موقته‌دا سه‌در كه ئێستا به شێری یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ی پرۆسەی سیاسیی ناوده‌برێت و خاوه‌ن پێگه‌ی جه‌ماوه‌ریی و زۆرترین كورسی و ده‌یان حوجره‌و ناوه‌ندی عیلمیی و حه‌وزه‌ی ئاینی و جومگه‌ی هه‌ستیاری حكومیی و حیزبی و پارله‌مانی و بازرگانییە له عێراق و ئێران و وڵاتانی ده‌ره‌وه، تا كوێ ده‌روات و قاچه‌كانی قوڕاویی نابێت و رێگای پێ ئه‌ده‌ن به‌رده‌وامی بدات به‌م مانۆرانه. كه جگه له خۆی و كوتله‌كه‌ی هیچ تاكێكی عێراقی سودی لێ وه‌رنه‌گرت ته‌نانه‌ت به گروپی تشرینیه‌كانیشه‌وه كه عێراقیان هێنابوو به چۆكداو حكومه‌ته‌كه‌ی عادل عه‌بدول مه‌هدیان له چه‌ند مانگێكدا روخاند؟
بیری ویلایەتی فەقیه (١) ئەوکاتە سەری هەڵدا کە ئیمامی دوانزەیەمی شیعیی لە دوای دیارنەمانی لە ٣٢٩ ی کۆچی "الغيبه الكبرى" تەواوی کیان و حوکمرانیان لە خۆیان یاساغ و حەرام کرد، بەڵام دواتر پرۆکسیان دامەزراند واتە (وکیل) و کەوتنە شوێن ئەوانیتر، شیعە بەس وەکیلی هەبێت کەسی تری ناوێ تەنانەت سیستمی رەهبەریی ئێرانی سیستمی پڕۆکسیی بریکارییە.
ئێستا موقتەدا سەدر بەهاوکاریی هاوپەیمانێتیەکای دەیەوێت ئەو میتۆدە بچەسپێنێت وەک رەهبەری دینیی و دیموکراسیی و ئیسڵاحسازیی بەسەر کوردو عێراقیەکان و لە دوورەوە لە حەنانەو نەجەف حوکمداربێ، وەک حەسەن نەسروڵاو قاسمی سولەیمانی و بە تارمایی و کاریزماکانی، بە کاراکتەری بەهێز حوکم بچەسپێنێت وەک ڕێگاخۆشکردن بۆ گرتنەدەستی مەرجەعیەتی ڕەها. تەنانەت شیعەی ڕادیکاڵ و وەلائییش تێپەڕبکات و بەتۆپزیی موفتیی و جەڕێنەریی هەموو یاساو ڕێساو دۆخەکان بێت.
،،
بەڵام شیعەکانی چوارچێوەی هەماهەنگیی بۆ ئەوەندە تەقیە دەکەن و دەترسن، کە دیدگاو حەشدو هێزیشیان بەدەستە بە ئێرانیشەوە،
هێشتا ناوێرن بکەونە بەرەی دژایەتی ئەو ڕەوت و مەرجەعیەتەوە چونکە بۆیان یەکلایی نەبۆتەوە ئایندەیان لە عێراقیزمی موقتەدایی چۆنەو چی لێ دێت و دەترسن مۆدێل و گەمەیەکی ئێرانی ئەمریکی بێت و سەماحەتی سەدر سەرکەوێت. دواتر ڕوون نییە لایان ئایا جێگرەوەی مەرجەعی دوای ئایەتوڵا عەلی سیستانی کێیە، بۆیە هێشتا ئومێدیان بەو جبەو عەمامەیەی سەری موقتەدا زۆرە.
هه‌میشه ئەو فیگەرە عەمامە ڕەشە مانۆڕسازبوەو کوردی وەک پردی پەڕینەوە بۆ پرۆژە گەورەکە بەکار هێناوە، چ له سه‌روه‌ختی نوسینه‌وه‌ی ده‌ستووری 2005 تا ریفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی لە ٢٠١٧ و روداوه‌كانی شانزه‌ی ئۆكتۆبه‌ر کە دواتر پاشەکشەی کرد بە لیواو سەرایاکانی لە کەرکوک گوایه نایه‌وێت له‌و پرسه‌وه تێوه بگلێت، لەکاتێکدا دەبوو وەک ڕیفۆرمخوازێک و هەڵگری تێزی دادگەریی و چاکەخوازیی! ڕۆڵی باشتری هەبوایە، دەی ئەو هەمیشە هه‌ناسه‌ی رق و تۆڵه‌و مانۆڕو موجامه‌لاتی تێكه‌ڵ كردوه‌و كاراكته‌ری یه‌كلاكه‌ره‌وه نه‌بووه بۆ پرسه سیاسیه‌كانی كورد بەڵکو سیناریستی لێدان بووە لە دۆزگەریی کوردیی بەرەو سەرخستنی خشت بۆ دیوارە گەورەکەی خۆی کە عێراقیزمی مەزهەبییە، له‌كاتێكدا كوردو پارته سیاسیه‌كانی هه‌رگیز له‌و كه‌متریان نه‌كردووه دژی فاشیزمی به‌عس و دیكتاتۆریه‌تی سه‌دام .
،،
بۆیە ئەو فیگەرە لە ئێستادا دیموکراسیەت بەکار دێنێ بۆ گەشتن بە پلیکانەکانی میمبەریی و ئایەتوڵاهیی و مەرجەعیەت و قسەکەرو خەتیبی یەکەم.
هه‌ركات خواسته سیاسیه‌كه‌ی گونجاو بووبێت هێرشی توندی كردۆته سه‌ر هه‌رێمی كوردستان و توند یه‌خه‌ی پێگرتووه‌تا دیدگای بۆ هەڵوەشاندنەوەی هێزی پێشمەرگەو ناوزەدکردنی بە میلیشیا. ئێستاش له سه‌روبه‌ندی پێكهێنانی حكومه‌تی نوێدا كاتێك هێزو بلۆكه سیاسیه‌كان تا راده‌یه‌ك نه‌یانتوانی بگەنە دەریچەو لێکتێگەیشتنێکی دیموکراسی په‌رله‌مانیی بۆ پێکهێنانی حکومەت، ناكرێت وه‌ك فیگه‌رێكی ئاسان و ساف ته‌ماشای موقته‌دا بكرێت و ئومێدی له‌سه‌ر دابنرێت و ده‌بێت رابردووی له‌به‌رچاو بگیرێت کە هەگبەکەی چی تێدایەو هیواخوازیی چییە؟
(١)
#بە_ئاماژە بۆ دیدگای ویلایەتی نیابیی پێشەنگە دینییە باڵاکانی شیعە، المقصود بولاية الفقيه في المصطلح الفقهي هو نيابة الفقيه ـ الجامع لشروط التقليد والمرجعية الدينية الامام المهدي. لە کتێبی(كشف الأسرار) یەکەم کتێبی ڕوحوڵا ئیمام خومەینی بە دیراسەی قووڵ باسی کردوەو چەمکەکە هێندەش کۆن نییە بەتایبەت “ولاية الفقيه المطلقة” و ڕزگارکردنی دەوڵەتی دینی لە ستەمکاری فەرمانڕەواکان و جەهلی زانایان (استبداد الحكام وغفلة العلماء) دیسان مۆبیلیزەو تەعریفکردنەوەی بە دیدی مەزهەبیانەی مەرجەعیەت و خەتی ئیمام.