مەحمو رەزا ئەمین
ململانێ‌ی نێوان نێچیروان بەرزانی و مەسروری ئامۆزای، شتێکی شاراوە نیە. هەرچەندە جار جار هەنێ سەرکردە و کادری پارتی ئینکاری ئەکەن لە ناو بنەماڵەی بەرزانی‌دا ململانێ هەبێ، بەڵام مێژوی پارتی و بنەماڵەی بەرزانی وەکو خاوەنی پارتی، ئەی سەلمێنن کە ملانێ‌ی ناو بنەماڵەی بەرزانی لە پێش دروستبونی پارتی و لە پێش بزوتنەوەکانی بەرزانەوە هەبوە و هەیە، جا ململانێکە سیاسی بو بێ یان دنیایی و کۆمەڵایەتی.
نمونە زۆرن بیری بنەماڵەی بەرزانی و پارتی‌یەکانی بخەینەوە، بەڵام
،،
ئەوە بە ئەرکی ئەم وتارە نازانم. ئەم وتارە تەرخانە بۆ راکێشانی سەرنجی نێچیروان بەرزانی بۆ ئەو حاڵەتەی بە دەس مامی و کوڕەکانی‌یەوە تێ‌ی کەوتوە.
هەمو سەرکردە دێرینەکانی پارتی‌ی سەردەمی بەرزانی‌ی باوک، ئەوانەی مردون و ئەوانەی ماون، کەم و زۆر ئاگاداری ململانێ‌ی نێوان ئیدریس بەرزانی و مەسعود بەرزانی بون. ئاگاداری ئەوە بون کە چۆن ئیدریس بەرزانی خەفەتی بەدەس باوکی‌یەوە خواردوە، چونکە فەزڵی مەسعودی برا بچوکی داوە بە سەر ئیدریسی برا گەورەدا و چاوی تێ بڕیوە بیکا بە جێگرەوەی خۆی.
لە هەمو ئەوانە وردتر و ئاگادارتر، ئەیوب بابۆ بەرزانی‌ی ئامۆزای هەردوکیان و هاوڕێ‌ی هەردوکیانە. ئەیوب لە کتێبی (الحرکة التحرریة الکوردیة وصراع القوی الاقلیمیة والدولیة، ١٩٥٨- ١٩٧٥، آذار ٢٠١١، جنیف- سویسرا)دا فەسڵێکی تایبەت کردوە بە ململانێ‌ی نێوان دو براکە و باوکیان بە ناوی (هزیمة الانتصار، ص ص ٣٥٩- ٤٠٠).
لەو فەسڵەدا بە وردی موعاناتی ئیدریس بەرزانی ئە گێڕیتەوە بە دەس نادادی‌ی باوکی‌یەوە و چۆن فەزلی مەسعودی داوە بەسەریا. موعاناتەکەی ئەوەنە زۆر بوە هەنێ جار خۆی پێ نەگیراوە، فرمێسک بەرچاوی لێڵ کردوە و گەیشتۆتە رادەی نائومێدی‌ی تەواو.
جاران دنیای سیاسەت و تەکنەلۆجیا و بەرژەوەندی‌یەکان وەکو ئێستا کراوە و پێشکەوتو و گەورە نە بون، لەبەر ئەوە ململانێ‌ی نێوان بەرزانی‌ی باوک و کوڕەکانی، لە سنورێکی تەسکا هەستی پێ ئە کرا، بەڵام
،،
ئێستا چاودێری نا وریایش زۆر بە ئاسانی ئەتوانێ لە رێگەی کەناڵە نەوتی‌یەکانی (روداو و کوردستان٢٤) و لە رێگەی پەیجەکانی فەیسبوک و لە رێگەی بێ ئەرزشکردنی پۆستی سەرۆکی هەرێمەوە، ململانێ‌ی ئەم دو ئامۆزایە هەست پێ بکا.
لە ٢٠٠٥ ەوە هەتا ریفراندۆمەکەی بەرزانی‌ی کوڕ، مام و برازا کەسی یەکەم و دوەمی هەرێم بون. برازا لە سێبەری مام‌دا کەمتر تیشکی بەر ئەکەوت، چونکە مام سەرۆکی هەرێم و برازا سەرۆکی حوکمەت بو. بە قانون‌یش مام کەسی یەکەمی دەسەڵاتی جێبەجێکردن بو.
بەڵام لەوەتی بەرزانی‌ی نەوە بوە بە سەرۆکی حوکمەت و بەرزانی‌ی برازا سەرۆکی هەرێمە، هاوکێشەکە پێچەوانە بۆتەوە: سەرۆکی حوکمەت تەجاوزی دەسەڵاتی سەرۆکی هەرێم ئەکا بە بێ ئەوەی پرسی پێ بکا یان گوێ بە رەئی و بیروبۆچونەکانی بدا، بۆ نمونە لە بواری جوڵاندنی هێز (پ. م)دا. بەمەرجێ جوڵاندنی هێز دەسەڵاتی (حصري) نێچیروانە نەک مەسرور.
گرفتەکە بۆ نێچیروان بەرزانی رۆژ لە رۆژ گەورەتر ئەبێ، ئەگەر زانیمان مەسعود بەرزانی، کە ئێستا مەرجەعی تاک و تەنیای بنەماڵەی بەرزانی‌یە، تەواو تەواو بە رێچکەکەی باوکیا ئەڕوا بۆ تەوریسکردنی دەسەڵاتی حیزب و بنەماڵە بۆ مەسرور و لە قاڵبدانی نێچیر و براکانی.
ئەو پرسیارەی گرنگە ئێستا لە نێچروان بکرێ، ئەمەیە:
تەجروبەی باوکی دوبارە ئەکاتە و لە ناخەوە خۆی ئەخواتەوە و بێدەنگی هەڵەبژێرێ یاخود سود لە تەجروبەی باوکی وەرەگرێ و رێگە لە دوبارەبونەوەی ئەگرێ؟
کاتێ، خوا لێ‌ی خۆش بێ ئیدریس بەرزانی کۆچی دوایی کرد، نێچروان تەمەنی ٢٠ ساڵ بو. لەبەر ئەوە دڵنیام کە ئاگاداری هەموشی نە بو بێ، ئاگاداری بەشێک لە موعاناتەکانی باوکی بوە بە دەس باپیری و مامی‌یەوە. لەگەڵ ئەوەشا پێشنیاری بۆ ئەکەم ئەو بەشەی کتێبەکەی کاک ئەیوبی ئامۆزازای بخوێنێتەوە تا وردتر لە موعاناتەکانی باوکی تێ بگا.
،،
ئێستا، ئەگەر نێچیروان بیەوێ خۆی و براکانی لەو قەفەزە رزگار بکا کە مامی و مەسروری ئامۆزای و براکانی بۆیان دروست کردون، هەلێکی زێڕینی بۆ رەخساوە.
ئەو هەلە ئەگەر ئێستا نەقۆزرێتەوە پاش ماوەیەکی کورت بەسەر ئەچێ و قەفەزەکە ئەگەر ئێستا لە تەختە بێ، ماوەیەکی تر ئەبێ بە قەفەزی ئاسن و تیایا ئەپوکێنەوە.
کامە هەل؟
هەمو خەڵکی کوردستان، بە بەشی زۆری ئەو پارتی‌یانەشەوە کە خاوەنی ویژدانی خۆیانن؛ رێکخراوی نەتەوە یەکگرتوەکان؛ رێکخراوە جیهانی‌یەکانی مافی مرۆڤ؛ نوێنەرایەتی‌ی وڵاتی خۆرئاوا و وڵاتانی تری عەرەبی و ئاسیاوی؛ یەکێتی‌ی ئەوروپا و وڵاتە بە نفوزەکانی وەکو: ئەمریکا، ئەڵمانیا، فرەنسا و بریتانیا، هەمویان ئەزانن کەیسی سزادراوەکانی بادینان کەیسێکی ناقانونی و دروستکراوی دەستی دەزگای پاراستنی پارتی‌یە و ئەم کەیسە و دەرهاویشتەکانی زیانی زۆر بە ناوبانگە زڕاوەکەی هەرێم ئەگەیەنێ و ئەوەنەی کە رسوای ئەکا.
ئێستا ئەو چرکە ساتەیە کە نێچروان بەرزانی ئەتوانێ بە "یەک پیا کێشان" رێگە لە بچوککردنەوەی خۆی و رسواترکردنی سیستمی حوکمڕانی‌ی هەرێم بگرێ. هەنگاوێکی وا کۆمەڵێ دەسکەوت و سەروەری بۆ خۆی و هەرێم مسۆگەر ئەکا:
یەکەم:
رێگە لە دوبارەبونەوەی تەجروبەکەی باوکی ئەگرێ و رۆحی شاد ئەکا.
دوەم:
شانی خۆی لە قورسایی گوشارەکانی ئەمریکا و ئەڵمانیا و فرەنسا و وڵاتانی غەرب و رێکخراوە جیهانی‌یەکانی مافی مرۆڤ و کەسوکاری سزادراوان و رای گشتی‌ی کوردستان بەتاڵ ئە کاتەوە و متمانەی وڵاتانی غەربی خاوەن نفوز بە دەس ئەهێنێ.
سێیەم:
نفوزی خۆی لەناو پارتی و لە ناو خەڵکی بادینان و هەولێر و سلێمانی و گەرمیان و کەرکوک و تەواوی خەڵکی کوردستانا، ئەباتە سەرێ.
چوارەم:
سنورێ بۆ قەزای حیزبی دا ئەنێ و قۆناغێکی نوێ دەس ئەکا بە سەرهەڵدان، کە ئەکرێ ناوی بنێین سەرەتای قۆناغی سەربەخۆکردنی دەسەڵاتی قەزایی...
ئەو هەمو دەسکەوتە زاتی و گشتی‌یە بە بڕیارێکی نێچیروان بەرزانی‌ی سەرۆکی هەرێمی کوردستان یەنە دی کە بریتی‌یە لە "دەرکردنی لێبوردنی تایبەت بۆ سزادراوانی بادینان".
نێچروان بەرزانی لە بەردەم ئاڵنگاری‌یەکی چارەنوسسازایە: بەرژەوەندی‌ی گشتی‌ی هەرێم و خەڵکی کوردستان و خۆی هەڵەبژێرێ و گرەوەکە ئەباتەوە یاخود بەرژەوەندی‌ی تایبەتی بنەماڵە و دوبارەکردنەوەی تەجروبەکەی باوکی؟