ئەو بابەتە بە ستوونيک و دەیان وتار کورتناکرێتەوە ، بەڵام بەپێی ئەزموونی ژیانم و خوێندنەوەی سەدان  کتێب  لەسەر هۆکاری دواکەوتوویی و هەژاری گەلان و وڵاتان و خۆشەویستیم بۆ کوردستان ، دەتوانم شیکردنەوەیەکی واقیعی دواکەوتوویی ئێمە لەڕووی کلتووری و سیاسی و زانستی و ئابووری و ڕەفتاری بخەمەڕوو ، کە ئەم دواکەتووییە  پەیوەندی بە گەلی سەردەست و ئیستیعمار  و  پارتی و یەکێتی و ئەو شتانە نیە ،کەواتە مێژووی داگیرکاری هۆکار نیە ،.بەڵکو هۆکاری سەرەکی ئەوەیە کە هێشتا زۆربەی دانیشتوان و دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان قەناعەتیان بەوە نەهێناوە کە جیاکردنەوەی ئایین لە نیشتیمان بەردی بناغەی پێشکەوتنە ، لە سەدەی ناوەڕاستدا هێزی کەنیسە پێشکەوتنی زانستی و ئابووری دواخست و خورافات جێگەی گرتبووەوە و ، حوکمی ئەوانەیان بە ئیعدامکردندا  کە بەزانست سەلماندیان زەوی خڕە ، بەڵام کاتێک ئەوروپا و ئەمەریکای باکوور ئایینیان لە دەوڵەت جیاکردەوە ، پێشکەوتن ڕوویدا  ، لەکن ئێمە هەر شتێک ڕووبدات پێت دەڵێن کاکە ئیسلامەتی نەماوە  !!  لە هیچ کەسێک مەپرسە لە کێشەیەک ، مەگەر بەخێرایی بە چارەسەری هەمیشەیی و بەردەوام  وەڵامتدەداتەوە هۆکارەکەی بریتیە لە غیابی ئایین !! ئەگەر باسی ڕێژەی تەڵاق بکەیت یان بڵاوبوونەوی بەرتیل و گەندەڵی بەهەمان وەڵام غیابی ئایینە جوابت دەدەنەوە ، ژاپۆنیەکان گەلێکن زۆربەیان بێدینن  واتە مولحیدن و بڕوایان بە بەهشت و دۆزەخ نیە ، بەڵام زیاتر لە هەموو گەلانی جیهان خاوەن کار و بەرهەمن و ، لە هەمووان کەمتر گەندەڵن  ، کەواتە نزیکبوون یان دووربوون لە ئایین و ڕێوڕەسمەکانی هیچ بەهایەکی ئەوتۆی نیە ، جیاکردنەوەی ئایین لە دامەزراوەکان پێویستە و زەڕوریە لە دەستووری دادێی هەرێمی کوردستان دەبێت  بڕیاری لەسەر بدرێت ، ئەمە سەرەتایە بۆ دەرچوون لە دواکەوتوویی ، ناکرێت تۆ دەستورێکت هەبێت تێکەڵاوبێت لە مەدەنی و ئایینی ، یان هەوڵبدريت دارەکە لە ناوەڕاست بگریت ، دەبێت دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان دەستی پیاوانی ئایینی لە تەشریع و سیاسەت و پەروەردە دوورخەنەوە ، لە هەموو دونیا پیاوی ئایینی تەنها لە پەرستگاکانە لەناو ، مزگەوت ، کەنیسە ، پەرستگای جووەکان ، بوزیەکان ، ماوی ، بەهائی…تاد ،  تەمەنا دەکەم کە زۆر بە تووندی ڕێگەبگرن لە تەدەخولکردنی پیاوانی ئایینی لە بڕیارەکان و یاساکان  نابێ پرسیاریان پێبکرێت  لە مەنهەجی تەعلیم ، بەڕاستی ناشبێت  دەسەڵات و هاوڵاتیانی تر تەدەخول بکەنە ئەو پەیوەندیە تووندە تایبەتمەندیەی نێوان مرۆڤ و خوادایەکەی  ، زۆر سەیرە لەسەردەمی زیرەکی دەستکرد و ئەندازەی بۆماوەیی و جینات  کەسێکی بانگخواز کە خۆم گوێم لێبوو بڵێت سەفرە حەرامە ، یان وێنە هەڵواسین کوفرە ، سەیرەکە لەوەدایە  بەهەندێکیان دەڵێن « زانا » ، کاکی خۆم   زانا ئەو کەسەیە کە داهێنانێکی هێنابيتەدی ، ئەنشتاین و ئەدیسۆن  و نیوتن…. تاد زانان بەڵام ئەوانە زانا نین بەڵکو پیاوی ئایینین  ، ئەگەر بەڕاستی ئێمە لە ئایین گەیشتباین پاک و خاوێنی زۆربەی شەقامەکانمان لەو ئاستە نەدەبوو  و ئاو- مان وابەفیڕۆ نەدەدا کەوا دەیبینین و دەیان شتی تر  دینداریەکەی ئێمە شکلیە و ، لەڕووی ئاینی و کۆمەڵگایی مەعقول نیە ملیۆنەها دینار لە دروستکردنی مزگەفتی نوێ کە پێویستمان پێی نیە  تەنها بۆ ناوبانگ و خۆدەرخستنە خەرجبکەیت ، کەچی پارەت نەبێت بۆ دروستکردنی قوتابخانە و نەخۆشخانە ، « جبران خلیل جبران » دەڵێت : ( ناتوانیت باوەڕی مرۆڤ بە چوونی چەند جارەی بۆ مزگەفت بپێویت ، بەڵکو بەوە دەپێورێت کە تاچەند خێری بۆ کەسانی تر پێشکەشکردووە ) ، پێش هاتنی ئایینەکان ئێمە مرۆڤ بووین ، خوای گەورە منداڵەکانی ئادەم و حەوا-ی بەر لە ئایین دروستکردووە و ، ئادەم و حەوا هیچ ئاینێکیان نەبوو بەڵکو تەنها ویژدانێکی ئینسانی هەبووە ،  جوداکردنەوەی ئایین لە دەوڵەت وێڕای ڕەچاوکردنی  ئایینی زۆرینە زەڕوڕیە بۆ سەرەتای دەرچوون لە دواکەوتوویی ، بەڵام ئەمە ئاسان نیە چونکە تا ئێستا  دەسەڵاتی ئایینی بەهێزە و ، ڕەوتێکی گەورەی میللی بڕوای پێی هەیە و پشتیوانی لێدەکەن ، با هەموومان بە گەل و دەسەڵات  بیربکەینەوە ئایا دەرچەیەکی تری حەقیقی ترمان هەیە تا دوای دەیان  ساڵ نەوەیەکی جیاواز لە ڕوخسار و خواردن و  شێوازی ژیان و ئاستی تەعلیمی و گۆڕانکاریکردن لە ڕەفتار و مامڵەکردنی لەگەڵ ئەوانی تر بەرهەم بهێنێت و دروستبکات و داهێنان بکات و وا لە نیشتیمانەکەی بکات بیخاتە ڕێزبەندی وڵاتە پێشکەوتوەکان ،  بۆئەوەی  ئەو نەوە نوێیانەی دەردەچن زۆر بەختەوەرتربن  و  زیاتر چێژ لە ئەولەویاتەکانی کەڕامەی مرۆیی وەرگرن .