کوردی
عربي
English
سیاسی
ئابووری
توێژینەوە
کولتور
فۆتۆستۆری
مەڵتی میدیا
بەرنامەکان
پۆدکاست
بیرووڕا
English
عربي
وتار
بونیاتنەری متمانە
هیوا ئهحمهد
2024-08-21
ئاشتی سیاسی پرسێكی جیهانییه و گرێدراوی كرۆكی مرۆڤایهتییه و له ژینگهی ململانێ سیاسییه ئاڵۆزەكاندا بهرقهرار دهكرێت. بهمانای ڕاگرتنی ناكۆكییهكان و توندوتیژی دێت، ههنگاوی دواتری هاوئاههنگی و پێكهوه ههڵكردن لهسهر بنهمای ڕێز و یهكتر قبوڵكردن دهبێت، ئهم پرسه ڕۆڵێكی گرنگی ههیه له دهستهبهركردنی سهقامگری نێوان هێزه ههرێمی و جیهانییهكاندا.
لە مێژە ڕۆژههڵاتی ناوین ناوچهیهكی گهرمی ململانێ سیاسیه ئاڵۆزهكان بووه، زۆرینهی جار ئاڵۆزیهكان بهجۆرێك له جۆرهكان به ئاشتی سیاسی كۆتایی هاتووه. زۆرینهی جاریش ڕێككهوتنی نێوان هێزه ههرێمییهكان لهسهر تهسفیاتی گهلی كورد و دابهشكردنی خاكهكهی بووە، لە ئاڵۆزییە سیاسییەكانی ئەمجارەشدا ههوڵی زۆردرا كورد پهلكێشی نێوان ناكۆكییهكان بكرێت، له ئهگهری تێوهگلانی كوردا، شهرعیهتی بههێزه ههرێمێكان دهدا له داهاتوودا لهسهر حسابی كورد و خاكهكهی ڕێكبكهون.
سهرۆكی ههرێمی كوردستان به ئهزموونی سهركردایهتی ڕابردووی خۆیندنهوهی واقیعانهی بۆ دیوی پشتهوهی ڕووداوهكان و دهرئهنجامه نا دیارهكانی هەبوو. ڕۆڵی كارای گێرا له دورخستنهوهی ئهو مهترسییه جدییهی لهسهر ههرێمی كوردستان ههبوون، پێگە دیپلۆماسییهكهی بۆ ئەو پرسە تەرخانكردووە و وهك كارهكتهرێكی سیاسی باڵا رۆڵێكی كارای گێڕا له بهرههمهێنانی سازانی سیاسی و ههوڵدان بۆ بنیاتنانی بناغهی ئاشتی لە ناوچەكەدا، گۆڕینی ململانێ سیاسیهكان به ئاشتی سیاسی پێویستی به بوێری و پابهندبوون و ههوڵی بهردهوامه بۆ گۆرینی خاڵی دژبهیهك بۆ خاڵی هاوبهش. قورسایی پێگه و كهسایهتی نێودهوڵهتی سهرۆكی ههرێم وایكرد پرسی ئاشتی ناوچەیی له یۆتۆپیاوه بكات به واقیعێكی پركاتیزه كراو. ههروهها ههوڵ و كرداری دیپلۆماسیانهی بۆ دڵنیایی و ههماههنگی و سهقامگیری لهسهر دوو ئاستبوون.
یەكەمیان بۆ چارهسهركردنی خاڵە ناكۆكیهكانی نێوان حكومهتی ههرێم و حكومهتی فیدراڵی، پێویستی به دۆزینهوهی میكانیزمێكی گونجاو ههبووه، وهك: پێویستی هاوسەنگی ڕاگرتنی نێوان پێكهاته سیاسیهكانی عێراق و ڕهچاوكردنی داینامیكی دهسهڵات، لهسهرو ئهمانهشهوه مامەڵەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ قوڵایی سهرچاوهی بڕیارەكان له عێراقی فیدراڵدا. هەروەها حسابكردن بۆ تێڕوانینی گشتی شهقامی عێراقی، بهرامبهر به ههرێمی كوردستان، خوێندنهوهی ورد و دروست بۆ ڕۆڵی ئهكتهره دهرهكییهكان و قوڵایی ستراتیژیان لە ناو خۆی عێراقدا. بەم میكانیزمانە توانیان ڕۆڵی ئهرێنی ببینن له پابهندكردنی حكومهتی عێراق بهرێككهوتنهكانی پێشووی نێوان ههرێم و بهغداد تایبهت به شایسته دارایبهكانی ههرێمی كوردستان، بهشێوهی كاتی و ههوڵدان بۆ داڕشتنی سازان و ڕێكهوتنی درێژخایهن لە نێوان هەرێمی كوردستان و عێراقی فیدراڵدا.
ئاستی دووهم ئاشتی سیاسی نێوان ههرێمی كوردستان و دهوڵهتانی دراوسێ ئهركێكی قورس و ئاڵۆزه، پێویستی به دیالۆگی دیپلۆماسی باڵا ههیه، بههۆی پهیوهندیه كراوهكانی سهرۆكی ههرێم لهسهر ئاستی جیهان، وهك كاراكتهرێكی جیهانی ڕۆڵی بەرچاوی گێڕا لە سەقامگیربوونی پرسی ئاشتی له ناوچهكهدا و دانانی مۆدێلێكی قەناعەت پێهێنەر بۆ ڕهوینهوهی نیگهرانییه هاوبهشهكان و گۆڕینیان بۆ دهرفهتی ههماههنگی. كاركردن لەسەر گەشەپێدانی ئاشتی سیاسی وەك ستراتیژێكی دوورمەودا لە ناوچەكەدا پێویستی بە بنیاتنانی متمانەی درێژخایەنە. لە كۆتایدا پێویستە ئاماژە بەوەبكرێت ئەگەر بۆ جیهانی ئاشتی سیاسی ئۆردەری یەكەمبێت، ئەوە بۆ هەرێمی كوردستان پێویستیەكی حەتمییە.
زیاتر بخوێنەرەوە
فارس نەورۆڵی
چیرۆکی پشت وێنە ی جوتیارەکەی کەرکوک
مەلا بەختیار
سەردانی وەفدی ئیمراڵی بۆ ھەرێمی کوردستان چی دەگەیەنێت؟
محمد خۆشناو
کوردستان و میونشن بۆ ئاسایشی 2025
فارس نەورۆڵی
خۆشگوزەرانی یان سەقامگیری
هەندرێن شێخ راغب
ئەگەر لە جێگای پارتی بام؟
محمد خۆشناو
دووڕوو و هەڵپەرستەکان و دەسەڵات
فارس نەورۆڵی
ئەوان چیان لە ئێمە دەوێ؟
محمد خۆشناو
کە جاهیلێک خۆی دەکاتە پسپۆر و شرۆڤەکار !!
فارس نەورۆڵی
مرۆڤە دەمامک چیەکان
کەیوان نوری
کابوسی خانەنشینی و ترسێکی واقیعی لە پەراوێزخران
ئەمانەش ببینە
راستەوخۆ.. لە زانکۆی سلێمانی فێستیڤاڵێک بۆ زمانی دایک بەڕێوەدەچێت
راستەوخۆ….زیاتر لە پێنج هەزار دەفتەر دۆلاری بازاری دۆلارەکە براوە
تارمایی شەڕێكی ڕانەگەیاندراو بەسەر دیمەشقەوە سیبەری شەڕێكی ڕانەگەیەندراو بەرامبەر كورد لە سوریا
راستەوخۆ.. لەسەر گۆڕی وتەبێژی سەرای ئازادی یادی ١٧ی شوبات دەکرێتەوە
راستەوخۆ.. گۆیژە و ئەزمەڕ سپیپۆش بوون و جمەیان دێت لە هاوڵاتیان
خۆشترین گۆرانییە ناخۆشەکانباو باوی گۆرانی ناخۆشە
×
زمانەکان
کوردی
العربیة
English
بابەتەکان
سیاسی
ئابووری
توێژینەوە
کولتور
فۆتۆستۆری
مەڵتی میدیا
بەرنامەکان
پۆدکاست
بیروڕا
ئەرشیف
ئێمە کێێن
دەربارە
پەیوەندی
تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان
© 2025 Diplomatic Magazine