مێژوی ئیخوان لە ئیمارات، لە گەشەكردنەوە بۆ لەناوچوون

2018-10-07

و. ئیسحاق عەلائەدین
گەشەكردنی ئیخوان لە ئیمارات

جیا لە وڵاتانی كەنداو، دەوڵەتی ئیمارات لە پەنجاكان‌و شەستەكانی سەدەی رابردو سوربوو لەسەر وەرگرتنی ژمارەیەكی گەورەی ئەندامانی كۆمەڵەی ئیخوان لە وڵاتانی ترەوە بۆ ناو وڵاتەكەی خۆی، هەتا وەكو دادوەرو مامۆستا دەوام بكەن، بۆ ئەوەی ئەو بۆشاییەی كەمی كادیری خوێندنی باڵا لە بواری خوێندنی باڵادا كە هەیبوو لە ڕێگەی ئەوانەوە پڕی بكاتەوە، چونكە ئەوان هەموویان خاوەنی بروانامەی باڵا بوون‌و لە وەزارەتی خوێندنی باڵادا شارەزابوون، ئیماراتیش هیچ جێگرەوەیەكی تری نەبو جگە لە وەرگرتنی ئەوان نەبێت، پاڵپشت لەسەر ئەوە، زۆرێك لە قوتابیەكان بوونە عاشقی خۆندنی باڵاو كەسانی زۆر گەورەیان بۆ داهاتوی ئیمارات لێدەرچوو، لە هەمان كاتیشدا بوونە ئەندامێكی كارای لقی ئیخوان لە ئیمارات .

 

لەسەرەتای حەفتاكان و دوای گەرانەوەی زۆرێك لە قوتابیە ئیماراتیەكان كە بۆ خوێندن ڕۆیشتبونە دەرەوەی وڵات، فكرەی ئیخوانیان وەرگرتبوو، كەهاتنەوە بۆ ئیمارات، كیانێكیان بە ناوی (كۆمەڵەی چاكسازی‌و ئاراستەی كۆمەڵایەتی) لە ساڵی 1974 دروستكرد.


لقی " دوبەی"یی كۆمەڵەكە دووەم رێكخرای كۆمەڵگەی مەدەنی بوو كە مۆڵەتی فەرمی كاركردنی لە وەزارەتی كاروكاروباری كۆمەڵایەتی لە ئیمارات وەرگرتبوو، كە لەلایەن حاكمی دوبەی ئەو كات (شێخ ڕاشید ئال مەكتوم) یارمەتی دارایی ئەدران، وە دەستی هەبوو لە دروستكردنی بارەگای سەرەكی كۆمەڵەكە لە ئیمارات، بە ئاشكرا حكومەتی ئیماراتی یارمەتی كۆمەلەكەی دەدا بەبیانووی ئەوەی كۆمەڵەكە خزمەت بە نەتەوەی عەرەب دەكات.


دواتر بەیارمەتی شێخ ڕاشید چەند لقێكی تری كۆمەڵەكە دروست بوو لە فەجیرەو چەند شوێنێكی تر، وە شێخ زاهید ئال نهیان حاكمی ئەبو زەبی و سەرۆككۆمار لە كۆتایی حەفتاكان بەشدار بو لە دروست كردنی لقی كۆمەڵە لە ئەبو زەبی، هەر ئەویش دواجار بەدرێژایی حەفتاكان بووە لەناوبەری هەموو لقەكانی كۆمەڵە.
كۆمەڵێك كار هەبوون كە پێویست بوو گرینگییان پێبدرێت یەكێك لەوانە ئەوەبوو كە كۆمەڵەكە ناتوانێت بڕواتە شاریقە، بەهۆی پەیوەندی دورودرێژی كۆمەڵە بە وڵاتی سعودیە، بەڵام لە عەجمان سەرەرای نەبونی لقی كۆمەڵەی چاكسازی، ئیخوان هەستا كۆمەڵەیەكی تری بەناوی (كۆمەڵەی ڕێنمایی) دروست كرد.

شێخ زاهید ئال نهیان


ئیخوان لە ئیمارات سور بوو لەسەر رێكخستنی چالاكی كۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و ... وەكو رێكخستنەكانی ئیخوان لە وڵاتانی تری جیهان، كە هەستابون بە بەشداری كردنی كاری خێرخوازی، لەگەڵ دروستكردنی یەكەم حكومەتی ئیماراتی سەربەخۆ لە ساڵی 1971، شێخ سەعید عەبدوڵا سەلمان لە كۆمەڵەی چاكسازی كرا بە وەزیری نیشتەجێبون، وە محمد عەبدولرەحمان ئال بەكر كرا بە وەزیری داد و دواتریش كرا بە وەزیری ئەوقاف، بە دیاریكراوی لە ساڵی 1977 و دوای ئەوە لە ساڵی 1979 شێخ سەلمان كرا بە وەزیری خوێندنی باڵا ، و شێخ سوڵتان بن كاید كرا بە سەرۆكی رێكخراوی چاكسازی‌و سەرۆكایەتی لیژنەو دانانی پڕۆگرامی فێركاری، لە ساڵی 1977 تا ساڵی 1983 .


بە كورتی دەتوانین بڵێین ئەو ماوەیە ماوەی پڕشنگداری گەشەكردوی ئیخوان بوو لە ئیمارات، وەكو ئەنجامی سروشتی بۆ ئاستی فێركاری بەرزیان و رێزگرتنیان و دانپیانانیان بووە هۆی بەردەوام بونیان لە كاركردنی پۆستەكان بۆ ماوەیەكی زۆر بەتایبەتی لە كەرتی فێركاری و وەزارەتی خوێندنی باڵا.
بڵاوبونەوەی فیكرەی ئیخوان لە ئیمارات


ئیخوان لە ئیمارات، سوربوو لەسەر خاوەنداریەتی كردنی دەزگاكانی ڕاگەیاندن بۆ ئەوەی فكرەی خۆیان بڵاو بكەنەوە، ئەو بۆچونەش لە گۆڤاری (ئیسلاح)دا ڕەنگی دابویەوە، كە ژمارەی یەكەمی لە ساڵی 1978دا دەرچوو، زۆر بە گەورەیی سوربوو لەسەر بڵاوكردنەوەی فكرەی ئیخوان، و هێرش كردنە سەر چەپەكان و نەتەوەییەكان، سەرەرای بڵاوكردنەوەی بابەتەكانی تایبەت بە كاری كۆمەڵ و چاكسازی گەندەڵی لە حكومەت و رێكخستنی ئابوری و كرین و فرۆشتنی ئیسلامی .
لەلایەكی ترەوە، كۆمەڵە و رێكخراوەكانی سەر بە ئیخوان لە ئیمارات سوربوون لەسەر بڵاوكردنەوەی فكرەی ئیخوان، بەڵام بەشێوەی پەیڕەوی رێخراو نەبو زیاتر لە شێوەی كاری قوتابیاندا بوو لە ناو قوتاببخانەكاندا .

لە ساڵە 1982 شێخ سەلمان سەرۆكی زانكۆی ئیمارات تا ساڵی 1992 گەشەیدا بە رێكخراوە قوتابیەكانی ناو زانكۆكان، ئەوەبو قوتابیان توانیان لە رێگەی هەڵبژارنەكانەوە زۆرینەی كورسیەكان بەدەست بهێنن، دوای ئەوە حكومەت دەستی كرد بە هەوڵدان لەسەر نەهێشتنی كۆمەڵە سیاسیەكان و دەستەڵاتیان بەسەر رێكخراوە قوتابیەكان، تەنانەت لە ساڵی 2012 هەستا بە گۆڕینی یەكێتی قوتابیان بۆ ئەنجومەنی قوتابیان‌و قوتابیان ئەبێت وەكو تاك بەشداری بكەن نەك وەكو كۆمەڵەی سیاسی، هەڵبژاردنیان بە شێوەیەكی كەم و لاوەكی مایەوە، هەروەها حكومەت لە كۆتایی هەشتاكان هەوڵیدا لە ڕێگەی وتاری هەینی چاندنی ناكۆكی سیاسی بكات، كە بۆ ماوەی چەندین ساڵ لە ڕێگەی مینبەرەكانەوە فكرەی ئیخوانیان بڵاو دەكردەوە، هەتا وەزارەتی ئەوقاف لە ساڵی 1988 داوای كرد وتاربێژان پێش خوێندنەوەی وتار ئەبێت وتارەكانیان بە نوسراوی بنێرن بۆ وەزارەت، بۆ ئەوەی دوربێت لە جەدەل و حەساسیەتی تایفەگەری.


سەرەڕای ئەو ڕێوشوێنانەی حكومەت گرتنیەبەر، كۆمەڵەی ئیسلاح بووە گەورەترین كۆمەڵەی ناحكومی نوێنەرایەتی لە ناو دەوڵەتدا، لەگەڵ زۆر خێرا بڵاوبونەوەی و زۆری دارایی و سیاسی ناوخۆی كۆمەڵەكە، لەگەڵ بوونی ئەندامی زۆری لە پۆستەكانی دادوەری و فێركاری گرنگدا، خوێندنەوەی حكومەتی ئیماراتی بۆ كۆمەڵەكە گۆڕدرا، لە بۆچوونی حكومەتی ئیماراتدا ئەمجارەیان كۆمەڵەكە بوویە هەڕەشە بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی.
ماوەی ساڵانی حەفتاكان‌و گومانی حكومەتی ئیمارات

حەسەن بەنا و سەید قوتب، دوو ڕابەری بیری ئیخوانی جیهانی


سەرەتا حكومەتی ئیمارات لەبەر دوو هۆكاری سەرەكی زۆر كار ئاسانی بۆ ئیخوان دەكرد:
یەكەمیان وتاری دوژمنانە نەبوو، دووەمیان كەسایەتیەكانی ئیخوان لە كۆمەڵگەی ئیماراتی زۆر كاریگەر بون، بەڵام ئەوكارە كاریگەری لەسەر حكومەتی ئیماراتی دروست كرد، بەتایبەتی كە ئیخوان دەستی بەسەر زۆرێك لە پۆستەكانی دادوەریدا گرت، وە لە بواری پەروەردە دەوڵەتێكیان لە ناو دەوڵەتی ئیماراتیدا دروست كرد بوو، تەنانەت هەڵبژاردنی قوتابیانی خوێندنی باڵاش لە دەست ئیخوان دابوو، هەر قوتابییەك ئەبوو ئەندامی ئیخوان بێت یان لە خۆشەویستانی ئیخوان بێت، ئیخوان لەپاڵ كارە كۆمەڵایەتیەكەی دەستی كرد بە دەرخستنی كاری سیاسی، ئامانج لە كاری سیاسی ئیخوان لە بنچینەدا بۆ دادپەروەری سەروەت و سامان بوو، وە حكومەت زۆرترین نوێنەرایەتی كۆكەرەوەی تایفەكان بێت.


بۆیە حكومەت ترسی بۆ دروست بوو لە بڵاوبونەوەی ئیخوان وەكو كوتلەیەكەی سیاسی، وە لە داهاتودا ڕۆڵێكی گەورەی هەبێت، بەڵام دەوڵەت بێدەنگ نەبو لە روبەروبونەوە و ڕێگری كردنیان، بۆیە بریاریدا كۆنتڕۆڵیان بكات پێش ئەوەی لە كۆنتڕۆڵ دەربچن، لەگەڵ بوونی خراپ هەڵسوكەوت كردنی كارگێری و هەڵسوكەوتەكانی رێكخراوی ئیسلاح، هەلێك بۆ حوكمەت دروست بو بۆ ئەوەی دەست لە ناوخۆی رێكخراوەكە وەربدات.


لە سەرەتای حەفتاكان، ئەنجامی لێكۆڵینەوەكان لە میسر دەركەوت كە ژمارەیەك لە ئەندامانی رێكخستنی جیهادی ئیسلامی میسری سەرچاوەی داهاتیان لە رێكخراوی ئیسلاحەو بەدیاری كراویش لە لیژنەی فریاكەوتن و چالاكی دەرەوە، بۆیە وڵاتی ئیمارات بیانووی دەست كەوت كە رێكخستنی ئیخوان رێكخستنێكی نێودەوڵەتیەو سەرچاوەكەی لە میسرەو ئامانجی دروست كردنی دەوڵەتێكی یەكگرتوی ئیسلامیە.


لە هەمانكاتدا ئیمارات هەندێك كاری ئیخوانی لە ئەنجامی پێدانی كورسی خوێندنی باڵا بە قوتابیان ئاشكرا كرد، كە ئیخوان تەحەكومی پێوە دەكردن، بۆ ئەوەی هەیبەتی خۆی بمێنێت .


ئەوە بوو دەوڵەت هەستا بە هەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنە هەڵبژێردراوەكانی ئیخوان كە ساڵی 1994 لە لایەن سەركردایەتیەوە هەڵبژێردرابون، و خرانە ژێر چاودێری وەزارەتی كاروباری كۆمەڵایەتی وە بەتەواوی چالاكیەكانی دەرەوەیان قەدەغە كرا، وە حكومەت چالاكی سیاسی ئەندامانی كۆمەڵەی ئیخوانی قەدەغە كرد و رَێگری كرد لە پێدانی پۆستە باڵاكان پێیان.


شایەنی باسە لقی ئیخوان لە رەئس خەیمە ئەو بریارانەی وەزارەتی نەگرتەوە ، بەڵام پێویست بو ئەوانیش سنورێك بۆ چالاكیەكانی دەرەوەیان دابنێن ، وە شێخ سەفر قاسمی حاكمی رەئیس خەیمە وەكو خۆی مایەوە، كە هاوسۆز بوو لەگەڵ ئیخوان، وە رەتی كردەوە ئەنجومەنەكانی ئیخوان هەڵبوەشێنەوە چونكە پێی وابو ڕۆڵێكی كارا و گەورەیان لە خزمەتی لاواندا هەیە.


لە كۆتایدا حكومەتی ئیمارات سەركەوتو بوو لە سەپاندنی تەواوی سیاسەتیدا بەسەر ئیخوان، وە شێخ سەقر و كورە مامەكەی شێخ سوڵتانی كوری قاسمی " كە سەرۆكی رێكخراوی ئیسلاحی ئیماراتی بو" لە هەڵمەتێكی فراوان لە ساڵی 2012دا دژی ئەندامانی ئیخوان‌و دەستگیری كردن.
هێرشەكەی 11 سێپتەمبەر و هەڵمەتی دووەم بۆ سەر ئیخوان


پەیەوەندیەكانی ئیخوان‌و حكومەتی ئیمارات نارێكبون بەتایبەتی دوای ڕوداوی هێرشەكەی 11ی سێپتەمبەر، وە هاوڵاتیانی ئیماراتی لە هێرشەكە تێوەگلان، و كردیە فشارێكی بەهێز لەسەر حكومەت بۆ ئەوەی بیسەلمێنێت كەوا بەهیچ شێوەیەك ڕێگە بە توندڕەوی ئاینی نادەن، دواتر حكومەت دەستی كرد بە گرتنێكی فراوان بۆ هەمو ئەوانەی لە رێكخستنی گروپە ئیسلامیەكاندا كاریان ئەكرد و زیاتر لە (250) ئەندامیان گیرا و ڕاپێچی داگا كران ، زۆربەیان لە ساڵی 2004دا ئازاد كران.


وە حكومەت لە ڕێگەی شێخ محمد بن زائید ئال نهیان حاكمی دوبەی دەستی كرد بە گڤتوگۆكردن لەگەڵ ئیخوان بۆ ئەوەی رازییان بكات وەكو دەزگایەك لە ناو ئیمارات كۆتایی بەكارەكانیان بهێنن و پەیوەندییان بە ڕێخستنی ئیخوانی نێودەوڵەتی بپچڕێنن لەبەرامبەردا حكومەت ڕێگەیان پێئەدات لە كاری بانگەوازی ئیسلامیدا بەردەوام بن، دوای چەند مانگێك لە گفتوگۆكردن، كۆمەڵەی ئیسلاح رەتی كردەوە تەنها كاری بانگەواز بكات بەبێ‌ كاری دەزگایی.


حكومەت هەستی كرد بەبێ ئیجباری و زۆر كردن هیچ ڕێگایەك نییە تا كۆتایی بە ئیسلاح بهێنێت، بۆیە هەوڵیدا كاریگەرییان كەم بكاتەوە، و دەستی كرد بە گواستنەوەی 170 ئەندامی بزوتنەوەی ئیسلاح لە وەزارەتی خویندنی باڵاوە كە زۆرینەیان لە بەرپرسە باڵاكانی وەزارەت بوون بۆ ناو وەزارەتەكان و فەرمانگەكانی تری حكومەت، لەگەڵ ئەوەشدا، لقەكانی بزتنەوەی ئیسلاح لە هەرسێ‌ شارەكانی (دوبەی و فەجیرە و رەئس خەیمە) زۆر فراوان بون، سەرەرای بونی كۆمەڵەی ئیرشاد لە عوجمان بەردەوام چالاكی ئەكرد و گڤتوگۆ و سیمیناری بەردوامی هەبو لەگەڵ پێشبركێی قورئان لەبەركردن و دەركردنی گۆڤاری ئیسلاح بەردەوامی و بەبێ‌ وەستان.


دوای تێپەڕبونی چەند ساڵێك لە هەزارەی تازە، بەتەواوی دەركەوت كە حكومەتی ئیمارات لەگەڵ بزتنەوە ئیسلامیەكاندا نیە ، و دەستی كرد بە دەستگیركردنی ئەندامە باڵاكان و سەركردەكانی بزتنەوەی ئیسلاح، وە قەدەغەی كردن لە مامۆستایی كردن و وتنەوەی وانەكان لە ناو زانكۆ و قوتابخانەكان، وە فشارێكی زۆریان لەلایەن حكومەتەوە خرایە سەر، لەو بارودۆخەدا زۆر قورس بو كەوا ئەندامانی بزتنەوەی ئیسلاح بە هۆی دورخستنەوەیان بە ئاسانی بتوانن چالاكیەكانیان ئەنجام بدەن و بەردەوام بن.

 
بەردەوامی هەڵمەتی دژایەتی بۆ سەر ئیسلاح


لە مارسی 2011دا بەیاننامەیەكی واژۆكراو بە واژۆی 133 كەسی ڕۆشنبیر لە ناویاندا ئەندامانی ئیسلاح ئاراستەی شێخ خەلیفە سەرۆكی دەوڵەت كرا، تیایدا داوای هەڵبژاردنی تەواوی ئەنجومەنی نیشتیمانی ئیتحادی كرابوو، كە بەشێوەی دەنگدانی ڕاستەوخۆ بێت، ڕۆڵی باش بگێرێت لە دانانی یاساكان و چاودێی كردنی یاساكان، ئەوەش بە دڵنیاییەوە حكومەتی زۆر توڕە كرد، وە هەر كەسێك دژی بێت لێی بدرێت، وە كۆمەڵێك كەسی تر واژۆیان لەسەر كرد بو كە بە رێكخراوە لیبراڵیەكان ناسرابون، ئەو بەیاننامەیە بە یەكەم رێككەوتنی نێوان ئیسلامیەكان و لیبراڵیەكان لە سەر شانۆی سیاسی ئیمارات ناسرا.


وە لە سەرەتای ئەبرێلی 2011 پێنج ئەندامیان كە واژۆی بەیاننامەكەیان كردبو گیران، و تۆمەتبار كران بەوەی كەوا ئیهانە و سوكایەتییان بە سەرۆكی ئیمارات و جێگرەكەی كردووە ، وە پێنج كەسی تریان تۆمەتبار كران و لە هەمان ساڵدا یەكی بە 3 ساڵ حوكم دران، پێنج ئەندامەكە هیچیان ئەندامی بزوتنەوەی ئیسلاح نەبون، دواتر بەهۆی فشارەكانی نێودوڵەتی بەر لێبوردنی گشتی سەرۆكایەتی كەوتن و بەربون، دواتر كە بەردران هەمویان لە ڕێگەی تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانەوە بۆچونی سیاسی خۆیان ئاشكرا كرد.


لە پاڵ ڕەخنەكانی دەوڵەت جارێكی تر حكومەتی ئیماراتی دەستی كردەوە بە چاكسازی سیاسی و لە ساڵی 2011دا هەستا بە فراوان كردنی ڕێژەی هەڵبژاردنی ئەندامانی ئەنجومەنی نیشتیمانی ئیتحادی بۆ لە (13%)ی بۆ بازنەكانی هەڵبژاردن، بەڵام تا ئێستا ئەنجومەن لە ژێر چاودێری دەستەڵاتی یاساداناندا نیە ، بەڵام گریرنگترین كار ئەوە بو كە كرێی كەرتی گشتی زیادی كرد بەرادەیەك كە گەیشتە (100%)، و زیاد كردنی ئیستحقاقی چاودێری كۆمەڵایەتی بۆ ڕێژەی (20%) ، و هەروەها دابینكردنی (307) ملیار دۆلار بۆ دانەوەی قەرزی هاوڵاتیان و، (106) ملیار دۆلاری تر بۆ باشتركردنی ژێرخانی ئابوری لە باكوری ئیمارات.
حكومەتی ئیماراتی لە ساڵی (2012) هەڵمەتی دژایەتەی خۆی لەبەرامبەر بزتنەوەی ئیسلاحدا گەیاندە ئاستێك كە بزتنەوەكەی تۆمەتبار كرد بە هەوڵدانی بۆ هەڵوەشاندنەوەی ڕژێم و دەستەڵات لە وڵاتدا و یارمەتیدانی چالاكوانە گیراواكان لە پێناوی رۆِژاندنی ڕای گشتی و گەیشتنیان بە ئامانجەكانیان.
حكومەت و بریاری یەكلایی كەرەوە


لە ساڵی (2012)دا حكومەتی ئیماراتی هەڵمەتێكی فراوانی دەستگیركردنی ئەندامانی ئیخوانی دەست پێكرد ، بەو پێیەی هەڕەشەی سیاسین بۆ سەر سەرۆك ، وە حەوت ئەندامی بزوتنەوەی ئیسلاح كە واژۆی بەیاننامەی مارسی (2011)یان كردبو دوای ئاگاداركردنەوەیان لە لایەن حكومەتەوە كە وڵات بەجێ‌ بهێڵن، بەڵام لەبەر ئەوەی ئامادە نەبون وڵات بەجێبهێڵن هەر حەوتیان لە دیسەنبەری (2011) دەستگیر كران، و ڕەگەزنامەی ئیماراتیان لێسەنرایەوە.


لە كۆتایی ساڵی (2012)دا (94) ئەندامی بزوتنەوەی ئیسلاح دەستگیر كران و (69) ئەندامیان لە حەوت ساڵەوە بۆ 15 ساڵ حوكم دران ، عەلی سالم تنێچی نوێنەری گشتی وڵات رایگەیاند وڵات لەسەر دەستی ئەوانەی ئەجَندانی دەرەكی جێبەجێ‌ ئەكەن لە ژێر هەشەی ئەمنی دایە و پەیوەندییان بە رێكخراوەكانی بیانییەوە هەیە ، و تۆمەتبارن بە تاوان لە دژی دەوڵەت و سەرپێچی ڕژێمی دەستەڵاتدار بەبێ‌ ئەوەی لە ڕێگەی بەڵگەوە بتوانن تۆنەتەكان بسەلمێنن .


حكومەت ئەوەی بەدەست هێناو توانی ئاشكرای بكات و اعتراف بە گیراوەكانی بزوتنەوەی ئیسلاح بكات كە باڵی سەربازی و چەكدارییان هەیە بۆ ئەوەی سودی لێ‌ وەربگرن بە ئامانجی دروست كردنەوەی خەلافەتی ئیسلامی، بەڵام بزتنەوەی ئیسلاح ئەوەی رەتكردەوە و وتی ئێمە بزوتنەوەیەكی ئاشتی خواز و میانڕەو و مەدەنین نەك چەكداری و سەربازی بە هیچ شێوەیەك چەك هەڵناگرین .


دادگا لە نۆڤەمبەری 2013دا موحاكەمەی 94 ئەندامی بزوتنەوەی ئیسلاحی كرد لە ناویاندا 20 ئەندامی میسری تر بە هەوڵدانیان بۆ دروست كردنی لقی نێودەوڵەتی كۆمەڵەی ئیخوانی و دزینی بەڵگەنامەی نهێنی دەوڵەت و ئیدانە كردنی لە یەنایەری 2014 كە هەمویان لە ژێر ئازار و ئەنشكەنجەدا ناچار كراون اعتراف بكەن، بۆیە هەمویان بۆ پێنج ساڵ سزا دران و میسریەكانیش گەرێنرانەوە بۆ وڵاتی خۆیان.


یەكێك لە ڕێگایانەی حكومەت بۆ ناشیرین كردنی بزوتنەوە گرتیە بەر بریتیبو لە یاسای تیرۆر كە لە ئۆغتەسی 2014 دەرچوو كە یاساكە ڕێگە بە حكومەت ئەدات لە بەكارهێنانی سزای لە سێدارەدان و تەواوی سزا توندەكان ، ئەوەش ترسی لای زۆرێك دروست كرد و رەخنەیان گرت كە دەوڵەت ئەوە بكاتە بیانو بۆ ئەوەی سزای ئۆپزسیۆۆن بدات.


لە كۆتایدا دەوڵەتی ئیمارات لە نۆڤەمبەری 2014 بریاریدا و لیستێكی 84 ناوی رێكخراوەكانی وەكو رێكخراوی تیرۆرستی ڕایگەیاند، گەمارۆی خستە سەر ئەو رێكخراوانەی بە كرداری دەستیان لە كاری تیرۆرستیدا هەیە وەكو رێكخراوی داعش و قاعدە تەنانەت ئەو رێكخراوانەشی گرتەوە كە لە پیچشودا كاری توندوتیژییان ئەنجام نەدابو ، وەكو رێكخراوەكانی بزوتنەوەی ئیسلاح و كۆمەڵەی ئیخوان موسلمینی میسری، سەرەرای هەندێك دەزگای بانگەوازیش.
ئاستی جەماوەری ئیخوان لە ئیمارات


هەڵمەتی توندوتیژی حكومەتی ئیمارت لە دژی ئیخوان دەستی پێكرد وە ئەیانزانی كە ئیخوان هیچ كات هەشەی سیاسی نەكردووە بۆ سەر دەوڵەوت و سەرۆكی دەوڵەت ، بەدڵنیاییەوە هیچ هەڕەشەیەك بونی نەبو، بەڵام بەدرێژایی ساڵانی رابردو بونی هەبو، بەڵام بەڵگەنامە ناوخۆییەكانی دەوڵەت ئاشكرای كرد كە هۆكاری راستەقینە دەركەوتنی ئیخوان بووە لە بەشداری كردن و كاریگەرییان لەسەر بریارەكانی حكومەت.


بۆنمونە زۆربەی جار محمد بن زائید وای ئەبینی كە ئیخوان هەڕەشەی سیاسین بۆ سەر سەرۆك و ناوخۆی وڵات، وە بە پێی هەڵسەنگاندنەكانی پێشوو ئامادەكاری ئیخوان لە ناو جەیشی ئیماراتا بە (50 بۆ 80) سەرباز ئەخەمڵێنرا كە سەرپەرشتی (60000) هەزار سەربازیان ئەكرد، حكومەتی ئەبو زەبی لەگەڵ بۆچونەكەی بن زائید هاوڕا بون و ئەترسان ئیخوان ێتە ناو ژیانی سیاسی.


لە دوای دیاری كردنی لیستی رێكخراوە تیرۆرستیەكان رێكخراوی ئیسلاحیش بەكێك بو لەناو لیستەكە، و بە بریاری حكومەت هەڵوەشێنرایەوە، بەڵام تا ئێستا ئەندامە باڵاكانی دەڵیێن رێكخراوی ئیسلاح رێكخراوێكی تیرۆرستی نەبووە و رێكخراوێكی مەدەنی نیشتیمانی سەربەخۆ بووە، وە هیچ یارمەتییەكی لە دەرەوە وەرنەگرتووە و بۆی نەهاتووە، و خۆشەویستی تەواوی بۆ ئیماراتە، سەرەرای ئەوەی زۆربەی بەیاننامەكامانی لەدەرەوەی وڵات دەركردووە ، و تیایدا داوای بەردانی ئەندامە گیراوەكانی كردووە لەگەڵ داواكردن لە حموەت بۆ ڕاگرتنی توندوتیژی و ئازاردانی ئەندامە گیراوەكانی.


ئەوانەی هاوسۆزبون لەگەڵ ئیخوان هۆشدارییان دا كەوا خۆیان لە لێدوانەكان بپارێزن بۆ ئەوەی هیچ كاریگەرییان سەر نەبێت، لە ترسی حكومەتی تورەی ئیماراتی لە ئیخوان و شوێنكەوتووەكانی، لەگەڵ ئەوەشدا رێكخستنی ئیخوان بوەستێنرێت، بەڵام زاڵبونیان بەسەر كەرتی هاوڵاتیاندا بەردەوام بو، زۆربەی جاریش ژمارەی ئەوانەی كاریگەرییان بە ئیخوان هەبو ژمارەیان بە وردی و بە تەواوی دیار نەبو ، بۆیە دەوڵەت روبەڕوی كارێك ئەبویەوە كە گرینگی بدات بە فكری نەتەوەیی بۆ ڕوبەروبونەوەی پێشنیارەكانی ئیخوان یان ئیسلامیەكان بەشێوەیەكی گشتی، هەتا كارەكە گەیشتە ئەوەی ڕیشی سەربازەكان درێژ بكرێتەوە لە ترسی بڵاوبونەوەی ئەندامانی پارتە ئیسلامیەكان لە ناو جەیشدا.