری ئەحمەدییەكان مەهدی چاوەڕوانكراوە، ئایا بەپێی ڕێوشوێن و بەڵێنە ڕاگەیانراوەكانی فەرموودەو سەرچاوە ئیسلامییەكان لە ڕووی كات و شوێنەوە ئەمە پشتڕاست دەكرێتەوە؟
كارزان ئیبراهیم: بەڵێ بێگومان پشتڕاست دەكرێتەوە، سەرەتا هەموو موسوڵمانان هاوڕان لەسەر ئەوەی زۆرینەی نیشانەكانی هاتنی ڕۆژی دوایی هاتووە، بەڵام دەڵێن نیشانە گەورەكانی نەهاتووە، ئەمەش بەهۆی ئەوەوەیە لەو نیشانە گەورانە تێنەگەیشتوون، بۆ نموونە دەڵێن دەججال دەرنەكەوتووە ئەمەش بەهۆی ئەوەی ڕواڵەتی فەرموودەكانیان وەرگرتووە، خۆ ئەگەر لە فەرموودەكان وردبنەوە، ئەوا دەبینین بەڕوونو ئاشكرایی دیارە پێغەمبەری خوا (درودی خوای لەسەر بێت) لە خەویدا دەججالی بینیوە، وە ئەو ئاژاوە گەورەیە بریتییە لە ئاژاوەی بە مەسیحیكردنی وڵاتانی ئیسلامی... هەروەها نیشانەكانی تریش هەموویان دەركەوتوون كە لێرەدا مەجال نییە باسیان بكەین... كەواتە لە ڕووی كاتەوە بەڵێ كاتی دەركەوتنی ئیمامی مەهدییە، سەبارەت بە شوێنی دەركەوتنی ئیمامی مەهدی، بێگومان مەهدی لەو شوێنەوە دەردەكەوتووە كە دەججالی لێ دەركەوتووە، ئەویش بریتییە لە (باب اللُد). وە دەربارەی ڕەگەزی (نەژادی) ئیمامی مەهدی ئەوا لە فەرموودەدا هاتووە: ئەگەر ئیمان بەرز ببێتەوە بۆ ئاسمان ئەوا كەسێك لەنەوەی سەلمانی فارسی جارێكی تر ئیمان دەهێنێتەوە بۆ سەر زەوی. (سەحیحی بوخاری و موسلیم)
پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) دەفەرموێت مەهدی لە ڕۆژهەڵاتەوە سەرهەڵدەدات، دیارە هیندستانیش دەكەوێتە ڕۆژهەڵاتی حیجازەوە، لەفەرموودەیەكی تریشدا دەفەرموێت لە ڕۆژهەڵاتی دیمەشقەوە سەرهەڵدەدات. دیسان ئاشكرایە هیندستانیش لە ڕۆژهەڵاتی دیمەشقەوەیە.
دیبلۆماتیك: قەرارە بە هاتنی مەهدی ئیسلام بگەشێتەوەو ئەو فریاد ڕەس بێت، ئێوە كە بانگەشەی ئەوە دەكەن كە ئیمامی یەكەمی ئەحمەدییەكان مەهدییە، بەڵام بۆچی ڕێبەری یەكەمی ئەحمەدییەكان ئەم ڕۆڵەی نەگێڕا؟
كارزان ئیبراهیم: سوننەتی خوای گەورە وایە گۆڕانكاری لە ڕۆژێكو دوو ڕۆژدا ڕوونادات، بە درێژایی مێژوو هیچ پێغەمبەرێك نەبووە، ئەمڕۆ نێردرا بێت بۆ گەلەكەی و سبەینێ هەموو خەڵكی باوەڕیان پێیكرد بێتو ئایینەكەیان گەشابێتەوە، بەڵكو لە سەرەتادا تووشی ناخۆشیو دژایەتی زۆر توند بوونە، سەرەنجام باوەڕداران سەركەوتوو بوونە، بەڵام بەدیاریكراوی ئەوەی كە لەسەردەمی مەهدیدا ئیسلام دەگەشێتەوە، دەڵێین: ژیانی مەهدی واتە ئەو چەند ساڵەی كەتێیدا ژیاوە، بەڵام سەردەمی مەهدی ئەوەیە كە خەلیفەكانی لەدوای خۆی درێژەی پێدەدەن. بۆیە بێگومان ئەم كارە هەر ڕوودەدات ئەگەر ئێمە موسوڵمانی ڕاستەقینە بینو شوێنكەوتەی مەهدی بین و بەیعەتی پێبدەین. سوننەتی خوای گەورە وەهایە كە پێغەمبەران لەژیانی خۆیاندا تۆوی زیندووبوونەوە و گەشانەوەی ئایینەكەی خۆیان دەچێننو پاشان لەدوای خۆیان (واتە لەسەردەمی خەلیفەكانیاندا) ئەو تۆوە دەبێت بە درەختێكی گەورە.
بانگەوازی ئیمامی مەهدی (سڵاوی خوای لێ بێت) لەم سوننەتە خواییە بەدەر نییە. پاشان ئێمە دەبینین ئیسلام وەكو ئایین لە ڕووی هزریی و بەڵگەوە لەسەر دەستی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدیدا بەبەڵگە سەركەوتووە بەسەر هەموو ئایین و بیروباوەڕەكانی تردا.
ووتەکان،،
" كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی ئەو كۆمەڵەیەیە كە بە فەرمانی خوای گەورە لەسەر دەستی بەڕێز ئیمامی مەهدی و مەسیحی چاوەڕوانكراودا دامەزراوە "
دیبلۆماتیك: تێڕوانینی ئەحمەدی بۆ دەسەڵات و حكومڕانانی ئەو وڵاتانە چۆنە كە تێیدا دەژین؟
كارزان ئیبراهیم: ئێمە كۆمەڵێكی ئیسلامینو ئیصلاحی فكری و ئەخلاقین سیاسی نین؛ بۆیە وەكو كۆمەڵەكەمان لە ڕووی سیاسییەوە قسە لەسەر بابەتەكان ناكەین، بەڵكو بەپێوەرە شەرعییەكان بە باش دەڵێین باش و بە خراپیش دەڵێین خراپ. یان بەجۆرێكی تر بە تێڕوانینی ئێمەی ئەحمەدی یەكەم: حوكمڕانی ڕاست و سەلیم واتا خەمخۆری و جوان بەڕێوەبردنی خەڵك و دابینكردنی ماف و خۆشگوزەرانی كە ئەوە ئەركە لەسەر حوكمڕان دەبێ پێیەوە پابەندبێت و لە كاتی هەڵبژاردن پەیمانی داوەو خەڵكیش بۆ ئەوە دەنگیان پێیداوە. دووەم: تێڕوانینمان بۆ حوكمڕان تێڕوانینی قورئانە بۆ چەمكەكانی دادپەروەری و چاكسازی و خزمەتی خەڵك، بۆیە هەر ئاكار و ڕەوشتێك قورئان بەباشی دەزانێ ئێمەش بەڕاست و دروستی دەزانین وە ئەوەی قورئان بەخراپی دەزانێ ئێمەش بەخراپی دەزانین و ڕەتیدەكەینەوە، ئینجا هاوڵاتی ئەنجامی بدات یان حوكمڕان، وە هەردەوڵەتێك دەستوەرنەداتە كاروباری ئایینیمان ئێمە بە وەلی ئەمر ئەژماری دەكەین و گوێڕایەڵی كردنی واجبە، وە ئەگەر كەموكوڕیشی هەبوو لە ڕووی حوكمڕانییەوە ئەوا ڕووبەڕوو ئامۆژگاری دەكەین بە پێی توانا نەك لە پاشملە باس و غەیبەتی بكەین. ئەگەر چاك نەبوو نزا و دوعای چاكبوون و ئیصلاحی بۆ دەكەین و سەبر و ئارامی لەسەر دەگرین تا كاتی هەڵبژاردن وە كێشە و پشێوی نانێینەوە لە وڵات؛ چونكە تەنیا خۆمان زەرەر دەكەین دوژمن بەهۆیەوە دەخزێتە ناومان، نموونە ئاوارەی و كاولكاری وڵاتانی دەوروبەرمان. ئەگەر بە هەڵبژاردنیش چاك نەبوو ئەوا ئەو كاتە دەبێ تۆبەیەكی نەسووح و دروست بكەین؛ چونكە ئەگەر مسوڵمانی ڕاست و باش بواین خودا سزا و ئازاری نەدەداین هەروەك قورئان دەفەرموێت: {ۆمَا كَانَ اللَّهُ مُعَژِّبَهُمْ ۆهُمْ ێسْتَغْفِرُونَ} (اڵانفال ٣٣).
دیبلۆماتیك: بەپێی مەزهەب و بیروباوەڕی ئەحمەدی، ئیسلام دەبێت چۆن لە كۆمەڵگەو لە ژیاندا ڕۆڵ بگێڕێت، پێتانوایە دەبێت تەنها لە ژیانی كۆمەڵایەتی و تاكەكاندا ڕۆڵ بگێڕێت، یان پێویستە ئیسلام لەناو سیستم و یاساو حكومڕانیشدا بێت؟
كارزان ئیبراهیم: گومانی تێدا نییە ئیسلام ئایینێكی گشتگیرەو تەنها بۆ چینێكو سەردەمێكی دیاریكراو نییە، بەڵكو ئاینی كۆتایی مرۆڤایەتیەو بۆ ژیان هاتووە قورئانیش دەستوور و ڕێسایەتی، هەموو كایەكانی دەگرێتە خۆی و چارەسەری كێشەكانی دەكات، هەروەك خەلیفەی دووەمی ئێمەی ئەحمەدی لە تەفسیری سورەتی "كەهف"دا دەفەرمووێت: "قورئانی كەریم پرۆگرام و پەیڕەوە پەیوەندی نیە بە پرسیاری كەس ئەگەر كەسیش هیچی نەپرسیبا دەبوا باسی هەموو ئەو شتانەی كردبا كە پەیوەندی بە ڕەوشت و پەرستش و ڕوحانیات و تەقواو شارستانیەت و ئابووری و سیاسەتەوە هەیە."، "قورئان پەرتووكێكی ئاسمانی جیهانی ئەبەدییەو تایبەت نییە بە گەلو نەتەوەو سەردەمو زەمانێكی دیاریكراو." (تەفسیری كەبیر، سورەتی كەهف، بەرگی چوارەم لاپەڕە 615_616)، بۆیە ئیسلام لەژیان جیاناكرێتەوەو پێوویستە لەبواری حوكمداریدا ڕۆڵی خۆی بگێڕێت، بەڵام پێوویستە خەڵكی خۆیان ئەو بڕیارە بدەن نەك پسەپێنرێت بەسەریاندا. وە ئەركی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی چاكسازیی هزری و ئەخلاقی و ڕۆحی ئایینییەو هیچ تموحێكی سیاسی نییە. وە مێژووی 129 ساڵەی شاهیدە كە نە پارتو حیزبی دامەزراندووەو نە بەشداری هیچ حكومەتێكی كردووە، بەڵام ئەندامانی سەرپشك و ئازاد كردووە لە بە ئەندام بوون و لایەنگری بۆ هەر پارتێك كە خزمەت بە ئایین و نەتەوە و نیشتمان بكات.
،،
" تەنها لەڕێگەی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدییەوە ئیسلام زیندو دەبێتەوە، وە هەموو گروپەكانیتر لە ئاگری ئاژاوەو شكستدان. "
دیبلۆماتیك: ئایا ئێوە خۆتان بە فیرقەی ناجییە " كۆمەڵی ڕزگاربوو"دەزانن؟ ئەگەر وایە بەكام پێوەر؟
كارزان ئیبراهیم: لانی كەم زۆرینەی گروپە ئیسلامییەكان خۆیان بە "فیرقە ناجییە" دەزانن، بەڵام تەنها بانگەشە كردنی ئەمە نابێتە هۆی ئەوەی ئەوان "فیرقە ناجییە" بن، هەروەها ئەم شتە بۆ ئێمەش ڕاستە. بەڵێ، كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی ئەو كۆمەڵەیەیە كە بە فەرمانی خوای گەورە لەسەر دەستی بەڕێز ئیمامی مەهدی و مەسیحی چاوەڕوانكراودا دامەزراوە. وە جیاوازییە گەورەكەمان ئەوەیە ئەو گروپانەی تر بەهۆی ئیجتیهادەوە دامەزراون، بەڵام ئەم كۆمەڵەیەی ئێمە بە فەرمانی خوای گەورە دامەزراوە. وەهەروەها كاتێك ئێمە دەڵێین ئێمە "فیرقەی ناجییەین" واتای وانیە غەیری خۆمان بە ئەهلی دۆزەخ بزانین، بەڵكو مەبەست ئەوەیە كە تەنها لەڕێگەی كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدییەوە ئیسلام زیندو دەبێتەوە، وە هەموو گروپەكانیتر لە ئاگری ئاژاوەو شكستدان.
دیبلۆماتیك: وەكو دەزانیین ئێوە لە دوای ئیمامی مزگەوتەكانەوە نوێژ ناكەن، پاساوتان بۆ ئەمە چییە؟
كارزان ئیبراهیم: سەرەتا نوێژنەكردنمان لەدوای ئیمامە غەیرە ئەحمەدییەكان مانای ئەوەنییە كە حاشا ئەوانمان لەلا كافرو دەرچووبن لە گشت ڕوكن و پایەكانی باوەڕ و ئیسلام، تەنیا ئەو بەشە نەبێ كە پەیوەندی بە باوەڕبوون بە مەسیحی بەڵێندراو و ئیمامەوە هەیە؛ بۆیە لای ئێمە ئیمام دەبێت بە واتای وشە ئیمام و پێشەوا و پێشەنگ بێت لە هەموو چاكەكارییەكدا، ئەگەر كەسێك ئەو سەرپێچییە گەورەیەی كرد بێت و بەیعەتی بە ئیمامی مەهدی نەدابێت ئیتر چۆن بیكەین بە پێشەوامانو لە دوایەوە نوێژ بكەین! هەڵبەتە دەبینین زۆرێك لە سوننی لە دوای شیعییەوە نوێژ ناكەن، وە بە پێچەوانەشەوە؛ نەوەكو هەر ئەوەندە هەر لەناو مەزهەبی سوننیدا دەبینین هەندێ سوننی لە دوای هەندێكی تریانەوە نوێژ ناكەن، بە پاساوی ئەوەی بیدعەكارن، بۆیە ئەم كارەی ئێمە هیچ نەنگییەكی تێدا نییە، بەڵكو پێچەوانەكەی نەنگی و ناتەواوییە. پاشان ئەگەر ئێمە كەسێك بە ئیمامی خۆمان نەزانین ئیتر چۆن لەدوایەوە نوێژ بكەین؟! ئەگەر وابكەین ئەوا درۆمان لەگەڵ خۆمانو خەڵكیشدا كردووە، وە لە فەرموودەیشدا ھاتووە "ۆإِمَامُكُمْ مِنْكُمْ." (صحیح البخاری) واته: "ئیمامەكەتان لە خۆتانە".
كۆمەڵی ئیسلامی ئەحمەدی:
ئەم كۆمەڵەیە لە ساڵی 1889ی زاینی لە گوندی قادیان لە ویلایەتی پەنجابی هیندستان لەسەر دەستی میرزا غوڵام ئەحمەدی قادیانی دامەزراوە.
جیاوازی ئەوان لەگەڵ مسوڵمانانی ئەهلی سوننەدا ئەوەیە كە ئەمان باوەڕیانوایە مەسیعی مەوعودو ئیمامی مەهدی یەك كەسنو ئەو كەسەش تاكێكی كۆمەڵی ئەحمەدییەو میرزا غوڵام ئەحمەدی قادییانی دامەزرێنەری كۆمەڵەكەیە.
ئەحمەدییەكان لە زۆرێك لە وڵاتانی جیهاندا هەنو بەسیستمی خەلافەت كۆمەڵەكەیان بەڕێوە دەچێتو تا ئێستا پێنج خەلیفەیان هاتووەو خەلیفەی پێنجەمیان ناوی میرزا مەسرور ئەحمەدەو لە بەریتانیا نیشتەجێیە.