ئێزیدیەكان،چوار شەممەی سورو چارەنوسێكی نادیار؟

2018-04-17


هەرکاتێ بمانەوێ ئاشنایەتیەک لەگەڵ ئێزیدیەکانی باشوری کوردستان بکەین، دەبێت لە چوار شەممەی سورەوە دەست پێبکەین، هەڵبەتە ڕەنگدانەوەی ئەو ئاینە لە ڕووی سروتە ئاینیەکانی تایبەت بە خۆیانەوە مانگی نیسان دەسپێکی ئەو کەڕنەڤاڵە ئاینی یە بێ کە خۆیانی بۆ ساز و ئامادەدەکەن، بە پێی بیروباوەڕی ئێزدییەکان، مانگی نیسان مانگێکی پیرۆزی بەهارەو بەبوکی ساڵ دادەنرێت.خواست و ئاواتەکانیان لەومانگە هەڵدەکشێن و پێیان وایە ئەو مانگە مانگی نوێ بونەوەی گوڵە سورەکان و سیمبوڵی ئاوەدانی‌و نوێبونەوەیە. بۆیە جەژنی سەری ساڵیان دەکەوێتە ئەم مانگەوەو لە دووەم چوارشەممەی مانگی نیساندایەو کە ئیمساڵ دەکەوێتە 18/4/ 2018

،،

ئێوارەی رۆژی سێشەممە ئێزیدیەکان دەست دەکەن بە ئامادەکاری ئەو جەژنە، لالش دەبێتە مەنزلگای هەزاران شوێنکەوتووانی ئایینی ئێزیدی، هەر کەسەو بەپێ ی توانای خۆی بۆ یادەکە ئامادە دەکەن‌، ئامادەکردنی نان بە رۆن و کونجی، کە دواتر بەسەر فەقیر و هەژاراندا دابەشدەکرێت، وەک پێشکەشکرکردنی قوربانیی لەو جەژنە خۆی نمایش دەکات..

 

پێیان وایە مەلیک تاوس هاتووەتە سەر زەوی‌و بەهۆیەوە گەردوون بەسروشت‌و جوانی گوڵە سورەکانی لەمانگی نیساندا ڕازاوەتەوە لەگەڵ خۆیدا خێرو خۆشی بۆ ئادەمیزا هێناوە زەوی پڕکردووە لە میهرەبانی وبە مرۆڤایەتی بەخشیوە ، ئەو بۆچونەیان هێندە لە موسڵمانان دوور نی یە ، کە ئیسلام پێ ی وایە گەردوون لەلایەن خواوە لە رۆژی هەینی دروست کراوە، ئێزیدیەکانیش دەلێێن ، کە ڕۆژی چوارشەممە خودا کۆتایی بە دروست کردنی گەردوون هێناوە .


ئێوارەی رۆژی سێشەممە ئێزیدیەکان دەست دەکەن بە ئامادەکاری ئەو جەژنە، لالش دەبێتە مەنزلگای هەزاران شوێنکەوتووانی ئایینی ئێزیدی، هەر کەسەو بەپێ ی توانای خۆی بۆ یادەکە ئامادە دەکەن‌، ئامادەکردنی نان بە رۆن و کونجی، کە دواتر بەسەر فەقیر و هەژاراندا دابەشدەکرێت، وەک پێشکەشکرکردنی قوربانیی لەو جەژنە خۆی نمایش دەکات..


هێلکە ڕەنگ دەکرێن و دەیکوڵێنن ڕەنگ کردنی هێلکەکان وەک سیمبولی ئەو ڕۆژە خۆی نمایش دەکات لە ڕۆژی چوارشەممە، لە پەرستگای لالش ٣٦٥ فتیلە دادەگیرسێنن، کە بڕوایان وایەواتای ژمارەی رۆژەکانی ساڵ دێت، ماناو مەبەستی ئاگرکردنەوەکەش لەو پەرستگایە، بۆ ئەوەیە کە ڕۆحە خراپەکان لە خۆیان دووربخەنەوەو ڕێگە بۆ مەلەک تاوس خۆشدەکەن، کە ئەویش واتای هاتنی خێرو خۆشییە، بەمەش یەکەم ئاگر هەڵدەگیرسێنێت و پێشوازی لەسەری ساڵی ئێزیدییەکان دەکات، ماڵان گوڵی سور بەدەرگاو ماڵەکانیاندا هەڵدەواسن، ئەوانەی لەنزیکەوە بەشداری ئەو ڕۆژە دەکەن لە وەڵامی هۆکاری دیاری کردنی ڕۆژی چوارشەمەی سوور لەبەرئەوەبێت بە چوارشەممەی سور ناوببرێت، کە ڕەنگی گول و ئاگرو هێلکە زەق کردنەوەی ڕەنگی سوور ئەو ڕۆژەی ناساندبێ ئێزیدییەکان لەو ڕۆژە سەردانی یەکتر دەکەن خۆشی و خۆشەویستی بۆ یەکتر دەردەبڕن، ئەم سەردانە تەنیا لەناوخۆدا نییە، بەڵکو هەندێک لە موسڵمان و مەسیحیەکانیش بەتایبەتی لە پارێزگای دهۆک و موێل سەردانیان دەکەن‌و جەژنە پیرۆزەیان ئاڵوگۆر دەکەن، دواتریش سەردانی گۆڕەکانی کۆچ کردوانیان دەکەن. .

،،

ئیمساڵ ئەو یادە دەکەوێتە کاتێکی هەستیار بۆ ئێزیدیەکان، چونکە لە ساڵی 2014 ئێزدییەکان "فەرمانی ٧٤" مینیان بینی واتە لە مێژووی ئێزدییەکاندا تا ئێستا ٧٤ کارەسات وماڵوێرانیان بیینوە، هەمیشە خۆیان لەبەردەم فەرمانێکی تر دەبینەوە ئەمەش بەهۆی ڕادیکاڵ بونی گروپی جیا جیای ئاینی ..

 

ساڵی 2007 بە تایبەت لە مانگی نیسان ئێزیدیەکان بەهۆی کوشتنی کچێک لە ئاینەکەی خۆیان تەنیا بەهۆکاری پەیوەندی هەبونی لەگەڵ کوڕێکی موسڵمان سەرنج و تێبینەیەکانی خەڵک بەرامبەریان بۆماوەیەکی زۆر بەدوای ئەو رووداوە خەریک کرد، پێش ئەو رووداوە کە باس لە کوردی ڕەسەن دەکرا ئەوا سەرنجەکان دەچونەوە سەر ئێزیدیەکان، بەڵام دوای ئەو ڕوداوە گۆڕانکاریەک لە هاوسۆزی هەڵبەتە بەهۆی ئاینی جیاوازەوە بەدی کرا..

ئیمساڵ ئەو یادە دەکەوێتە کاتێکی هەستیار بۆ ئێزیدیەکان، چونکە لە ساڵی 2014 ئێزدییەکان "فەرمانی ٧٤" مینیان بینی واتە لە مێژووی ئێزدییەکاندا تا ئێستا ٧٤ کارەسات وماڵوێرانیان بیینوە، هەمیشە خۆیان لەبەردەم فەرمانێکی تر دەبینەوە ئەمەش بەهۆی ڕادیکاڵ بونی گروپی جیا جیای ئاینی ..


سەرژمێرییەکان بۆ ئێزدیییەکان لەعیراق نیشانی دەدەن 500 بۆ 700 ھەزار کەسن و کەوتوونەتە ھەردوو شاری شێخان باکووری پارێزگای موسڵ ‌و شنگال لەسەر سنووری سوریا، بەدرێژی ٨٠ کلیۆمەتر لەدووری پارێزگای موسڵ، کە چەندین شارۆچکەو گوندی گەورەو بچوک ‌و ئۆردوگای نیشتەجێبوون لەخۆدەگرن و ھاوکات قەزای زاخۆو سمێڵ لە پارێزگای دھۆک.

،،

بەپێی ئامارەکانی دوای رووخانی رژێمی بەعس لەساڵی ٢٠٠٣و دامەزراندنەوەی دەوڵەتی عیراق، ھەلومەرجی ناوچەی شنگال ‌و پێکھاتەی دانیشتووانی، پێش هێرشی دەوڵەتی ئیسلامیی داعش، بەمشێوەیە بووە: ناوەندی قەزای شنگال ‌و دەوروبەری، رێژەی کوردی ئێزدی ٨٤% بووە، ١٢% کوردی موسڵمان، ٤% موسڵمانی عەرەب، ھەروەھا ناوچەی شنگال‌و دەوروبەری لە «گرعوزێر، شنگال، سنون، زوومار» پێکدێت.

 


بەپێی ئامارەکانی دوای رووخانی رژێمی بەعس لەساڵی ٢٠٠٣و دامەزراندنەوەی دەوڵەتی عیراق، ھەلومەرجی ناوچەی شنگال ‌و پێکھاتەی دانیشتووانی، پێش هێرشی دەوڵەتی ئیسلامیی داعش، بەمشێوەیە بووە: ناوەندی قەزای شنگال ‌و دەوروبەری، رێژەی کوردی ئێزدی ٨٤% بووە، ١٢% کوردی موسڵمان، ٤% موسڵمانی عەرەب، ھەروەھا ناوچەی شنگال‌و دەوروبەری لە «گرعوزێر، شنگال، سنون، زوومار» پێکدێت.


ئیمساڵ ئێزدییەکان لە جەژنی چوارشەمە سوردا هێشتا هەزارانیان لە ئۆردوگاکان و ناچەکانیان بە خاپۆری ماوەتەوە، هەرەشەکانی حکومەتی تورکیاش پاش کۆنتڕۆڵ کردنی عەفرین ترسێکی تری خستۆتەوە سەر گیانی ئێزیدیەکان، مەترسی هاتنی سوپای تورکیا کەمتر نی یە لە مەترسیی دوبارە بونەوەی سەردەمی داعش .

ئەو جەژنی چوار شەممەی سوری ئیمساڵ دەکەوێتە کاتێک ناوچەکە هێشتا بۆنی خوێن و شەرڕی لێدێ ، کە ئێزیدیەکان لە زۆربەی پرسەکانی تایبەت بە خۆیان یەک دەنگ نین و حزبەکانی باشور و ڕۆژئاوی کوردستان توانیویانە ئەو جڤاتە بکەنە چەندین بۆچونی جیاوازو لە پرسی کشانەوەی پەکەکە لەو ماوەیەدا، ئەو بابەتە بە ئاسانی هەستی پێکرا، لە ئێستادا ئێزیدیەکان بەرەو چوار شەمەی سور دەڕۆن و بەڵام لە دڵیاندا هێشتا برینەکانی داعش سارێژ نەبونەوە مەترسیەکانی رۆژهەڵاتی ناوەراستیش ڕەنگە پشکۆکانی بگەنەوە گیانی ئێزیدیەکان، بەڵام گرنگ مانەوەی خۆیان بە دریچژایی میچژووێکی دوور لەو ناوچەیە شاهیدی ئەوەیە کە ئەمانە بەرگەی ئازاری لەوەش گەوەرەتر دەگرن لە پێناو ئایدیای خۆیان..