دیبلۆماتیک
لە نێوان ساڵانی 1020 تا 1926 ژمارەیەك لەو جولەكە كوردانەی كە سەدان ساڵ لەوەو بەر هاتبوونە كوردستان بەرەو فەلەستین كۆچیان كردو لە گەڕەكی " ئەلۆری" لە نزیك حەیفا نیشتەجێبوون.
كاتێكیش دەوڵەتی ئیسرائیل دروستكرا، كوردە جولەكەكانی كوردستان لە ساڵی 1948 وە بەتایبەت لە ساڵانی نێوان 1950 و 1951دا بە تەواوی كۆچیان كردو لە دەوروبەری قودس‌و چەندان ناوچەی لادێ نشین لە سەرانسەری وڵاتەكەدا نیشتەجێبوون‌و لەناوچە شاخاوییەكانی دەوروبەری قودس‌و شوێنەكانی تردا گوندیان دروستكرد.
كوردەكانی ئیسرائیل ئەو كوردە جولەكانەن كە لە هەموو بەشەكانی كوردستانەوە بە تایبەتی لە شارەكانی " سلێمانی‌و هەولێرو زاخۆو هەڵەبجەو پێنجوێن‌و كفری‌و كەلارو شەقلاوەو ئامێدی‌و سەقزو بۆكان‌و كامیاران‌و كرماشانەوە بەرەو ئیسرائیل كۆچیان كردووە.
کتێبی " کوردەکانی دەرەوەی چوار پارچەی کوردستان" کە سیروان مووسا پور ئامادەی کردووە، لە ڕێگەی چەندان سەرچاوەی جیاوازەوە، باسی لە کۆچکردنی کوردە جوولەکانی کوردستان بۆ ئێسرائیل کردووەو شوێنی نیشتەجێبوون و بارو گوزەرانی ئەوانیشی لە ئیسرائیل خستووەتە ڕوو.
وەکو موسا پور لە کتێبەکەیدا باسیکردووە ڕۆژنامەنووس " دینۆ دانیال" لە گفتوگۆی لەگەڵ بەشی كوردی دەنگی ئەمەریكادا وتوویەتی:" كوردەكانی ئیسرائیل بەزۆری دوو جۆرن، ئەوانەی لە كوردستانی ئێرانەوە هاتوون كە كوردەكانی ڕۆژهەڵاتن‌و ئەوانەی لە لەكوردستانی عێراقەوە هاتوون كە كوردەكانی باشوورن.
هاوکات " هەداسا یشورون" كە كچە گۆرانبێژێكی ئیسرائیلیی بە ڕەچەڵەك كوردی جولەكەكانی شاری " ورمێ"ی ڕۆژهەڵاتی كوردستانە، لە چاوپێكەوتنێكدا دەڵێت:" ئێمە لە ئیسرائیل سیی هەزار كەسین لە شارە جیاجیاكانی كوردستانەوە هاتووین وەك" سوقزو مەهابادو بۆكان‌و ورمێ".
جولەكەكانی كوردستان، لەگەڵ كۆمەڵگەی كوردیدا زۆر باش گونجابوون‌و بەر لە كۆچكردنیشیان بۆ فەلەستین لە زۆرێك لە شارەكانی كوردستاندا گەڕەكی تایبەت بەخۆیان هەبووە، وەك گەڕەكی جولەكان لە سلێمانی‌و گەڕەكی تەعجیل لە هەولێرو گەڕەكی جولەكان لە هەڵەبجەو لە زاخۆو لە ئامێدی‌و لە سنەو لە شاری شنۆو بۆكان.
بەپێی سەرچاوە بەریتانییەكان ژمارەی جولەكەكان لە ساڵی 1920 لە هەولێر چوار هەزارو 800 کەس بووەو لە سلێمانی هەزار کەس و لە كەركوك هەزارو 400 و لە مووسڵ 7 هەزارو 639 كەسبووە.
هەر بەپێی سەرچاوە بەریتانیەكان لە ساڵی 1947 ژمارەی جوولەكەكان لە هەولێر 3 هەزارو 109 كەسبووەو لە سلێمانی 2 هەزارو 271 و لە كەكووك 2 هەزارو 48 كەسبووە.
لە ساڵی 1954 واتە چەند ساڵێك لەپاش دروستكردنی قەوارەی ئیسرائیل، سەرجەم جوولەكان لە كوردستان نەماون‌و كۆچیان بۆ فەلەستین كردووە.
سالار
سالار مەحموود
وەكو لە كتێبی " كوردەكانی دەرەوەی چوار پارچەی كوردستان"دا هاتووە، گوندەكانی" مۆشاڤ میتاڤ - پەرزۆن - ئەفیتاڵ مۆشاڤ" كە دەكەونە باكووری ئیسرائیلەوە، هەموو دانیشتوانەكانیان بە بنەچە كوردن‌و لەسەرەتای دروستبوونی ئەو گوندانەوە، ئەو كوردانەی تێدا نیشتەجێبوون كە لە باشوور و ڕۆژهەڵاتی كوردستانەوە بەرەو ئیسرائیل كۆچیان كردووە.
كوردەكان لە ئیسرائیل بەگشتی لە باكووری ئەو وڵاتە نیشتەجێن، شاری ئورشەلیم‌و بەندەری ئەشدود لە باشوور ئەو شوێنە گرنگانەن كە كوردەكانی لێنیشتەجێن.
سەرچاوەكان ئاماژە بەوە دەدەن كە لە ساڵی 1930دا ژمارەی كوردە جووەكان لە لە قودسدا گەشتووەتە 4269 كەس‌و لەو كاتەشدا قودس 80 هەزار كەس ژمارەی دانیشتوانەكەی بووە.
شاری " كفاریروحام" ناوەندێكی تری نیشتەجێبوونی جووەكانی كوردستانە، ئەمشارە لە ساڵی 1951دا دامەزراوەو ژمارەی كوردە جووەكان لە ساڵی 1961 - 1965 تێیدا چوار هەزارو 500 كەس بووە، ئەمە جگە لەوەی لە شاری " مفڤام‌و"و شاری " نحس هاریم" ژمارەیەكی زۆری كوردە جووەكانی لێدەژین.
نووسەری كتێبی " كوردەكانی دەرەوەی چوار پارچەی كوردستان" ئەوەی خستووەتە ڕوو کە بەپێی سەرچاوەكانی تایبەت بە كوردە جووەكانی ئیسرائیل 150 هەزار كەس لە كوردە جووەكان لە ئیسرائیلدا دەژین.
لە گفتوگۆیدا لەگەڵ بەشی كوردی دەنگی ئەمەریكا، ڕۆژنامەنووس " دینۆ دانیال" باسیلەوە كردووە كە ژمارەی كوردەكانی ئیسرائیل نزیك دەبێتەوە لە 250 هەزار كەس.
سیروان مووسا پوور، نوسەری كتێبی " كوردەكانی دەرەوەی چوار پارچەی كوردستان" لە زاری چەند كوردێکی جوولەكەی نیشتەجێبووی ئیسرائیلەوە باس لە گوزەرانی نالەباری ئەوان دەكات.
ساسۆن كە كوردێكی جوولەكە بووەو گەڕاوەتەوە بۆ ئیسرائیل، باسلە سەرەتای گەڕانەوەیان لە كوردستانەوە بۆ ئیسرائیل دەكات‌و دەڵێت:" دوای ئەوەی گەشتینە خاكی ئیسرائیل بەرەو ئۆردوگایان بردین، گوزەرانمان زۆر خراپ بوو، تەنانەت ئاوی خواردنەوەمان دەست نەدەكەوت‌و هیچ پارەمان پێنەبوو بۆئەوەی خۆمانی پێبژیەنین، بەڵام جوولەكەكانی وڵاتانی تر گوزەرانیان زۆر باش بوو، زۆر ڕێزیان لێدەگیرا، دیار بوو ئەمە پیلانێك بوو بۆ ئێمە بۆ ئەوەی وەكو كۆیلە بەكارمان بێنن".
ساسۆن ئەوەش باسدەكات كە جوولەكە كوردەكان لە پێناوی نانی ڕۆژانەیاندا چ كارێك گرانبوایە دەیان كردو ئەوەش دەڵێت كە ئەوان كردویانەو جوولەكە ئەوروپیەكان خواردوویانە.
وەك لە كتێبی " كوردەكانی دەرەوەی چوار پارچەی كوردستان"دا باسكراوە، كوردە جووەكانی ئیسرائیل لەچاو جووەكانی وڵاتانی ئەوروپا لە هەموو بارێكی ژیان بێبەشن‌و كام كارەی گران‌و سەختەو ماندووبوونی زۆر دەوێت ئەوان دەیكەن، وەكو كرێكاری‌و جادە درووستكردن‌و ئاژەڵداری‌و كشتوكاڵكردن.
بة پشتبەستن بە چەند سەرچاوەی جۆراو جۆر نووسەری كتێبەكە ئەوەشی باسكردووە كە لەكاتی هەڵبژاردندا تۆزێك ڕێز لە كوردە جووەكان دەگرن‌و بەرپرسان لێیان نزیك دەبنەوە بۆ ئەوەی دەنگیان پێبدەن، بۆ ئەو مەبەستەش ئاهەنگیان بۆ دەگێڕن‌و دەهۆڵ‌و زوڕنایان بۆ لێدەدەن‌و دوای هەڵبژاردنیش پشتگوێیان دەخەن.